Επί δεκαετίες η οικονομική δραστηριότητα και το εισόδημα στην Δ. Μακεδονία στηρίχθηκε κατά κύριο λόγο στην εξόρυξη του λιγνίτη και στην λειτουργία της ΔΕΗ καθώς και, ιδιαίτερα στον Νομό Καστοριάς και στην περιοχή της Σιάτιστας στην επεξεργασία της γούνας. Συμπληρωματικός ήταν ο ρόλος του πρωτογενούς τομέα και του τουρισμού.
Τώρα όμως τα δεδομένα αλλάζουν άρδην. Το κλείσιμο των μονάδων της ΔΕΗ καθώς και η μακρόχρονη κρίση στον κλάδο της γουνοποιίας οδηγούν σε απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας.
Όπως είναι γνωστό ανακοινώθηκε από την Διοίκηση της ΔΕΗ ότι το 2020 θα κλείσουν οι μονάδες Αμύνταιο 1-2, το 2021 θα κλείσουν οι μονάδες Καρδιά 3-4, το 2022 οι μονάδες Αγ. Δημητρίου 1-4 και το 2023 οι Μελίτης 1 και Αγ. Δημητρίου 5.
Παράλληλα η μεγάλη κρίση της γουνοποιίας τα τελευταία χρόνια οδηγεί σε κλείσιμο χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων και, όπως όλα δείχνουν, φαίνεται μάλλον αδύνατο να επανέλθει ο κλάδος στην προτεραία κατάσταση.
Το ερώτημα είναι πως θα πορευθεί πλέον η Δ. Μακεδονία στο μέλλον και τι πρέπει να γίνει για να αποφευχθεί μια οικονομική κατάρρευση στην περιοχή που θα είχε δραματικές συνέπειες.
Εκτιμώ ότι μόνο ένα Συνολικό Σχέδιο Ανάπτυξης που πρέπει να υλοποιηθεί με ταχύτατους ρυθμούς, θα μπορούσε να προλάβει και να αποτρέψει μια οικονομική κατάρρευση.
Ένα τέτοιο Σχέδιο θα πρέπει κατά την άποψή μου να περιλαμβάνει:
- Την σημαντική βελτίωση και συμπλήρωση των μεγάλων υποδομών μεταφορών. Αυτό σημαίνει ταχεία αποπεράτωση της Εθνικής Οδού Ε65 και σύνδεση με την Εγνατία, αποπεράτωση των κάθετων αξόνων της Εγνατίας, οπωσδήποτε την σιδηροδρομική σύνδεση με Καλαμπάκα καθώς και εκσυγχρονισμό και επέκταση της σιδηροδρομικής σύνδεσης με την Θεσσαλονίκη και το λιμάνι. Επίσης αναβάθμιση και επέκταση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του Διεθνούς Αερολιμένα Καστοριάς καθώς και του Αερολιμένα Κοζάνης.
- Ανάπτυξη των υποδομών στον πρωτογενή τομέα και πρώτα απ’ όλα ταχεία αποπεράτωση του φράγματος Νεστορίου και κατασκευή του αρδευτικού δικτύου όπως επίσης και κατασκευή των μεγάλων αρδευτικών δικτύων της Τριανταφυλλιάς, της βόρειας περιοχής Πολυφύτου καθώς και της Κνίδης,που θα διπλασιάσουν τις αρδευόμενες εκτάσεις στην Περιφέρεια της Δ. Μακεδονίας.
- Ειδικό πρόγραμμα τουριστικής ανάπτυξης, με ανάδειξη και αξιοποίηση του πλούσιου φυσικού και ιστορικού πλούτου που διαθέτει ηΔ. Μακεδονία.
- Την θεσμοθέτηση ειδικού πλαισίου για επενδύσεις, που με ισχυρά κίνητρα θα καθιστά όντως ελκυστική την Δ. Μακεδονία.
- Ανάπτυξη των υποδομών αλλά και των λειτουργιών του Πανεπιστημίου Δ. Μακεδονίας.
- Επιτάχυνση της αξιοποίησης του φυσικού αερίου τόσο για οικιακή χρήση όσο και για την λειτουργία παραγωγικών μονάδων.
Η υλοποίηση ενός τέτοιου προγράμματος απαιτεί σαφώς σημαντικούς χρηματοδοτικούς πόρους που υπερβαίνουν τα όρια ενός συνήθους περιφερειακού προγράμματος.
Καθήκον των αρμοδίων τόσο σε περιφερειακό όσο και σε κεντρικό επίπεδο είναι αφενός να εξασφαλίσουν τους απαραίτητους πόρους και αφετέρου να κινηθούν με ταχύτατους ρυθμούς για την υλοποίησή του Συνολικού Σχεδίου Ανάπτυξης, η οποία δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το έτος 2028 που ως γνωστόν θα λήγει οριστικά η «λιγνιτική περίοδος».
Με ευχές, μεγαλόστομες ανακοινώσεις, ψηφίσματα, και βεβαίως με δηλώσεις του τύπου «το υδρογόνο είναι η λύση για την Δ. Μακεδονία» που αγγίζουν τα όρια της φαιδρότητας, η κατάρρευση δεν θα αποφευχθεί. Απλώς θα επιταχυνθεί.
Ο νέος χρόνος που αρχίζει τώρα αποτελεί μια κρίσιμη χρονική καμπή γιατί θα δείξει αν όλοι όσοι έχουν την ευθύνη του σχεδιασμού και κυρίως της υλοποίησης, έχουν και την ικανότητα να προχωρήσουν με γρήγορα βήματα στην εφαρμογή ενός Στρατηγικού Σχεδίου Ανάπτυξης για την Δ. Μακεδονία,
Φίλιππος Πετσάλνικος
Πρώην Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων