Ορισμός
H Elain Miles στο άρθρο της “Can there be a single Definition of dyslexia?” «Μπορεί να υπάρχει ένας μόνο ορισμός για τη δυσλεξία;» αναφέρει μεταξύ άλλων πως η έννοια της δυσλεξίας δεν μπορεί να συνοψιστεί σε ένα μόνο τύπο και πως η προσπάθεια ορισμού και παράθεσης μεγάλου αριθμού επιμέρους στοιχείων, από τόσα διαφορετικά ακαδημαϊκά και μη αντικείμενα, περιπλέκει και επηρεάζει την ίδια την έρευνα και προτείνει ως καλύτερη λύση τη προσπάθεια περιγραφής και όχι τόσο ορισμού του φαινομένου.
Ο όρος δυσλεξία ανήκει στον Οbredane και σημαίνει δυσκολία στην ανάγνωση με ετυμολογική προέλευση το μόριο “dys”, το οποίο σημαίνει δυσκολία και τη λέξη “lecture” που σημαίνει ανάγνωση.
Ο επικρατών ορισμός από το 2003 αποδίδεται από τη διεθνή ένωση δυσλεξίας, η οποία επισημαίνει ότι η δυσλεξία συνιστά ‘’ένα είδος δυσκολίας που σχετίζεται με όλες τις πλευρές της γλωσσικής λειτουργίας- την ανάγνωση, τη γραφή, την κατανόηση, την έκφραση. Η δυσλεξία επηρεάζει και τον προφορικό λόγο, επειδή δυσχεραίνεται η επεξεργασία του λόγου σε όλα τα επίπεδα της γλωσσικής λειτουργίας.
Αίτια
Όπως και ο ορισμός της δυσλεξίας έτσι και η αναζήτηση της αιτιολογίας της αποτέλεσε αγκάθι στους κύκλους των επιστημόνων τις τελευταίες δεκαετίες με τη διερεύνηση και δημοσίευση πλήθους αλληλοσυγκρουόμενων μελετών.
Οι υποθέσεις για την αιτία της δυσλεξίας είναι:
Α) Νευρολογικής Υπολειτουργίας,
Β) Ελλιπούς Ημισφαιρικής Κυριαρχίας,
Γ) Γενετικών Ανωμαλιών στην αντιληπτική και γνωστική επεξεργασία.
Συμπτώματα μαθητών με δυσλεξία
Τα κυριότερα λάθη που γίνονται από τους μαθητές με δυσλεξία και τα οποία έχουν επισημανθεί από πολλούς ερευνητές είναι τα εξής:
Στην ανάγνωση
- Δυσκολία στη διάκριση διαφορετικών λέξεων, οι οποίες περιλαμβάνουν ίδια γράμματα π.χ. διαβάζουν ‘’της’’ αντί ‘’στη ‘’.
- Λανθασμένη προφορά φωνηέντων.
- Παρεμβολή άσχετων φωνημάτων στην ανάγνωση λέξεων.
- ‘’Καθρεφτική ανάγνωση’’ π.χ. διαβάζουν ‘’χα’’ αντί ‘’αχ’’, ‘’σάκα’’ αντί ‘’κάσα’’.
- Ενδεχόμενη αντικατάσταση μιας λέξης με άλλη με παρόμοια σημασία, π.χ. ‘’σκοτεινός’’ αντί ‘’μαύρος’’.
- Δεν υπάρχει ροή, κομπιάζουν, χάνουν τη σειρά, επαναλαμβάνουν ή σταματούν χωρίς λόγο.
- Διαβάζουν αργά.
- Πολλές φορές δεν κατανοούν το κείμενο που διαβάζουν.
Στη γραφή
- Ατελής ευθυγράμμιση των λέξεων πάνω στο χαρτί.
- Χρήση κεφαλαίων γραμμάτων ανάμεσα στα μικρά.
- Ακαταστασία, με αποτέλεσμα οι λέξεις να είναι δυσανάγνωστες.
- Αντικατάσταση παρόμοιων σχηματικά γραμμάτων π.χ. αδεργός αντί αδερφός.
- Αντικατάσταση γραμμάτων.
Στην ορθογραφία
- Οι μαθητές με δυσλεξία αντιμετωπίζουν δυσκολία στο να γράψουν σωστά και ορθογραφημένα, ενώ συνήθως κόβουν τις λέξεις και καταργούν τα μεταξύ τους όρια μεταφέροντας στοιχεία της μιας λέξης στην άλλη.
Δήμητρα Σαμαρά,
Λογοθεραπεύτρια,
Master Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία, University of East London
Βιβλιογραφική Ανασκόπηση:
Καρπαθίου, Χ., Δάλλα, Β., Μαρρά, Μ.( 1994). Δυσλεξία (Dyslexia). Έλλην, Αθήνα.
Miles, E. (1995). Can there be a single definition of dyslexia? Dyslexia, 1, 37–45.
Πόρποδας, Κ. (1997). Δυσλεξία. Η ειδική διαταραχή στη μάθηση του γραπτού λόγου (Ψυχολογική Θεώρηση). Δεύτερη έκδοση. Μορφωτική, Αθήνα
Τομαράς, Ν.(2008).Μαθησιακές Δυσκολίες, Ισότιμες Ευκαιρίες στην Εκπαίδευση. ΠΑΤΑΚΗ, Αθήνα.