Δρ. Κωνσταντινόπουλος Π. Συμεών
Μετά την ενημέρωση των πολιτών της περιοχής μας για τα τρόφιμα θεωρούμε σκόπιμο και υποχρέωση να προσφέρουμε ορισμένες γενικές και πρακτικές πληροφορίες για την προστασία τους και τα μέτρα προφύλαξης που πρέπει να παίρνουν κατά τη διάρκεια των υψηλών θερμοκρασιών και του καύσωνα.
Η προβλεπόμενη αύξηση της θερμοκρασίας για το 2050 πρόκειται να τροποποιήσει εκ θεμελίων τα τοπία, την οικονομία και τον τρόπο ζωής των κατοίκων του πλανήτη και συνεπώς των Ελλήνων. Για αυτό από τώρα θα πρέπει να προετοιμάζεται η χώρα σε όλους τους οικονομικούς, γεωργικούς κτηνοτροφικούς τομείς και στον τομέα υγείας κ.λπ. Δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς ότι ο πρωτοφανής καύσωνας που έπληξε το 2003 την Ευρώπη είχε καταστροφικές συνέπειες στην υγεία των πολιτών. Μεταξύ 19.000 και 25.000 υπολογίζονται οι θάνατοι που προκλήθηκαν στη Γαλλία και 70.000 σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Στις ημέρες μας η Ευρώπη ασφυκτιά κάτω από ένα πρωτοφανές κύμα καύσωνα, και βρίσκεται σε ένα τοπίο, στο οποίο όλο και περισσότερο αυξάνονται οι ενδείξεις και οι αποδείξεις της περιβαλλοντικής κρίσης. Οι πολίτες θα πρέπει να ενημερώνονται συνεχώς για την επικινδυνότητα της κατάστασης. Μερικές γενικές οδηγίες είναι απαραίτητες για να περιορίσει κανείς τους κινδύνους, που συνδέονται με τον καύσωνα και να καταστήσει ικανό το άτομο να εποπτεύσει τα μηνύματα που εκπέμπει το σώμα.
Η ζέστη απαιτεί ορισμένα πράγματα από το σώμα του ανθρώπου.
Το ανθρώπινο σώμα είναι μια τέλεια μηχανή ικανή να προσαρμοστεί σε δύσκολες προϋποθέσεις του περιβάλλοντος και συνεπώς και στον καύσωνα. Με την προϋπόθεση, ωστόσο, ότι αυτή η κατάσταση δεν επιμηκύνεται για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα και ότι έχει πρόσβαση κανείς στο νερό. Αυτό, ωστόσο, είναι δύσκολο για ορισμένες κατηγορίες ανθρώπων, όπως τα βρέφη, οι έγγειες, τα άρρωστα και τα ηλικιωμένα άτομα.
Κατά γενικό κανόνα όποιος είναι υγιής αποβάλλει εύκολα τις υψηλές θερμοκρασίες. Σε περίπτωση υψηλών θερμοκρασιών τόσο την ημέρα όσο και τη νύχτα τα πρώτα σημάδια δυσφορίας –ταλαιπωρίας ιδιαίτερα όταν πρόκειται για τις ευαίσθητες ομάδες θα πρέπει να μας θέσουν σε συναγερμό.
Κράμπες, ασυνήθιστη κόπωση, ζάλες και ναυτίες… . είναι μερικά από τα συμπτώματα. Για να προστατεύσει κανείς τους γέροντες, τα παιδιά, τις έγκυες και τα άρρωστα άτομα από το δυνατό καύσωνα θα πρέπει να προβεί σε ορισμένες απλές ενέργειες.
Μία από τις πρώτες συμβουλές είναι ότι θα πρέπει βέβαια να δροσισθεί το άτομο και αυτό κυρίως με νερό. Μια σημαντική οδηγία, που ισχύει για όλους: να παραμένετε σε δροσερά μέρη και να αποφεύγετε να βγαίνετε τις πιο ζεστές ώρες, δηλαδή μεταξύ 12 και 16 ώρα. Για τους ανθρώπους που δεν έχουν κλιματιστικά ή δεν μπορούν να προσφύγουν σε κλιματιζόμενους χώρους, καλύτερα είναι να κλεισθούν στα σπίτια τους. Συνιστάται να έχετε κλειστά τα παράθυρα και τα παντζούρια κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ τη νύχτα το σπίτι πρέπει να αερίζεται με σκοπό να ρίχνει τη συσσωρεμένη θερμότητα από την ημέρα. Για το αν πρέπει να κοιμάται κανείς γυμνός ή με πιτζάμες είναι δύσκολο να απαντηθεί. Εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: τη θερμοκρασία του δωματίου, το βαθμό αφίδρωσης του ατόμου, τον τύπο των ινών των συντονίων1 Ένα υγροποιημένο πανί με κρύο νερό κρεμώμενο στο παράθυρο βοηθάει στην πτώση κατά μερικούς βαθμούς της θερμοκρασίας. Στο ίδιο πνεύμα, μια πλάκα πάγου, τοποθετημένη μπροστά από έναν ανεμιστήρα συνεισφέρει στο δρόσισμα του δωματίου και του χώρου, καθώς επίσης και στην ανύψωση της υγρασίας. Σε περίπτωση θερμοπληξίας συνιστάται ένα ντους με χλιαρό νερό (και όχι με κρύο) καθώς και η χρήση μηχανισμού διασποράς σταγονιδίων, κάτι που μπορεί να συντελέσει στην ανακούφιση του σχετικού ατόμου. Σε ότι αφορά στα ρούχα, επιλέξτε καλύτερα βαμβακερά ρούχα, τα οποία αφήνουν να περάσει ο αέρας και απορροφούν τον ιδρώτα.
Συνιστάται η αποφυγή της χρήσης ανεμιστήρα κατά τη διάρκεια του ύπνου πιστεύοντας κανείς ότι όλη τη νύχτα θα έχει δροσερό αέρα. Κατά τη διάρκεια πολλών ωρών ο αέρας αυτός μπορεί να προκαλέσει το στέγνωμα των ιγμόρειων ή του λαιμού και να επιφέρει κράμπες η μυϊκές συσπάσεις. Θα πρέπει επίσης να λάβει υπόψη του κανείς και τους κινδύνους από αλλεργικές επιπτώσεις εξαιτίας του ακάθαρτου αέρα.
Ο καφές και τα ζαχαρούχα ποτά θα πρέπει να περιοριστούν στο ελάχιστο, όπως επίσης τα αλκοολούχα ποτά. Για τα πρόσωπα που έχουν δυσκολίες στην κατάποση των υγρών συνιστάται η λήψη φρούτων, όπως το καρπούζι, το πεπόνι, η ντομάτα κ.λπ.. Συνιστάται η καθημερινή κατανάλωση λαχανικών και φρούτων, όπως καρπούζι, πεπόνι, ντομάτα, φράουλα καθώς επίσης τυρί και γιαούρτι. Θα πρέπει να αποφεύγονται οι δελεαστικές απολαύσεις, όπως τσιπ, λουκάνικα, καπνισμένα ψάρια κ.λπ, τα οποία ευνοούν την παρακράτηση του νερού. Να αποφεύγει κανείς επίσης την κατανάλωση διουρητικών ποτών, όπως τσάι, καφές, μπύρα και τούτο διότι και αυτά ευνοούν την αφυδάτωση. Σε ότι αφορά στα λαχανικά συνιστάται μεταξύ των άλλων να τρώει κανείς κοντά στα άλλα και πράσα, επειδή αυτά είναι πλούσια σε ιχνοστοιχεία.
Δεν πρέπει να περιμένει κανείς την αίσθηση της δίψας για να πιει νερό. Το Υπουργείο Υγείας της Γαλλίας συνιστά στα ηλικιωμένα άτομα να πίνουν νερό τακτικά χωρίς να περιμένουν το αίσθημα της δίψας και να τρώνε κανονικά. Ο ιδρώτας προκαλεί την απώλεια νερού και αλατιού και απαραίτητο είναι η αναπλήρωσή τους. Συνιστάται επίσης η λήψη πολλών και ποικίλων τροφών, κομματιάζοντας εν ανάγκη τα γεύματα σε μικρότερες και περισσότερες λήψεις τροφών.
Η αλκοόλη έχει διουρητικές ιδιότητες, που εξορισμού διεγείρουν την ούρηση και κατά συνέπεια ο οργανισμός εξαναγκάζεται να αφυδατώνεται. Ωστόσο, για αυτούς που δεν μπορούν να κάνουν χωρίς το αλκοόλ, είναι προτιμότερο να πιούν μια μπύρα αντί ένα ποτήρι ουίσκι, με δεδομένο ότι η μπύρα περιέχει μεγάλη ποσότητα νερού συγκρινόμενη με το κρασί ή τα άλλα ισχυρά αλκοολούχα ποτά. Το ιδανικό, όμως, είναι να πίνει κανείς πάντοτε νερό, επειδή αυτό εμπεριέχει τα μεταλλικά άλατα, τα οποία αποβάλλει κανείς με τον ιδρώτα.
Σε περίπτωση ασθενειών θα πρέπει κανείς να είναι προσεκτικός κατά τη συναναστροφή με ορισμένα φάρμακα. Όσοι έχουν, για παράδειγμα, προβλήματα με το κυκλοφοριακό σύστημα ή με την αρτηριακή πίεση θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί. Η υψηλή αρτηριακή πίεση, για παράδειγμα, καθίσταται ήδη ελαφρώς μικρότερη εξαιτίας της διεύρυνσης των αιμοφόρων αγγείων και με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής στη συνήθη δόση μπορεί να πέσει ακόμη πιο χαμηλά αυτή. 2 Οι υγειονομικές υπηρεσίες υπενθυμίζουν ότι ορισμένα φάρμακα μπορούν να μειώσουν τις ικανότητες του σώματος να προσαρμοσθεί στη θερμότητα. Τέτοια ασφαλώς είναι η περίπτωση των διουρητικών σε περίπτωση υπέρτασης ή καρδιακής ανεπάρκειας, που επιταχύνουν την απομάκρυνση του νερού και συμβάλλουν έτσι στη διευκόλυνση της αφυδάτωσης. Αντίθετα, ορισμένα αντικαταθλιπτικά, αντι-ημικρανικά ή οι θεραπείες κατά των αλλεργιών περιορίζουν την εφίδρωση – το ίδρωμα και συντελούν έτσι στην παρεμπόδιση το σώματος να αποβάλλει τη θερμότητα. Συνιστάται στα άτομα, που υποφέρουν από τις παραπάνω παθολογίες να συμβουλεύονται τον ιατρό τους για να διαπιστώνουν σε πιο σημείο βρίσκονται με τη θεραπεία και να αποτρέπουν τις επιπλοκές.3
(ο ιατρικός σύλλογος θα μπορούσε να σας δώσει πιο εμπεριστατωμένες πληροφορίες).
- Bretceaa P. et MaatdA: Les question pratiques (passi) bêtes que vous vous posez sur la canicule. Le Monde 26/06/2019.
- LiebramGlaudia: Welche Medikamente bei großer Hitze gefährlich werden können. In die Welt 26/06/2019.
- LeFigaro: Les bons gestes à adopter pendant la canicule, 26/06/2019.