Απάντηση στην ερώτηση βουλευτών της Ελληνικής Λύσης σχετικά με την καθίζηση εδάφους στην κοινότητα Βαλτονέρων έδωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωνσταντίνος Σκρέκας.
Αναλυτικά:
Σε απάντηση της σχετικής Ερώτησης που κατατέθηκε στη Βουλή των Ελλήνων από τους Βουλευτές κ.κ. Βελόπουλο Κυριάκο και Χήτα Κωνσταντίνο, σας γνωστοποιούμε ότι επί του ζητήματος που τίθεται, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ενημέρωσε την εθνική αντιπροσωπεία στις 15-2-2021, στο πλαίσιο της συζήτησης σχετικής Επίκαιρης Ερώτησης. Παραθέτουμε αποσπάσματα της συζήτησης από τα πρακτικά της Βουλής των Ελλήνων.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΚΡΕΚΑΣ (Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας): «Πρώτον, ο οικισμός οικοδομήθηκε, όπως γνωρίζετε πολύ καλά -το λέει και η ονομασία «τοπική κοινότητα Βαλτόνερων Δήμου Αμυνταίου»- σε περιοχή αποξηραμένου βάλτου. Η απόσταση των εκσκαφών του Ορυχείου Πεδίου Αμυνταίου της ΔΕΗ από τα όρια του οικισμού Βαλτόνερων είναι περίπου 1.800 μέτρα, δηλαδή περίπου δύο χιλιόμετρα, μεγαλύτερη του προβλεπόμενου ορίου των 250 μέτρων.
Από το 2008 υπάρχουν σχετικές εκθέσεις επικίνδυνης οικοδομής, όπως λέμε, από τη Διεύθυνση Πολεοδομίας και Χωροταξίας της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας σε οικίες -στην τοπική κοινότητα Φανού έγιναν δώδεκα αυτοψίες και Βαλτονέρων επτά αυτοψίες- βάσει των οποίων είχε αποφασιστεί η κατεδάφιση έξι κτισμάτων -αποθήκες και κατοικίες- και η τμηματική κατεδάφιση ενός κτίσματος.
Υπάρχει έκθεση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με τίτλο «Έρευνα για την εμφάνιση ρωγμώσεων στην τοπική κοινότητα Βαλτόνερων του Δήμου Αμυνταίου της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας» τον Μάρτιο του 2015.
Το 2018 κατόπιν αιτήματος του Δήμου Αμυνταίου πραγματοποιήθηκε επί τόπου τεχνικογεωλογική αυτοψία από στελέχη του τότε ΙΓΜΕ, σήμερα ΕΑΓΜΕ, και συντάχθηκε έκθεση με τίτλο «Τεχνικογεωλογική αναγνώριση κατολισθητικών φαινομένων στις τοπικές κοινότητες Βαλτόνερων, Πεδινού, Ροδώνα και Φανού του Δήμου Αμυνταίου».
Σύμφωνα με την έκθεση παρατηρήθηκε, πρώτον, η ύπαρξη εδαφικών διαρρήξεων. Δεύτερον, κύρια διάρρηξη διασχίζει το χωριό σε όλη την έκταση του από άκρη σε άκρη με διεύθυνση δυτικά-νοτιοδυτικά και επίσης, από βορρά προς ανατολάς. Είναι ορατή σε μήκος 1.100 μέτρων περίπου. Από τη δράση του ρήγματος αυτού έχουν προκληθεί ζημιές σε κτίσματα -οικίες, αποθήκες και περιφράξεις-, καθώς και σε υποδομές με κυρίως διατμητικές ρωγματώσεις. Διαρρήξεις έχουν παρατηρηθεί, επίσης, και εκτός του οικισμού, νότια στον χώρο μεταξύ του χωριού και του ορυχείου, καθώς και βόρεια αυτού.
Ποιο είναι το γενικό συμπέρασμα; Το γενικό συμπέρασμα, όπως πιθανότατα θα γνωρίζετε ήδη, είναι ότι οι εδαφικές διαρρήξεις οφείλονται σε καθιζήσεις από τη συμπίεση των υποκείμενων εδαφικών υλικών λόγω υπεράντλησης του υδροφόρου ορίζοντα από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, σε συνδυασμό με την παρουσία πλευρικών λιθολογικών μεταβολών μεγάλου μήκους, σύμφωνα και με τη Μελέτη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Τι λέει συγκεκριμένα, δηλαδή, η μελέτη; Λέει ότι έχουμε υπεράντληση των υπόγειων νερών, των υπόγειων υδάτων, οι οποίες σε συνδυασμό με πλευρικές πιέσεις έχουν δημιουργήσει αυτές τις υποχωρήσεις στο έδαφος, τις ρηγματώσεις, που στη συνέχεια έχουν, δυστυχώς, προκαλέσει αυτά τα φαινόμενα στις ανωδομές, στο κτιριακό απόθεμα το οποίο έχει χτιστεί, έχει αναπτυχθεί στην επιφάνεια των συγκεκριμένων εδαφών. Έχει κριθεί, λοιπόν, ότι θα πρέπει να παρακολουθούμε την εξέλιξη των φαινομένων και των ρωγματώσεων.
Τι έχει κάνει το Υπουργείο Περιβάλλοντος; Το Τμήμα Επιθεώρησης Μεταλλείων του Σώματος Επιθεώρησης Βορείου Ελλάδος για λόγους ασφαλείας ζήτησε από τη ΔΕΗ με δύο έγγραφα, τον Ιούνιο του 2020 και τον Οκτώβριο του 2020, να προχωρήσει σε αναγκαστική απαλλοτρίωση περιμετρικής ζώνης 250 μέτρων από τα όρια των εκσκαφών του ορυχείου. Στη ζώνη αυτή περιλαμβάνεται και η εδαφική έκταση μεταξύ ορυχείων και οικισμών Βαλτόνερων. Κατά του πρώτου εγγράφου η ΔΕΗ άσκησε ενδικοφανή προσφυγή ενώπιον του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η οποία απορρίφθηκε.
Επίσης, η ΕΑΓΜΕ, το πρώην ΙΓΜΕ δηλαδή, πραγματοποίησε συνάντηση εργασίας στις 21/1/2021, δηλαδή πριν από τρεις εβδομάδες, με στελέχη της Διεύθυνσης Λειτουργιών Υποστήριξης Λιγνιτικής Παραγωγής της ΔΕΗ με σκοπό την κατάρτιση πλαισίου έργου για έρευνα και παρακολούθηση της πιθανής εξέλιξης των φαινομένων και σε συνάρτηση της διαδικασίας παύσης λειτουργίας του λιγνιτωρυχείου στο πλαίσιο της απολιγνιτοποίησης».
Φυσικά, είναι ένα φαινόμενο το οποίο εξελίσσεται και υπάρχουν Έλληνες πολίτες οι οποίοι κατοικούν εκεί και οποίοι -πολύ σωστά είπατε- υποστήριξαν αυτήν τη δραστηριότητα, η οποία -όπως και πολλές άλλες τοπικές κοινότητες- βοήθησε για να φωτιστεί όλη η Ελλάδα, για να πραγματοποιηθεί το ελληνικό θαύμα πολλές δεκαετίες σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου της ελληνικής κοινωνίας.
Και φυσικά, με πολλή χαρά θα είμαστε στη διάθεσή σας να κάτσουμε να συζητήσουμε τι δράσεις πρέπει να πάρουμε, τι παρεμβάσεις και φυσικά τους τρόπους χρηματοδότησης
Όπως σας είπα, εμείς έχουμε σχεδιάσει -μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης, μέσα το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και μέσα από την επιπλέον ισχυροποίηση της στήριξης από το ΕΣΠΑ, από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης -τα οποία δίνουν τις δυνατότητες- να στηρίξουμε την εν λόγω περιοχή, τους δήμους αυτούς.
Οι δήμοι αυτοί -όπως σας είπα- θα δεχθούν τις επιπτώσεις -να το πω έτσι- αυτής της αλλαγής των παραγωγικών μοντέλων, της απομάκρυνσης πια από τη δραστηριότητα της εξόρυξης και της αξιοποίησης του λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Η μετάβασή τους σε νέες δραστηριότητες και σε νέους οικονομικούς κλάδους που θα πρέπει να αναπτυχθούν, όπως είναι ο τουριστικός κλάδος, όπως είναι ο αγροτοκτηνοτροφικός, όπως είναι το να φέρουμε και να προσελκύσουμε εγκαταστάσεις και νέες επενδύσεις, βιομηχανικές επενδύσεις, και από την ελληνική περίμετρο, αλλά και από την παγκόσμια επενδυτική κοινότητα, θα δώσει περισσότερα και ισχυρά κίνητρα, για να μπορέσουν να έρθουν και να εγκατασταθούν εκεί.
Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκουμε στο τέλος της ημέρας όχι μόνο να μην έχουμε δυσμενείς συνέπειες, αλλά αντίθετα να βιώσει και να απολαύσει η τοπική κοινωνία τα οφέλη από την αλλαγή ενός παραγωγικού μοντέλου που έρχεται από τις προηγούμενες δεκαετίες, σε ένα παραγωγικό μοντέλο το οποίο μπορεί να προσφέρει αειφόρο, ισχυρή ανάπτυξη στην τοπική κοινωνία».
Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΣΚΡΕΚΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ