Νέα Φλώρινα Οι σκέψεις σου δεν είναι πια δικές σου: Πώς η AI “διαβάζει” το μυαλό σου

Από Λάζαρος Γεωργούλας

Έρευνες από τα αμερικάνικα πανεπιστήμια Harvard και MIT δείχνουν ότι τα νευρωνικά δίκτυα της τεχνητής νοημοσύνης (AI) μπορούν να ανακατασκευάσουν εικόνες από την εγκεφαλική σου δραστηριότητα. Δεν χρειάζονται πλέον κλικ – το μηχάνημα ξέρει τι θες πριν το καταλάβεις εσύ. Και η νομοθεσία; Έχει μείνει χρόνια πίσω…

[1]. Τι Συμβαίνει Στην Επιστήμη Τώρα;

Πρόσφατες μελέτες σε ιδρύματα όπως το MIT και το Πανεπιστήμιο του Τέξας έχουν δείξει ότι με χρήση fMRI* και επεξεργασίας σήματος, τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να «βλέπει» τις σκέψεις σου:

Ανακατασκευάζει εικόνες που βλέπεις ή φαντάζεσαι
Προβλέπει προτίμηση προϊόντων πριν από εσένα
Επιβεβαιώνει συναισθήματα που δεν ομολογείς

Πηγή: Nature – Reconstruction of perceived images from fMRI signals

[2]. Το Νομικό Κενό: Γιατί Δεν Σε Προστατεύει Κανείς

Σήμερα, κανένας νόμος δεν απαγορεύει ρητά:

Την ανάλυση εγκεφαλικών κυμάτων από wearable devices (π.χ. καλώδια EEG* σε games)
Τη χρήση δεδομένων εγκεφάλου για διαφήμιση
Την «κλοπή» βιομετρικών δεδομένων σκέψης
Ο περιβόητος GDPR στην Ευρώπη μιλά για «προσωπικά δεδομένα», αλλά δεν αναφέρει πουθενά τα «νέα δεδομένα» (thought data). Η νομοθεσία ακολουθεί την τεχνολογία – με πολύ μεγάλη καθυστέρηση.

Πηγή: IEEE – Brain Data Privacy and Ethics

[3]. Πού Χρησιμοποιείται Ηδη – Χωρίς Ίσως Να Το Ξέρεις…

Netflix – πειραματίζεται με wearables που μετρούν συναισθηματικές αντιδράσεις
Meta (Facebook) – έχει κατοχυρώσει πατέντες για ερμηνεία εγκεφαλικών σημάτων για εφαρμογές εικονικής πραγματικότητας
Νέα παιχνίδια Virtual Reality (όπως το Neurable) χρησιμοποιούν EEG για έλεγχο αντικειμένων με τη σκέψη

Πηγή: Medium – Brain Ads: Marketing’s Final Frontier?

[4]. Τι Μπορείς Να Κάνεις Σήμερα Για Να Προστατευτείς

Μέχρι να υπάρξει νομοθετική προστασία:

Διάβασε τους όρους χρήσης των wearable συσκευών
Απενεργοποίησε τη συλλογή βιομετρικών δεδομένων όπου είναι δυνατόν
Χρησιμοποίησε εφαρμογές ανοιχτού κώδικα (open source) που δεν στέλνουν δεδομένα στο cloud. Έχω αναφέρει ξανά ότι πάντα υπάρχει εντελώς δωρεάν λογισμικό για το κάθε τι που ψάχνεις στο διαδίκτυο (π.χ. μπορείς να αναζητήσεις για “open source video editing program” για ένα πρόγραμμα επεξεργασίας βίντεο ανοιχτού κώδικα). Δεν είναι τυχαίο που αναφέρω τον όρο αναζήτησης στα Αγγλικά. Χωρίς Αγγλικά δύσκολα παιδιά, πρέπει να το καταλάβουμε αυτό.
Ενημερώσου για τις τεχνολογίες BCI* (Brain-Computer Interface)

[5]. Το Μέλλον: Θα Χρειαστούμε “Δικαιώματα Σκέψης”

Ειδικοί προβλέπουν ότι θα πρέπει να προστεθούν νέες κατηγορίες δικαιωμάτων:

Δικαίωμα στη νοητική ιδιωτικότητα
Δικαίωμα στη “σκέψη χωρίς παρακολούθηση”
Δικαίωμα στη διαγραφή των εγκεφαλικών δεδομένων

Πηγή: Neurorights Legal and Ethical Considerations and Brain Data Privacy | International Journal of Law Management & Humanities

Συνοπτικά λοιπόν:

Η AI μπορεί ήδη να «δει» μέρος του τι σκέφτεσαι
Δεν υπάρχουν ακόμα νόμοι που να σε προστατεύουν
Μεγάλες εταιρείες ήδη επενδύουν τεράστια ποσά σε αυτές τις τεχνολογίες
Προστατέψου με πληροφόρηση και προσεκτικές επιλογές στις ρυθμίσεις των συσκευών σου

Ανακάλυψες κάτι τρομακτικό; Μοιράσου το με τους φίλους σου – η γνώση είναι η πρώτη γραμμή άμυνας.

Υ.Γ.: Αν φοβάσαι ότι η AI ξέρει πολλά για σένα τώρα, περίμενε δεν έχεις δει τίποτα ακόμα, σε λίγο θα μπορεί να διαβάζει και τις σκέψεις σου…

(Θέλετε να εμβαθύνουμε σε συγκεκριμένη τεχνολογία ή νομικό πλαίσιο; Ζητήστε το!)

Ελπίζω να βρήκες χρήσιμο το άρθρο, αν ναι κοινοποίησε το στους φίλους στα socialσου για το διαμοιρασμό της γνώσης! Για το κλείσιμο κάτι πρωτότυπο. Ένα τεστ προσωπικότητας διαφορετικό από τα άλλα. Μου πήρε καιρό να το συνθέσω και αποτελείται από προηγμένους αλγόριθμους βασισμένους σε αληθινές επιστημονικές έρευνες πάνω στην ανθρώπινη φύση, εξελιγμένη αριθμολογία, ψυχολογία, ιερή γεωμετρία, αστρονομία/αστρολογία (Δυτική, Ανατολική, Βεδική) και πολλά ακόμα που φανερώνουν στοιχεία της προσωπικότητας ενός ατόμου. Ένα διαφορετικό «ψυχογράφημα». Δοκιμάστε το για εσάς και τους φίλους σας, έχει πολύ ενδιαφέρον και λειτουργεί άψογα σε όλες τις συσκευές (κινητό, tablet, Η/Υ) χωρίς διαφημίσεις και tracking…

Με εκτίμηση,

Λαζ. Γεωργούλας, Μηχανικός Η/Υ – Σύμβουλος Διαδικτύου (και πλέον Ακτιβιστής Ψηφιακών Δικαιωμάτων)

[*] Επιπλέον χρήσιμες πληροφορίες για περαιτέρω έρευνα:

🧠fMRI (Functional Magnetic Resonance Imaging) – Λειτουργική Μαγνητική Τομογραφία Απεικόνισης: Μια προηγμένη τεχνική απεικόνισης που μετράει την εγκεφαλική δραστηριότητα ανιχνεύοντας μικρές αλλαγές στη ροή του αίματος στον εγκέφαλο. Όταν μια περιοχή του εγκεφάλου είναι ενεργή, καταναλώνει περισσότερο οξυγόνο, και η ροή αίματος προς αυτήν την περιοχή αυξάνεται. Φαντάσου ένα θερμικό χάρτη που δείχνει ποια μέρη του εγκεφάλου «ανάβουν» όταν σκέφτεσαι ή αισθάνεσαι κάτι. Χρησιμοποιείται από ερευνητές για να «δουν» ποιες εγκεφαλικές περιοχές ενεργοποιούνται όταν έχεις μια συγκεκριμένη σκέψη ή βλέπεις μια εικόνα, και έτσι η AI αφού εκπαιδευτεί, μπορεί να ανακατασκευάσει την σκέψη ή την εικόνα.

⚡EEG (Electroencephalography) – Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα: Μια μέθοδος που μετρά τα ηλεκτρικά σήματα (νευρωνικές δραστηριότητες) στον εγκέφαλο, χρησιμοποιώντας μικρούς αισθητήρες (ηλεκτρόδια) που τοποθετούνται στο τριχωτό μέρος του κεφαλιού. Σαν να βάζεις ένα ηλεκτρικό «στηθοσκόπιο» στο κεφάλι για να ακούσεις τον «θόρυβο» και τη δραστηριότητα των νευρώνων σου. Είναι πιο φθηνό και πρακτικό από το fMRI. Πολλά wearable devices (όπως βραχιόλια, ρολόγια ή ακουστικά) χρησιμοποιούν EEG για να παρακολουθούν τη συγκέντρωση, το άγχος ή ακόμα και βασικές σκέψεις σε πραγματικό χρόνο.

🔌BCI (Brain-Computer Interface) – Διεπαφή Εγκεφάλου-Υπολογιστή: Μια τεχνολογία που δημιουργεί μια άμεση διασύνδεση μεταξύ του εγκεφάλου και μιας εξωτερικής συσκευής (π.χ. υπολογιστή, ρομπότ). Μεταφράζει τα εγκεφαλικά σήματα (π.χ. από fMRI ή EEG) σε εντολές που μπορεί να εκτελέσει μια μηχανή. Φαντάσου να σκέφτεσαι «κλείσε το φως» και ένα έξυπνο σπίτι να το κάνει αυτόματα, χωρίς να πεις λέξη ή να πατήσεις διακόπτη. Αυτή είναι η κεντρική τεχνολογία πίσω από την ιδέα του «διαβάσματος της σκέψης». Τα BCI systems, σε συνδυασμό με ΑΙ, είναι που μπορούν να ερμηνεύσουν τα εγκεφαλικά σήματα και να τα μετατρέψουν σε πράξεις, λέξεις ή εικόνες.

Εξειδικευμένοι σύνδεσμοι: