Κυριακή προ της Υψώσεως
(Ιω. γ’ 13-17)
Για το συγκλονιστικό γεγονός της σταυρωμένης αγάπης του Θεού, για να σώσει τον άνθρωπο, θα μας μιλήσει αυτήν την εβδομάδα η Εκκλησία υψώνοντας τον Τίμιο Σταυρό. Η μεγαλειώδης αγάπη του Θεού διακηρύσσεται και προβάλλεται μέσα από την ταπείνωση και τη θυσία και όχι μέσα από εντυπωσιακές θεωρίες, ρητορικά κηρύγματα και πυροτεχνήματα.
Το ευαγγελικό ανάγνωσμα που διαβάζουμε σήμερα με τρόπο σύντομο και περιεκτικό παραλληλίζει ένα θαυμαστό γεγονός της Παλαιάς Διαθήκης με τον Σταυρό του Χριστού. Ο Χριστός, μεταξύ άλλων, λέει στον μαθητή Του Νικόδημο: «καθώς Μωυσής ύψωσε τον όφιν εν τη ερήμω, ούτως δει υψωθήναι τον υιόν του ανθρώπου». Όπως ακριβώς ο Μωυσής ύψωσε το χάλκινο φίδι στην έρημο, και βλέποντάς το οι Εβραίοι σώζονταν από τα θανατηφόρα δήγματα των φιδιών, έτσι και ο Υιός του ανθρώπου θα πρέπει να υψωθεί, για να σωθεί ο κόσμος από τον κίνδυνο της αμαρτίας. Οι προτυπώσεις και οι συμβολισμοί είναι προφανείς. Στο ξύλο κρεμασμένο ύψωσε ο Μωυσής το χάλκινο φίδι. Στο ξύλο του Σταυρού υψώθηκε κρεμασμένος ο Ίδιος ο Χριστός. Τα φαρμακερά φίδια σκόρπιζαν τον θάνατο. Ο σατανάς, ο όφις ο αρχαίος, σκορπίζει το φαρμάκι της αμαρτίας στην ψυχή του ανθρώπου. Στην έρημο το χάλκινο φίδι ήταν το ομοίωμα των φιδιών. Στο Σταυρό ο Κύριος θεωρήθηκε το ομοίωμα της αμαρτίας, καθώς σήκωσε επάνω Του όλες τις αμαρτίες του κόσμου. Στην έρημο οι Ιουδαίοι, ατενίζοντας το χάλκινο φίδι, διέφυγαν τον φυσικό θάνατο, για να πορευθούν στη γη της επαγγελίας. Στην περιπλάνηση της παρούσας ζωής οι πιστοί, αποδεχόμενοι με πίστη και εσωτερικό αγώνα τον Σταυρό του Χριστού, λυτρώνονται από τον πνευματικό θάνατο, για να μεταβούν από τη ζωή του κόσμου στη Βασιλεία του Θεού.
Ο υμνολογικός πλούτος όλων των ημερών της γιορτής του Τιμίου Σταυρού, αλλά και η θεολογία που πηγάζει από αυτόν, διατρανώνουν την ανυπέρβλητη δόξα, την ακαταμάχητη νίκη και τον οριστικό θρίαμβο του Χριστού. Σκοπός όλων αυτών είναι η αναγνώριση, η «ύψωση» δηλαδή του Υιού του ανθρώπου εκεί όπου ανήκει, στο επίπεδο και στο ύψος της θεότητας. Εδώ, βέβαια, βρίσκεται ένα κρίσιμο σημείο, που χρειάζεται να προσέξουμε ιδιαίτερα. Θα ήταν λάθος να πιστέψουμε ότι ο Θεός έχει ανάγκη από τη δόξα που εμείς Του αποδίδουμε. Άλλωστε, γνωρίζουμε καλά ότι Εκείνος, δεν έχει ανάγκη από τίποτε ανθρώπινο. Ο Θεός δεν ζητά δόξα από τον άνθρωπο, αλλά ταπεινώνεται γι’ αυτόν. Αυτό τονίζει ο Απόστολος Παύλος, όταν γράφει ότι ο Χριστός τα απαρνήθηκε όλα, πήρε δούλου μορφή και έγινε άνθρωπος και, όντας πραγματικός άνθρωπος, ταπεινώθηκε θεληματικά υπακούοντας μέχρι θανάτου, και μάλιστα θανάτου σταυρικού. Όταν ο άνθρωπος συνειδητοποιήσει και πιστέψει αυτήν την αλήθεια, νιώθει την ανάγκη να ζήσει με συντριβή και μετάνοια και να λατρεύσει δοξολογικά τον Θεό. Έτσι, φωτίζεται η σκέψη μας, για να κατανοήσουμε βαθύτερα το νόημα της δόξας, της νίκης και του θριάμβου του Σταυρού του Χριστού. Καλούμαστε να θυμηθούμε ξανά το αρχικό νόημα του Σταυρού ως οργάνου βασάνων, τιμωρίας και εκτέλεσης, στο οποίο «υψώθηκε» κρεμασμένος ο Θεός, μέσα σε αβάσταχτο πόνο και εξευτελισμό. Ο Σταυρός γίνεται δόξα και νίκη για εμάς, μόνο στον βαθμό και στο μέτρο που τον αποδεχόμαστε ως ταπείνωση και ήττα στον αγώνα της καθημερινής μας ζωής. Αυτή η αντίφαση μας συνταράσσει και μας φέρνει αντιμέτωπους με τον ίδιο μας τον εαυτό. Μας προτρέπει να παλέψουμε με το εγώ μας και να το ξεπεράσουμε με την πίστη ότι τα αδύνατα για τον άνθρωπο είναι δυνατά για τον Θεό.
Αγαπητοί αδελφοί, ένας σύγχρονος Άγιος υπογραμμίζει: «Η γεμάτη αγάπη ταπείνωση είναι μια τρομερή δύναμη. Είναι το πιο δυνατό απ’ όλα τα πράγματα και τίποτε άλλο δεν υπάρχει ισχυρότερο». Όταν, λοιπόν, στρέφουμε το βλέμμα μας στον Σταυρό, δεν βλέπουμε μόνο σταυρωμένη, καταδικασμένη και περιφρονημένη την ανθρώπινη φύση. Σε αυτό το έσχατο σημείο ανατέλλει η άπειρη αγάπη του Θεού που ταπεινώνεται, θυσιάζεται και πεθαίνει, για να υψωθεί, να ζήσει και να σωθεί ο άνθρωπος. Αμήν.