Γράφει η Αναστασία Δημ. Ράπη,
ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια ενηλίκων
Η σχέση γονέων – ενήλικων παιδιών αποτελεί ένα από τα αγαπημένα σημεία μελέτης για την επιστήμη της Ψυχολογίας. Σύμφωνα με έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς προσεγγίζουν τα παιδιά τους έπειτα από την ενηλικίωσή τους επηρεάζει κατά πολύ την ψυχοσύνθεσή τους και τα στοιχεία του χαρακτήρα τους.
Ένα μεγάλο ποσοστό των γονέων αρνείται να συμβιβαστεί με την ιδέα ότι το δικό τους παιδί θα βρίσκεται πλέον εκτός της οικογενειακής θαλπωρής και θα καλείται να αντιμετωπίζει μοναχό τα προβλήματα της καθημερινότητάς του. Έτσι, εξακολουθούν να παρεμβαίνουν στη ζωή του και να υποδεικνύουν τι είναι σωστό και τι όχι ή να ορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις επιλογές του εξαλείφοντας τις δικές του επιθυμίες.
Οι υπερπροστατευτικοί ή παρεμβατικοί γονείς είναι κάτι σύνηθες στην Ελληνική κοινωνία. Πρόκειται για άτομα που κατά την δική τους ανάπτυξη δεν έλαβαν την επιθυμητή φροντίδα. Έτσι, με το άγχος της ανασφάλειας μήπως δεν ικανοποιούν τον γονεικό τους ρόλο με επάρκεια, δημιουργούν έναν ασφυκτικό κλοιό γύρω από το ενήλικο παιδί, ο οποίος έχει αρνητικές επιδράσεις σε όλο το σύστημα της οικογένειας.
Τα χαρακτηριστικά ενός υπερπροστατευτικού γονέα ποικίλουν και είναι πολυάριθμα. Αρχικά, πρόκειται για άτομα που βρίσκονται σε ένα συνεχή αγώνα δρόμου προκειμένου να ικανοποιήσουν την παραμικρή ανάγκη του παιδιού τους, παραμερίζοντας πολλές φορές τις δικές τους βασικές επιθυμίες. Συχνά βλέπουν παντού συνωμοσίες και έχουν την τάση να κατασκευάζουν σενάρια καταστροφής (εάν δεν φορέσεις τη ζακέτα σου θα τρέχουμε στα νοσοκομεία). Επιπρόσθετα, απαλλάσσουν τον ενήλικα από κάθε είδους ευθύνη, περιορίζουν τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος και δεν επιτρέπουν το δικό τους το παιδί να έρθει αντιμέτωπο με αρνητικά συναισθήματα, όπως ο θυμός και η απογοήτευση.
Οι γονείς αυτοί που λειτουργούν σαν «ομπρέλα» γύρω από τα παιδιά τους, εκτός του ότι οι ίδιοι βιώνουν υψηλό άγχος στην καθημερινότητά τους, προκαλούν και πολλές αρνητικές επιπτώσεις στο παιδί. Οι συμπεριφορές αυτές «ευνουχίζουν» τον ενήλικα διότι η υπερπροστασία πλήττει σε υψηλό βαθμό την αυτοεκτίμησή του. Νιώθει ανίκανος να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε πρόβλημα και ανίσχυρος απέναντι σε καταστάσεις της σημερινής πραγματικότητας. Το παιδί δεν εφοδιάζεται με την υπευθυνότητα που οφείλει να έχει ως ανεξάρτητο άτομο και έτσι δεν μπορεί να σταθεί με σιγουριά και αυτοπεποίθηση στα δικά του πόδια.
Προκειμένου να λειτουργήσει σωστά το σύστημα της οικογένειας είναι απαραίτητο να τηρούνται και τα επιθυμητά όρια. Ο γονέας είναι αυτός που θα πρέπει να εφοδιάσει το παιδί με αυτοπεποίθηση, ωριμότητα, θάρρος και κριτική σκέψη. Είναι αυτός που θα δώσει το θάρρος στον μελλοντικό ενήλικα να χειρίζεται μόνος του τις δύσκολες καταστάσεις και να αντιμετωπίζει με θάρρος τη κάθε δυσκολία.
Για να μεγαλώσουμε υγιείς ενήλικες οφείλουμε από την στιγμή της γέννησης του παιδιού να «σπείρουμε» και τα κατάλληλα εφόδια. Ένα παιδί που μεγαλώνει σε ένα ήσυχο και γεμάτο αγάπη περιβάλλον είναι πιθανό να αναπτύξει πιο υγιή συμπεριφορά από ότι ένα παιδί που μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον με εντάσεις και δεν του παρέχονται τα κατάλληλα ερεθίσματα, όπως είναι το άγγιγμα ή ένα νανούρισμα.
Ας έχουμε κατά νου ότι κάτι που δεν έλαβε κάποιος σαν παιδί είναι δύσκολο να μπορέσει να το δώσει σαν ενήλικας. Προκειμένου να κλείσει ο φαύλος κύκλος της υπερπροστασίας, της παρεμβατικότητας και της άρνησης του γεγονότος ότι το δικό μας παιδί μεγάλωσε, είναι αναγκαίο να διατρέξουμε στη δική μας παιδική ηλικία και να επιχειρήσουμε να μελετήσουμε για πιο λόγο οδηγούμαστε σε τέτοιες συμπεριφορές. Ας είμαστε σε θέση να προσφέρουμε στη κοινωνία υγιή παιδιά, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά, και όχι άβουλους και φοβισμένους ενήλικες.