Ἀθανάσιος Γ. Σιαμάκης,
ἀρχιμανδρίτης
Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς ἦρθε στὸν κόσμο μὲ συγκεκριμένο σκοπὸ νὰ σώσῃ πάντας ἀνθρώπους. Τὴν ἀγάπη του γιὰ τὸν ἄνθρωπο ποὺ εἶχε ἀπομακρυνθῆ ἀπὸ τὸ Θεὸ τὴν ὑπηρέτησε ἀγόγγυστα μὲ ἀλλεπάλληλες ταπεινώσεις. Ἀπὸ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἔγινε ἀνθρωπος, γεννήθηκε σὲ σταῦλο, νήπιο ἀπειλήθηκε ἀπὸ τὸν Ἡρῲδη μὲσφαγή, ἔζησε σὲ ἀφάνεια μέχρι τὰ τριάντα του, ἀμφισβητήθηκε ἀπὸ τὴν ἄρχουσα θρησκευτικὴ τάξι τῶν γραμματέων καὶ ἀρχιερέων ἀπὸ ἀντιζηλία καὶ φθόνο, ἔγινε ἀντικείμενο ἀσύστατων συκοφαντιῶν,δὲν βρῆκε κατανόησι οὔτε καὶ ἀπὸ τοὺς ἴδιους τοὺς μαθητάς του. Τελικὰ θανατώθηκε πάνω στὸ σταυρό, παρ᾿ ὅλο ὅτι φέρθηκε πρὸς ὅλους μὲ ἀγάπη καὶ συμπόνοια, μὲ τὸ λόγο του καὶ τὰ σημεῖα του. Ὡς ἄνθρωπος ὑπέμεινε μὲ θαυμαστὴ ὑπομονὴ καὶ ταπεινοφροσύνη τὸ μένος τῶν ἐχθρῶν του σ᾿ ὅλη τὴν τριετία, ἐνῷ ὡς καρδιογνώστης Θεὸςγνώριζε καλὰ τὶς κακὲς προθέσεις τους.
Τέσσερις φορὲς προεῑπε ὁ ἴδιος στοὺς μαθητάς του τὰ ὅσα εἶπαν γι᾿ αὐτὸν οἱ προφῆτες ὅτιἐπρόκειτο νὰ τοῦ συμβοῦν στὸ μέλλον. Τοὺς εἶπε ὅτι ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπουπαραδοθήσεται τοῖς ἀρχιερεῦσι καὶ γραμματεῡσι, καὶ κατακρινοῦσιν αὐτὸν θανάτῳ καὶ παραδώσουσιν αὐτὸν τοῖς ἔθνεσι, καὶ ἐμπαίξουσιν αὐτῷ καὶ μαστιγώσουσιν αὐτὸν καὶ ἐμπτύσουσιν αὐτῷ, καὶ ἀποκτενοῦσιν αὐτόν, καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστήσεται (Μρ 10,33-34). Ἀλλὰ οἱ μαθηταὶ παρέμειναν ἀπαθεῖς καὶ ἀσυγκίνητοι.
Αἰῶνες πρὶν μίλησαν οἱ προφῆτες γιὰ ὅσα ἐπρόκειτο νὰ τοῦ συμβοῦν στὸ μέλλον καὶ μάλιστα κατὰ τὴν τελευταίαπερίοδο τῶν παθῶν του. Καὶ ὅπως παρατηρεῖ ὁ Ἰωάννης Χρυσόστομος (Ἑρμ. Εἰς Ἰω. Ὁμ. 84,1-4`PG 59,459-464), ὅσα κακὰ ἔκαναν εἰς βάρος του οἱ βάσκανοι ἐχθροί του, αὐτὰ καὶ ἐπαληθεύονταν.Διότι τὰ ἀνέχθηκε ὡς Θεός.
Εἶπαν οἱ προφῆτες` Καὶ μετὰ ἀνόμων ἐλογίσθη(Ἠσ 53,12). Ὁ διάβολος ἤθελε νὰ τὸν βάλῃ στὴν ἴδια μοῖρα μὲ τοὺς ἀνόμουςκαὶ φαύλους λῃστάς, μὲ τοὺς ὁποίους τὸν σταύρωσαν. Ἀλλὰ δὲν ὑπολόγισε ὅτι παρ᾿ ὅλο ποὺ ἡ καρδιὰ ἑνὸς ἀπὸ τοὺς λῃστὰς ἦταν σκληρότερη ἀπὸ τὴν πέτρα,ὅμως, μπροστὰ στὴν σὲ βάρος τοῦ Χριστοῦ ἀδικία, κλονίστηκε καὶ ῥάγισε, καὶ τὸν ἔφερεσὲ μετάνοια λέγοντας Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου (Λκ 23,42). Ἄλλα ἤθελε ὁ πονηρὸς νὰ πετύχῃ, ἀλλ᾿ ἄλλο τοῦ βγῆκε. Ἤθελε νὰ παρουσιάσῃ τὸν ἅγιο καὶ ἀναμάρτητο Ἰησοῦ γιὰ λῃστή, ἀλλὰ τελικὰ συνέβη ὁ λῃστὴς νὰ γίνῃ ἅγιος καὶ νὰ μπῇ πρῶτος στὸν παράδεισο. Πανωλεθρία τοῦ διαβόλου!
Καὶ βέβαια εἶναι ἄξιο προσοχῆς ὅτι μὲ ὅσα πονηρὰ ἔκαναν ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ οἱ γραμματεῖς καὶ φαρισαῖοι, δὲν πετύχαιναν τίποτε ἄλλο ἀπὸ τὸ νὰ ἐκπληρώνωνται ὄχι οἱ φθονερὰς ἐπιθυμίες τους, ἀλλὰ οἱ σωτήριες γιὰ τὸν κόσμο προφητεῑες τῶν προφητῶν. Πράγματι προφητεύθηκε`Διεμερίσαντο τὰ ἱμάτιά μου ἑαυτοῖς καὶ ἐπὶ τὸν ἱματισμόν του ἔβαλον κλῆρον(Ψα 21, 19). Ὁ προφήτης σὰ νὰ ἔβλεπε τί θὰ συνέβαινε μὲ τὸν ῥουχισμὸ τοῦ ἑτοιμοθανάτου Χριστοῦ, ὅτι δηλαδὴ οἱ Ῥωμαῖοι στρατιῶτες θὰ θεωροῦσανπεριττὰ τὰ ῥοῦχα γιὰ τὸ γυμνὸ σταυρούμενο καὶ θὰ ἔβαζαν κλῆρο γιὰ νὰ τὰ μοιραστοῦν. Τὰ ῥοῦχα λοιπὸν τοῦ Ἰησοῦ τὰ μοιράστηκαν, ἀλλὰ τὸν χιτῶνα ὄχι`γιὰ τὸν χιτῶνα, ποὺ ἦταν ἄρραφος ἀπὸ ἄνωθεν ἕως κάτω, ἔβαλαν κλῆρο νὰ τὸν πετύχῃ ἕνας μόνο ἀπὸ αὐτούς, γιὰ νὰ μὴν τὸν κομματιάσουν καὶ τὸν ἀχρηστεύσουν παίρνοντας ὁ καθένας ἕνα κομμάτι. Ἦταν δὲ ὁ ῥουχισμὸς γι᾿ αὐτοὺς μιὰ πολὺ καλὴ εὐκαιρία, ἕνα πεσκέσι, θὰ λέγαμε, διότι ὁ ῥουχισμὸς τότε κόστιζε πολύ. Ὁ χιτώνας τὴν ἐποχὴ τοῦ Χριστοῦ καὶ πιὸ πρὶν λέγεται ὅτιῥάβονταν μὲ τὴν ἕνωσι δύο στενόμακρων παραλληλόγραμμων ὑφασμάτων, ποὺ κάλυπταν τὸ ἀνθρώπινο ἀνάστημα.Λέγεταιται ὅτι τέτοιος ἁπλὸς χιτώνας ἦταν καὶ ἐκεῖνος τοῦ Χριστοῦ. Ὑπάρχει ὅμως καὶ ἡ πρωτότυπη ἀξιόλογη ἄποψι ὅτι ὁ χιτώντας τοῦ Χριστοῦ ἦταν πλεκτός, ἐνῷ τὰ μέχρι τότε ῥοῦχα ὑφαίνονταν στὸν ἀργαλειό. Ὑπενθυμίζεται ὅτι χιτὼν λεγόταν τὸ ἐσωτερικὸ φόρεμα τῶν ἀνδρῶν, ἱμάτιο δὲ τὸ ἐξωτερικό.
Ἀνθρώπινη ἀνάγκη τοῦ Χριστοῦ πάνω στὸ σταυρὸ ὑπῆρξε καὶ ἡ ἔντονη δίψα του ποὺ προκλήθηκε ἀπὸ τοὺς ῥαβδισμούς, τὸν ἱδρῶτα, τὴν ὁδοιπορία, τὴν ἀπώλεια αἵματος καὶ τὶς ἄλλες κακώσεις. Ἀλλὰ καὶ ἡ δίψα αὐτή, γιὰ τὴν ὁποία ὁ Κύριος ἀναφώνησε διψῶ, ἦταν προφητευμένη ἀπὸ τὸν προφήτη Δαυΐδ χίλια διακόσια χρόνια πρίν, ὅταν ὡς τύπος τοῦ Χριστοῦἐξέφερε τὴν προφητείαἜδωκαν εἰς τὸ στόμα μου χολὴν καὶ εἰς τὴν δίψαν μου ἐπότισάν με ὄξος (Ψα 68,22).Ἀντὶ γιὰ ψωμὶ τοῦ ἔδωσαν τὴν ἀηδιαστικὴ χολὴ καὶ ἀντὶ γιὰ νερὸ τοῦ πρόσφεραν ξύδι, γεγονότα ποὺ ἔχουν ἐφαρμογὴ κυρίως στὴν περίπτωσι τοῦ Χριστοῦ, στὸν ὁποῖο οἱ στρατιῶτες τοῦ πρόσφεραν ἐμπαικτικὰ τὰ εἴδη αὐτά. Αὐτὸς ποὺ ἔδωσε στὴν ἔρημο ἄφθονο νερὸ στὸν Ἰσραὴλ ἀπὸ τὸ βράχο, τὴν ἀκολουθοῦσα πέτρα, τώρα ποτίζεται μὲ χολὴ καὶ ξύδι. Δικαίως ὁ ποιητὴς ἐκφράζει ἐρωτηματικῶς τὸ παράπονο τοῦ Χριστοῦ «Λαός μου τί ἐποίησά σοι καὶ τί μοι ἀνταπέδωκας; Ἀντὶ τοῦ μάννα χολὴν ἀντὶ τοῦ ὕδατος ὄξος».Ὁ Κύριος ὅμως δὲν παραπονεῖται` προτιμάει τὴ σιωπὴ καὶ ἐπιλέγει τὴν τελευταία του πνοὴ «ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καὶ σωτηρίας».
Ἀπορεῖ κανεὶς τί νόημα εἶχε ἡ ὁδηγία τοῦ Μωϋσέως πρὸς τὸ λαὸ τοῦ Ἰσραὴλπροτοῦ ν᾿ ἀναχωρήσουν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο. Τοὺς σύστησενὰ ψήσουν καὶ νὰ φᾶνε ἀρνὶ χωρὶς νὰ τοῦ σπάσουν οὔτε ἕνα κόκκαλο`ἀλλ᾿ ὅταν διαβάσῃ βέβαια τὴ θλιβερὴ ἱστορία κατὰ τὴν ὁποία πρὸς διαπίστωσι τοῦ θανάτου τοῦἸησοῦ πάνω στὸ σταυρὸ οἱ Ῥωμαῖοι δὲν τοῦ σπάζουν τὰ κόκκαλα τῶν ποδιῶν του γιὰ νὰ ἐπέλθῃ ὁ θάνατος,ὅπως ἔκαναν σὲ ὅλες τὶς παρόμοιες περιπτώσεις καταδίκων, ἀλλἀ ἀντὶ γι᾿ αὐτό,γιὰ διαπίστωσι, λέγω, τοῦ θανάτου τοῦ Χριστοῦτρυποῦν μὲ λόγχη τὴν πλευρά του καὶ ξεπηδᾷ ἀπὸ αὐτὴν αἷμα καὶ ὕδωρ,τότε καταλαβαίνει τὸ νόημα τῆς ὁδηγίας τοῦ ΜωϋσῆὈστοῦν οὐ συντριβήσεται αὐτοῦ(Ἐξ 12,46),καὶ τοῦ προφήτου Ζαχαρίου Ὄψονται εἰς ὅν ἐξεκέντησαν (12,8-14). Καταλαβαίνειδηλαδὴὅτι τὸ ἀρνὶ ἐκεῖνο ὑπῆρξε μακρινὸς τύπος (= ἄφωνη προφητεία) τοῦ ἄλλου Ἀμνοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ,ποὺ ὡς τέτοιος οὐκ ἀκοίγει τὸ στόμα αὐτοῦ (Ἠσ 53,7`Πρξ 8,32), ὅταν σφάζεται καὶ τρώγεται γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Προσφέρει πρόθυμα τὸ αἷμα του αἰωνίως στὸ μυστήριο τῆς θείας μεταλήψεως.Πόσο μεγάλη ἡ ἀγάπη του!
Ὑψηλὸς ὁ ῥόλος, ἀγαπητοί μου, τῆς προφητείας στὶς περιπτώσεις τῶν παθῶν τοῦ Κυρίου, ἀλλὰ καὶ σ᾿ ὅλη τὴν ἐπὶ τῆς γῆς ζωή του. Ἡ προφητεία ποὺ ἔχει λεχθῆ πρὶν ἀπὸ ἑκατοντάδες χρόνια γιὰ τὸν ἐνανθρωπήσαντα Υἱὸ τοῦ Θεοῦ, καὶ στὸν καιρό της ἔχει ἐπαληθευθῆ, εἶναι ἰσχυρότερη καὶ ἀπὸ μαρτυρούμενο ἱστορικὸ γεγονός. Οὐσιαστικὰ εἶναι ἡ κραταιὰκαὶ ἀμετάπτωτη φωνὴ τοῦ Θεοῦ ποὺ μεταδίδεται στοὺς ἀνθρώπους διὰ μέσου τοῦ προφήτου. Εἶναι τὸ στοιχεῖο ποὺ ἔχει ὁδηγήσει διανοουμένους νὰ πιστέψουν στὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ καὶ ἀπὸ ἄνθρωποι τῆς ἀμφισβητήσεως νὰ γίνουν διαπρύσιοι κήρυκες τῆς ἀλήθειας γύρω ἀπὸ τὸ πρόσωποτὸ ἔργο καὶ τὸ πάθος του.
Οἱ προφητεῖες τοῦ Ἠσαΐου γιὰ τὰ πάθη τοῦ Χριστοῦ λυγίζουν γόνατα καὶ μεταστρέφουν διάνοιες. Ὁ Ἠσαΐας (810-750) γράφει τέτοιες λεπτομέρειες ποὺ νομίζει κανεὶς ὅτι βρίσκεται κάτω ἀπὸ τὸ σταυρὸ καὶ ὡς αὐτόπτης καὶ αὐτήκοος περιγράφει μὲ τὴν ἄφθαστη καὶ ὑψήγορη ποιητικὴ γλῶσσα του ὅλες τὶς λεπτομέρειες ποὺ ἐκτυλίσσονταιἑκατονταετίες πρὸ Χριστοῦ.Γιὰ τὴν ὁλοκλήρωσι τῆς ὅλης εἰκόνος τοῦ πάθουςπαραθέτω τὸ κομμάτι (Ἠσ 53,3-12), ποὺ εἶναι θείας ἐμπνεύσεως,ἀνώτερης ποιητικῆς δυνάμεως,σὲ ἐξαιρετικὴ μετάφρασι`
Τὸν εἴδαμε ποὺ δὲν εἶχε πιὰ οὔτε μορφὴ οὔτε κάλλος.
ἀλλ᾿ ἡ μορφή του ἦταν ἀτιμασμένη τελείως,
ἦταν σβησμένη ὅσο δὲν ἦταν ποτὲ σὲ κανέναν ἄνθρωπο.
Ἄνθρωπος καταχτυπημένος, ποὺ ὑπέστη πολλὴ κακοποίησι`
ἀφοῦ ἡ ὄψι τῆς καμωσιᾶς του ἦταν στραπατσαρισμένη.
Τὸν ῥήμαξαν στὴν ἀτίμωσι`δὲν τὸν λογάριασαν οὔτε γιὰ σκουπίδι`
Αὐτὸς σηκώνει τὶς ἁμαρτίες μας, αὐτὸς πονάει γιὰ μᾶς.
Κι ἐμεῖς νομίζαμε γι αὐτὸν
ὅτι ὁ Θεὸς τὸν χτυπάει, τὸν πονάει, τὸν κακοποιεῖ,
αὐτὸς ὅμως χτυπήθηκε θανάσιμα γιὰ τὶς δικές μας ἁμαρτίες,
καὶ κακοποιήθηκε γιὰ τὶς δικές μας ἀνομίες.
Τραβάει αὐτὸς τὴν τιμωρία, γιὰ νἄχουμε ἐμεῖς τὴν εἰρήνη`
μὲ τὰ τραύματά του γιατρευτήκαμε ἐμεῖς.
Ὅλοι μας σὰν πρόβατα τὸ δρόμο μας χάσαμε,
ὁ καθένας στὴν πορεία του ἔχασε τὸ δρόμο του.
Ὀ Κύριος ὅμως γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας παρέδωσε σὲ κάκωσι ἐκεῖνον,
κι ἐκεῖνος ἀπὸ τὴν κάκωσι οὔτε τὸ στόμα του ἀνοίγει.
Ὡδηγήθηκε στὴ σφαγὴ σὰν πρόβατο
καὶ σὰν ἀρνὶ ἄφωνο στὰ χέρια ἐκείνου ποὺ τὸ κουρεύει`
ἔτσι δὲν ἀνοίγει τὸ στόμα του.
Τόσο πολὺ τὸν ταπείνωσανποὺ χάθηκε τῆς καμωσιᾶς του ἡ ὄψι`
ὅσο γιὰ τὴν ἱστορία του! Ποιός μπορεῖ νὰ τὴν ἱστορήσῃ;
ἀποξύνεται ἡ ζωή του ἀπὸ τὸ πρόσωπο τῆς γῆς`
γιὰ τὶς ἀνομίες τοῦ λαοῦ μου ὡδηγήθηκε στὸ θάνατο.
Γιὰ τὸ ὅτι τὸν ἔθαψαν, θὰ τὸ πληρώσουν οἱ πονηροί,
γιὰ τὸ ὅτι τὸν θανάτωσαν, θὰ τὸ πληρώσουν οἱ πλούσιοι.
Διότι αὐτὸς παρανομία δὲν διέπραξε,
οὔτε δόλος ποτὲ στὸ στόμα του βρέθηκε.
Ὁ Κύριος θέλει νὰ τὸν βγάλῃ καθαρὸ ἀπὸ τὴ θανατικὴ ποινή του`
ὁ Κύριος θέλει νὰ τὸν βγάλῃ ἔξω ἀπὸ τὸν πόνο ποὺ τραβάει.
Νὰ τοῦ δείξῃ φῶς, νὰ τοῦ βάλῃ σοφὰ καταπλάσματα`
ν᾿ ἀθῳώσῃ τὸν δίκαιο ποὺ δουλεύει καλὰ γιὰ πολλούς,
καὶ σηκώνει ὁ ἴδιος τὶς ἁμαρτίες ἐκείνων.
Γι᾿ αὐτὸ αὐτὸς θὰ κυριεύσῃ πολλοὺς καὶ θὰ μοιράσῃ λάφυρα ἀπὸ ἰσχυρούς,
ἐπειδὴ παρέδωσε τὴ ζωή του στὸ θάνατο καὶ θεωρήθηκε ἄνομος.
Αὐτὸς σήκωσε τὶς ἁμαρτίες πολλῶν
καὶ παραδόθηκε στὸ θάνατο γιὰ τὶς ἁμαρτίες ἐκείνων.