Το παράδοξο του «αφεντικού χωρίς πρόσωπο»…
Όσοι ασχολούνται με την τεχνολογία και παρακολουθούν τις εξελίξεις ιδιαίτερα στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης (AI) σίγουρα θα έχουν ακούσει ότι αυτή η «νέα επανάσταση» μπορεί να μειώσει τις θέσεις εργασίας σε πολλές επιχειρήσεις και να εξαφανίσει ακόμη και ολόκληρα επαγγέλματα. OECD
Ήδη σε πολλές εταιρίες οι CEOs αντικαθιστούν υπαλλήλους ή διαδικασίες βασιζόμενοι στην ισχύ της AI. Έχουν όμως σκεφτεί ότι η AI μπορεί να αντικαταστήσει ακόμα και τους ίδιους;
Διαβάσαμε πρόσφατα στον τύπο ότι η κυβέρνηση της Αλβανίας «προσέλαβε» μια νέα υπουργό AI την “Diella” προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων στο κοινοβούλιο— αυτό και μόνο το γεγονός δείχνει ότι αυτή η ιδέα της αντικατάστασης των «μεγάλων κεφαλιών» (CEOs) από AIδεν είναι πια επιστημονική φαντασία, αλλά πειραματικά υπαρκτή πιθανότητα.
Ας το εξετάσουμε…
Το παράδειγμα της Αλβανίας: Diella, η πρώτη AI-«υπουργός»
- Τον Σεπτέμβριο του 2025 η κυβέρνηση της Αλβανίας όρισε τη Diella, ένα σύστημα AI, ως Υπουργό με αρμοδιότητα τα συμβόλαια / συμβάσεις / διαγωνισμούς του δημοσίου, με στόχο την καταπολέμηση της διαφθοράς. Reuters
- Η Diella λειτουργεί ήδη ως ψηφιακός βοηθός (virtual assistant) στην πλατφόρμαe-Albania, παρέχοντας υπηρεσίες σε πολίτες και εταιρείες.
- Το σημαντικό είναι ότι της ανατέθηκε ήδη κάποια “εξουσία” πάνω σε διαγωνισμούς — με την κυβέρνηση να ελπίζει ότι αυτός της ο ρόλος θα μειώσει τα ανθρώπινα λάθη και τη διαφθορά. TheGuardian
Το παράδοξο: Αντικατάσταση των ιδιοκτητών/επιχειρηματιών από AI
- Αν ένας CEO μπορεί να χρησιμοποιήσει AI για σημαντικές αποφάσεις, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η AI να αναλαμβάνει ολοένα και περισσότερους τομείς διοίκησης στη πορεία.MIT
- Σε κάποιες εταιρίες, ήδη βλέπουμε την AI να κάνει: στρατηγικό σχεδιασμό, εισηγήσεις αποφάσεων, αναλύσεις δεδομένων, προβλέψεις. Αυτό μειώνει την ανάγκη για ανθρώπινα ενδιάμεσα στελέχη και ενδεχομένως και για τον ίδιο τον επιχειρηματία ως “πηγή αποφάσεων”.DOI
- Όμως αυτό εγείρει ερωτήματα όπως: Ποιος ευθύνεται όταν η AI κάνει ένα λάθος; Ποιος θα έχει την τελική ευθύνη; Πώς αποφασίζεις για ηθικά και νομικά ζητήματα…;
Πραγματικές δυσκολίες / εμπόδια για να συμβεί αυτή η «αντικατάσταση»
- Νομική και ηθική ευθύνη: Ποιος θα λογοδοτεί αν πάνε στραβά τα πράγματα; Αν π.χ. κάποιον διαγωνισμό τον αδικήσει η AI…
- Έλλειψη «ανθρώπινων παραγόντων»: Η εμπειρία, η ενσυναίσθηση, οι ανθρώπινες σχέσεις και αξίες — η AI δύσκολα θα τα αντικαταστήσει πλήρως.
- Φόβοι για έλεγχο / χειραγώγηση: Ποιος ελέγχει τα δεδομένα της AI; Ποιες είναι οι προκαταλήψεις που έχει το μοντέλο; Αυτό είναι πολύ σοβαρό. Μπορεί να υπάρχει δυνατότητα χειραγώγησης.
- Περιορισμοί τεχνολογίας: Δεν είναι εύκολο να αυτοματοποιηθούν πλήρως όλες οι επιχειρήσεις ή οι τομείς.
Πλεονεκτήματα που υπόσχεται όχι η αντικατάσταση αλλά η συνεργασία CEO + AI
- Αποδοτικότητα: πιο γρήγορες αποφάσεις, με λιγότερα λάθη που οφείλονται σε ανθρώπινο παράγοντα.
- Διαφάνεια: όπως στην περίπτωση της Αλβανίας, η AI υπόσχεται αξιολόγηση διαγωνισμών “βάσει κανόνων, νόμων &κριτηρίων”, χωρίς πολιτική ή προσωπική παρεμβολή.
- Εξοικονόμηση κόστους μακροπρόθεσμα: λιγότεροι άνθρωποι σε θέσεις που η AI μπορεί να διαχειριστεί = πολύ φθηνότερο κόστος εργασίας.
Τι πρέπει όμως να προσέξει ο επιχειρηματίας που θα βασιστεί στην AI
- Να απαιτεί διαφάνεια: ποια και που είναι η βάση δεδομένων της AI, ποια τα κριτήρια και οι κανόνες, ποιοι οι έλεγχοι, ποιες οι εγγυήσεις.
- Να γνωρίζει τα όριά του: η AI είναι εργαλείο — δεν πρέπει να αναμένει ότι θα λύσει όλα τα προβλήματα χωρίς ανθρώπινη συμβολή.
- Νομική προστασία και κανονισμοί: οι επιχειρήσεις πρέπει να ενημερώνονται για νόμους, κανονισμούς, πιθανές υποχρεώσεις και ευθύνες.
- Ηθική χρήση: αποφυγή διακρίσεων, προκαταλήψεων, προστασία προσωπικών δεδομένων κ.α.
Οπότε…
Έχουμε ένα δεδομένο. Η αντικατάσταση των ίδιων των CEOs από συστήματα τεχνητής νοημοσύνης δεν είναι απλώς τεχνικά εφικτή· είναι ήδη σε πρώιμη φάση δοκιμών (π.χ. το παράδειγμα της κυβέρνησης της Αλβανίας). Ωστόσο, η ουσία δεν βρίσκεται στο αν μπορεί να γίνει, αλλά στο αν πρέπει να γίνει.
Η AI μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις με βάση δεδομένα, μοτίβα, προβλέψεις και λογική, αλλά ο άνθρωπος-ηγέτης διαθέτει ενσυναίσθηση, ηθικά κριτήρια, και ικανότητα να εμπνέει — και αυτά είναι στοιχεία που δεν προγραμματίζονται εύκολα σε μια μηχανική νοημοσύνη (ακόμα…;;;).
Ας το δούμε λίγο ρομαντικά… Ίσως το μέλλον να μη φέρει την πλήρη αντικατάσταση, αλλά μια νέα μορφή ηγεσίας: όπου ο CEO και η AI λειτουργούν συμπληρωματικά, ο CEO παρέχοντας διορατικότητα και η AI ακρίβεια.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο αντικαταστάτης δεν θα είναι η AI, αλλά ο άνθρωπος που ξέρει να συνεργάζεται μαζί της.
Ίσως…
Για το κλείσιμο κάτι πρωτότυπο. Ζήτησα από την AIνα μου προτείνει να φτιάξω μερικούς πρωτότυπους διαδικτυακούς αυτοματισμούς. Μια από τις εφαρμογές που μου πρότεινε είναι ο «Αυτόματος Χρονοδιακόπτης Αναπνοής», ένας οδηγός ηρεμίας και εστίασης με οπτικές και απαλές ακουστικές ενδείξεις για ασφαλείς ασκήσεις αναπνοής. Ε, και τον έφτιαξα! Ρυθμίστε τον και δοκιμάστε τον για χαλάρωση και μείωση του στρες, έχει πολύ ενδιαφέρον και λειτουργεί άψογα σε όλες τις συσκευές (κινητό, tablet, Η/Υ) χωρίς διαφημίσεις και tracking…
Με εκτίμηση,
Λαζ. Γεωργούλας, Διαδικτυακός Εξερευνητής