Θεματικό κέντρο και συνεκτικός άξονας της ιστορικής και βιωματικής διήγησης είναι η υπόθεση του μεγάλου Έκτακτου Στρατοδικείου που έγινε στη Φλώρινα τον Αύγουστο του 1949, με 112 κατηγορούμενους και 28 αθώα θύματα από το Αμύνταιο της Φλώρινας και την ευρύτερη περιφέρειά του. Ένα αποσιωπημένο κεφάλαιο της τοπικής Ιστορίας, για το οποίο, εκτός από σποραδικές αναφορές σε δημοσιεύματα του τοπικού Τύπου, δεν έγινε ποτέ επίσημα λόγος. Πρόκειται για μια σκληρή ιστορία που έρχεται στο φως ύστερα από 70 και πλέον χρόνια μέσα από αυθεντικές προφορικές και γραπτές μαρτυρίες και μέσα από ένα ψυχογράφημα χαρακτήρων που αλληλεπιδρούν στη βαριά σκιά της απώλειας, της διάψευσης, της ενοχής, της μεταμέλειας. Στο πλαίσιο μιας συνομιλίας «Μικροϊστορίας» και «Μακροϊστορίας» που εκτυλίσσεται στη βορειοδυτική γωνιά της πατρίδας μας, όπου ο Μινώταυρος του Εμφυλίου, για πολλούς και σύνθετους λόγους, άφησε ανάγλυφες τις πατημασιές του, συντίθεται το πορτρέτο μιας άγριας εποχής μέσα από την παρουσίαση αντιπροσωπευτικών στοιχείων λειτουργίας των Έκτακτων Στρατοδικείων του Εμφυλίου με τους φανερούς και σκοτεινούς τους παράγοντες.Τότε που η ανθρώπινη ζωή γινόταν στις «παρασυναγωγές» αντικείμενο για συναλλαγές και παζάρια. Τότε, όμως, που και ο αυτοσεβασμός και η συνέπεια σε αρχές και αξίες όρθωναν το δικό τους ανάστημα με τρόπο που υπερέβαινε τα κοινά ανθρώπινα μέτρα. Ένα βιβλίο που σκιαγραφεί, επίσης, μέσω της βιωματικής εμπειρίας, την πορεία της γενιάς της βίαιης ενηλικίωσης, της γενιάς της δεκαετίας του 1950, στην οποία ανήκει και ο συγγραφέας. Της γενιάς που κουβάλησε τις συνέπειες του εμφύλιου σπαραγμού μέσα σε μια εφιαλτική δυστοπία μετεμφυλιακών διώξεων και κοινωνικών αποκλεισμών.
Ως καρπός πολύχρονου μόχθου, το βιβλίο Δεν μπορώ να σου πω τι γινόταν τότε!γράφτηκε με κίνητρο και σκοπό την εκπλήρωση μιας ιερής οφειλής στη δημόσια υπεράσπιση της αλήθειας. Γράφτηκε ως συμβολή στην άμυνα απέναντι στο νηστικό και ύπουλο φίδι της Λήθης. Γράφτηκε στο φως της αντίληψης–για να παραφράσουμε τον Αλμπέρ Καμύ–ότι την Ιστορία πρέπει να τη διαβάζουμε όχι μόνο από τη σκοπιά όσων την καθορίζουν αλλά και από τη σκοπιά εκείνων που την υφίστανται.
Θεοδόσης Ν. Νικολαΐδης
(Κυκλοφορεί από τις «Φλωρινιώτικες Εκδόσεις Λυδία Ι. Αριστείδου». Διατίθεται, προς το παρόν, από όλα τα βιβλιοπωλεία της Φλώρινας και του Αμυνταίου)
