Όταν εκείνο το βράδυ του περασμένου Φλεβάρη η κουβέντα από την τραγωδία της Πατρίδας μας επικεντρώθηκε στους βομβαρδισμούς της Σερβίας, μια φίλη της παρέας από το Βελιγράδι είπε με δέος: «Για εμάς τους Σέρβους ο ήρωας είναι ένας Έλληνας»… Είναι ο Μαρίνος Ριτσούδης…
Ξαφνικά σιωπή και αμηχανία… Κοιταζόμασταν όλοι μέσα στην παγωμάρα της στιγμής με εκείνο το βλέμμα της ενοχικής άγνοιας και της απορίας…. Μάρτης του ’99. Μια άνοιξη αλλόκοτη και ένας σκοτεινός πόλεμος ματώνει τα Βαλκάνια, στους δρόμους συναντάς ανθρώπους που έχουν ζωγραφισμένους ομόκεντρους κύκλους στο μέρος της καρδιάς και στα ξωκλήσια προχειροκομμενα χαρτάκια με μια ευχή: «Θεέ μου μην εγκαταλείπεις τους Σέρβους», και όταν οι νύχτες βαθαίνουν ο ουρανός σε αυτήν εδώ την εσχατιά της Μακεδονίας γίνεται το φοβερό μονοπάτι από τα αεροπλάνα που κουβαλάν τον θάνατο. Η καρδιά των Βαλκανίων κομματιάζεται με σπασμούς μπροστά στο τρομαγμένο βλέμμα ενός αθώου και ανυπεράσπιστου Λαού, ένας πόλεμος παράλογος με σιωπηρές συναινέσεις αμαρτωλών εξουσιών, με ψεύδη και σκοτεινά κίνητρα.
Μα όσο και αν η αλήθεια είναι το πρώτο θύμα κάθε πολέμου , όσο και αν ξοδεύτηκαν χιλιάδες λέξεις από τις εξουσίες και τα παραμάγαζα τους για να αποκτήσει τίτλους νομιμότητας η πρωτοφανής βαρβαρότητα έναντι του περήφανου Λαού των Σέρβων στην κοινή συνείδηση καταγράφεται με δυο λέξεις: «Άδικος πόλεμος»
Και θάναι αυτές οι λέξεις που κινητοποιούν τα αντανακλαστικά του Λαού μας που γεμίζει τους δρόμους και τις πλατείες στο όνομα της αλληλεγγύης, και όταν οι φωνές παύουν, οι άδειες πλατείες μετράν την μοναξιά τους στις ασάλευτες σκιές των αγαλμάτων και στα τσαλακωμένα συνθήματα στο πλακόστρωτο… Για τα αφεντικά της μοίρας μας οι άνθρωποι και τα συνθήματα στις πλατείες του κόσμου είναι πρόχειρες μουντζούρες σε λευκό χαρτί, τον έναν φοβούνται, αυτόν που θα ξεχωρίσει στο πλήθος, αυτόν που θα εμπνεύσει και θα μετουσιωθεί σε φως και τρεμάμενη ελπίδα. Λέει ο ποιητής πως σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα που πρέπει το μεγάλο Ναι η το μεγάλο Όχι να πούνε…
Ο Μαρίνος Ριτσούδης ανθυποπλοίαρχος του πολεμικού ναυτικού ήταν αυτός που αρνήθηκε το 1999 τις διαταγές του ΝΑΤΟ, αρνήθηκε την συμμετοχή του σε έναν άδικο πόλεμο και ακολουθώντας την ηθική του συνείδηση σηκώθηκε ψηλότερα από το επιβαλλόμενο καθήκον συμπυκνώνοντας στο μεγαλειώδες του ΟΧΙ τον λόγο και την ουσία που κινεί την πένα του ποιητή και της Ιστορίας. Τα χρόνια πέρασαν και ίσως η πλειοψηφία των Ελλήνων να αγνοεί έναν Ήρωα, μπορεί το εμπάργκο της σιωπής να έριξε μεθοδευμένα και αθόρυβα το ΟΧΙ του Μαρίνου στον σωρό των ερειπίων ενός Λαού και ενός κόσμου που τελειώνει έτσι όπως τον ξέραμε, μπορεί να πέρασε στα ψιλά και ασήμαντα η διάθεση των Σέρβων να βραβεύσουν τον Μαρίνο με την ανώτατη τιμητική διάκριση της Σερβίας και να του χορηγήσουν τιμητική σύνταξη για τον ηρωισμό του, η φωνή όμως του Ριτσούδη που αρνείται για δεύτερη φορά λέγοντας: «Δεν θέλω τίποτα και όλα τα εύσημα πηγαίνουν στους γενναίους ανθρώπους που πολέμησαν εναντίον όλων και χωρίς τύχη», η φωνή λοιπόν αυτή θα στοιχειώνει την Ιστορία και θα επαναλαμβάνεται αέναα στον αόριστο χρόνο και στους στίχους του ποιητή…
«Ο αρνηθείς δεν μετανιώνει. Αν ρωτιόταν πάλι ΟΧΙ θα ξαναλέγε – Και όμως τον καταβάλει εκείνο το ΟΧΙ – το σωστό εις όλη την ζωή».
Τιμής ένεκεν στον Ήρωα Μαρίνο Ριτσούδη και τους Σέρβους φίλους μου.
Λίτσα Παπαδημητρίου
Ζωγράφος