των Αρσένη Αλκίνοου
Μπαλανίκας Ελένης
Τοπάλογλου Χαράλαμπου*
Τα ναρκωτικά αποτελούν ένα μακροχρόνιο πρόβλημα για την ελληνική κοινωνία. Εκατοντάδες συμπολίτες μας, στην πλειοψηφία τους νεαρά άτομα, χάνουν καθημερινά την ζωή τους από την χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, καθώς οι άνθρωποι που τα χρησιμοποιούν θέλουν να βιώσουν τις συνέπειές τους.
Σύμφωνα με στοιχεία που αντλήθηκαν σε συνεργασία με τη Γραμματεία Αστυνομίας του Τμήματος Ασφαλείας της Θεσσαλονίκης, παρατηρείται μια μικρή, αλλά σταθερή αύξηση στους χρήστες ουσιών κατά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Συγκεκριμένα, παρατηρείται σύλληψη 116 πολιτών (87 άνδρες και 29 γυναίκες) το έτος 2012 και αύξηση του αριθμού αυτού στους 132 πολίτες το έτος 2015 (81 άνδρες και 51 γυναίκες). Έμφαση δίνεται στο γεγονός πως τα άτομα που συνελήφθησαν ήταν κυρίως νεαρής ηλικίας, δηλαδή 15-40 ετών. Τέλος, δεν αγνοούμε το στοιχείο της εποχής, που σημαίνει πως οι τοξικομανείς πληθαίνουν κατά τους θερινούς μήνες (78 συλληφθέντες το καλοκαίρι και την άνοιξη του 2012 , ενώ 38 σε φθινόπωρο και χειμώνα του ίδιου έτους).
Οι ουσίες αυτές διακρίνονται σε μαλακές και σκληρές. Επίσης γίνεται διάκριση σε 3 κατηγορίες: ναρκωτικά που κατευνάζουν και ηρεμούν, ναρκωτικά που διεγείρουν ή δίνουν ενέργεια και ναρκωτικά που αλλάζουν την αντίληψή σου, όταν, για παράδειγμα, βλέπεις και ακούς πράγματα με έναν διαφορετικό τρόπο απ’ ότι πραγματικά είναι. Τα περισσότερα ναρκωτικά εντάσσονται σε αυτές τις κατηγορίες. Κάποια, είναι πιο δύσκολο να κατηγοριοποιηθούν. Ωστόσο όλα έχουν καταστροφικές συνέπειες για το άτομο. Συγκεκριμένα, το άτομο σταδιακά χάνει τη διάθεση για κοινωνικές συναναστροφές ή ερωτικές σχέσεις, αντιμετωπίζει προβλήματα με το στενό οικογενειακό περιβάλλον, αγνοεί τις δυνατότητες που του προσφέρονται για επαγγελματική ανέλιξη. Το μόνο του μέλημα είναι το ‘’κυνήγι’’ ουσιών.
Παρόλα αυτά, το ζήτημα των ναρκωτικών δεν επηρεάζει μόνο τον ίδιο το χρήστη, αλλά και 3 τομείς της καθημερινότητάς μας, την Κοινωνία, την Οικονομία και το Περιβάλλον. Οι τομείς αυτοί αποτελούν παράλληλα τους 3 Πυλώνες της Κοινωνικής Αειφορίας. Η αειφορία ορίζεται ως η ανάπτυξη η οποία ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να διακυβεύει την ικανότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες.
Η Κοινωνία δεν αντιμετωπίζει τους χρήστες ή τους πρώην χρήστες ως ισότιμα μέλη, αλλά αντίθετα, τους περιθωριοποιεί. Αυτό συμβαίνει λόγω έλλειψης τόσο ανθρωπιστικής παιδείας, όσο και διάθεσης κατάρριψης των φορτισμένων αρνητικά στερεοτύπων που έχουν σχηματίσει για τους χρήστες. Ειδικότερα στο χώρο της παιδείας εντοπίζεται ελλιπής ενημέρωση εκπαιδευτικών και μαθητών όσον αφορά το ζήτημα των ναρκωτικών και τωνσυνέπειών τους. Απόρροια του φαινομένου αυτού είναι η διαιώνιση αρνητικών στάσεων απέναντι στους τοξικομανείς από τις νέες γενιές. Έτσι, οι χρήστες οδηγούνται σε βίαιη συμπεριφορά, η οποία επηρεάζει άμεσα τους υπόλοιπους πολίτες. Από τα παραπάνω προκύπτει μια αμφίδρομη σχέση χρηστών και υπόλοιπων πολιτών, με αρνητικές επιπτώσεις και στις δύο πλευρές.
Σχετικά με την Οικονομία, είναι γεγονός πως τα ναρκωτικά διακινούνται σε μια αγορά που είναι παράνομη και εξαιρετικά επικερδής. Το κόστος παραγωγής των ναρκωτικών είναι μικρό αλλά η τιμή τους πολύ μεγάλη, γεγονός που οφείλεται στη μεγάλη ζήτησή τους. Τα κέρδη για τους μεγάλους και μεσαίους εμπόρους είναι τεράστια. Στην αγορά αυτή συμμετέχουν όχι μόνοι οι παραγωγοί και οι χρήστες, αλλά ένα τεράστιο διεθνές κύκλωμα (π.χ. διακινητές, έμποροι). Το εμπόριο των ναρκωτικών είναι ένα μεγάλο διεθνές κύκλωμα στο οποίο συμμετέχουν παραγωγοί, διακινητές (κοινώς ‘’βαποράκια’’) και τοξικομανείς.
Όσο αφορά το Περιβάλλον, συγκεκριμένα, οι χρήστες ηρωίνης τις περισσότερες φορές αφήνουν στα πάρκα και στις πλατείες σύριγγες και βελόνες. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργείται μια ανυπέρβλητη μόλυνση του εδάφους επειδή τα υλικά κατασκευής τους είναι το πλαστικό και μέταλλο και δεν απορροφώνται εύκολα από το περιβάλλον.
Η στάση της Πολιτείας στο παρόν ζήτημα είναι καθοριστική. Είναι χαρακτηριστικό πως δε μεριμνά επαρκώς για τα θέματα απεξάρτησης και ένταξης του πρώην χρήστη. Η ανεπάρκεια σε υποδομές (εγκαταστάσεις) και προσωπικό (ιατροί, νοσηλευτές, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί κ.ά.) έχει ως αποτέλεσμα την όξυνση παρά την άμβλυνση του προβλήματος αυτού. Η γραφειοκρατία και η ελλιπής χρηματοδότηση, δυσχεραίνουν το έργο των κρατικών φορέων. Ενδεικτικό παράδειγμα της κατάστασης αυτής είναι η υποχρηματοδότηση του ΟΚΑΝΑστη Θεσσαλονίκη, όπου υπολείπονται 7 εκατομμύρια για την ομαλή λειτουργία του. Συχνό φαινόμενο είναι η αναμονή για πολλά χρόνια σε λίστες προγραμμάτων απεξάρτησης των ατόμων που επιθυμούν να απεξαρτηθούν.
Είμαστε βέβαιοι για τις διαστάσεις του προβλήματος και τις συνέπειές του. Όμως, ποιος μπορεί να είναι βέβαιος για το μέλλον; Το πρόβλημα δε θα εξαλειφθεί, αλλά, ίσως με μεγάλη δόση αισιοδοξίας, και προσπάθειας μειωθεί. Είναι καθήκον όλων, πολιτών και Πολιτείας, η συμμετοχή σε αυτό.
*Τριτοετείς φοιτητές του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Φλώρινας, το άρθρο δημοσιεύεται στα πλαίσια του μαθήματος εφαρμογές προγραμμάτων για την αειφορία στο δημοτικό σχολείο.