…(χωρίς να είσαι ειδικός)**
Ειδική αρθρογραφία για την ενίσχυση ψηφιακών δεξιοτήτων.
Η ψηφιοποίηση της ζωής μας προχωράει σταθερά: από τις τράπεζες και τις δημόσιες υπηρεσίες, το gov.gr μέχρι τις online αγορές, την επικοινωνία, τα social και την εργασία και βέβαια την AI. Κι όμως, πολλοί συμπολίτες μας —ειδικά σε μικρότερες πόλεις και απομακρυσμένες περιοχές— νιώθουν ότι “τρέχει ο κόσμος κι αυτοί μένουν πίσω”.
Δεν χρειάζεται όμως να είναι έτσι.
Με ένα απλό, καθημερινό πλάνο 30 ημερών, ο κάθε πολίτης μπορεί να αποκτήσει ψηφιακή αυτοπεποίθηση, χωρίς τεχνικές γνώσεις, χωρίς άγχος και χωρίς να ξοδέψει χρήματα. Αρκεί να το πάρει απόφαση και ας φαίνεται δύσκολο.
Ακολουθεί ένας πρακτικός οδηγός, όσο πιο απλός γίνεται. Αν έχετε απορίες για κάποιο βήμα (ειδικά οι πιο μεγάλης ηλικίας) ρωτήστε κάποιον δικό σας ή κάποιον ειδικό, κάντε μια αναζήτηση στο διαδίκτυο ή ρωτήστε την τεχνητή νοημοσύνη.
Πλάνο 30 ημερών για να γίνεις “ψηφιακά άνετος”!
Εβδομάδα 1 — Τα απολύτως βασικά που οι περισσότεροι αγνοούν
Μάθε τις βασικές ρυθμίσεις του κινητού
- Πώς αλλάζει ο κωδικός (ξεκλείδωμα)
- Πώς βρίσκεις την τοποθεσία της συσκευής αν χαθεί
- Πώς κάνεις ενημερώσεις ασφαλείας (μμ.. πρέπει να γίνονται)
Πηγή: National Cybersecurity Alliance — https://staysafeonline.org
Ερώτημα προς AI: π.χ. Πως να αλλάξω το κλείδωμα στο τάδε κινητό μου;
Φτιάξε έναν ασφαλή κωδικό και χρησιμοποίησε έναν password manager
Η πλειοψηφία των παραβιάσεων σε ιστότοπους οφείλεται σε αδύναμους κωδικούς. Έχεις πολλούς κωδικούς; Χρησιμοποίησε έναν password manager (έχω ξαναγράψει).
Πηγή: 2025 Data Breach Investigations Report (Verizon)
Ερώτημα προς AI: π.χ. Πες μου έναν δωρεάν password manager για να χρησιμοποιώ…
Μάθε να αναγνωρίζεις τα βασικά σημάδια απάτης
- Επείγον μήνυμα/τηλεφώνημα
- Αίτημα/Προτροπή για εισαγωγή ευαίσθητων κωδικών
- Απόπειρα απόσπασης ευαίσθητων/προσωπικών δεδομένων
- Ψεύτικος σύνδεσμος σε SMS/Email και προτροπή για κλικ
Πηγή: Europol — Online Fraud Trends
Ερώτημα προς AI: π.χ. Πως να αναγνωρίζω τους ψεύτικους/phishing ιστότοπους;
Αυτά για αρχή, ξεκινήσαμε δυναμικά. Με την πρώτη εβδομάδα όμως, καλύπτεις το 70% του κινδύνου στο διαδίκτυο.
Εβδομάδα 2 — Γίνε πιο άνετος με υπηρεσίες που χρησιμοποιείς ήδη
Τράπεζες & πληρωμές χωρίς φόβο
- Μπαίνεις μόνο από την επίσημη εφαρμογή/ιστότοπο
- Δεν πατάς ποτέ σε link που ήρθε με SMS/email για να μπεις
- Δεν μοιράζεσαι τους κωδικούς πρόσβασης ή τον κωδικό επιβεβαίωσης συναλλαγής (OTP – One Time Password)
Πηγή: Εθνική Τράπεζα — Οδηγός Ασφαλών Συναλλαγών
Ερώτημα προς AI: π.χ. Δώσε μου συμβουλές για ασφαλή χρήση του ebanking της τάδε τράπεζας…
Γρήγορο μάθημα “έξυπνης” αναζήτησης στο Google
- Πώς φιλτράρεις αξιόπιστες πληροφορίες
- Πώς ελέγχεις αν κάτι είναι fake
Πηγή: Google Safety Center
Ερώτημα προς AI: π.χ. Πως να αναγνωρίζω τα fake news στην Ελλάδα…;
Χρήση gov.gr σε βασικές υπηρεσίες
- Πιστοποιητικά
- Αιτήσεις
- Ραντεβού
- Δηλώσεις κλπ.
Πηγή: gov.gr — Επίσημη Πύλη Ελληνικού Δημοσίου
Η πύλη έχει τον επίσημο ψηφιακό βοηθό, τον mAIgov, ρωτήστε άφοβα οτιδήποτε σχετικό με το gov.gr (και καθώς ρωτάτε τον εκπαιδεύετε κιόλας)…
Εβδομάδα 3 — Εκπαίδευση στην πράξη
Μάθε ένα βασικό εργαλείο γραφείου (Google Docs = Έγγραφα Google ή Word online)
- Γράφεις απλά κείμενα
- Κάνεις μικρές σημειώσεις
- Μαθαίνεις μορφοποίηση κειμένου κλπ.
Πηγή: Google Workspace Learn Center ή Microsoft Learn
Ερώτημα προς AI: π.χ. Πες μου με απλά λόγια πως να χρησιμοποιήσω τα υπολογιστικά φύλλα Google για να υπολογίζω έσοδα-έξοδα κάθε μήνα…
Δοκίμασε να μιλήσεις με μια AI για καθημερινά θέματα
- Να σου εξηγήσει ότι δεν καταλαβαίνεις
- Να σου διορθώσει κείμενα
- Να σου φτιάξει οδηγίες
Πηγή: OECD – AI Literacy Guideline
Μάθε να κάνεις backup φωτογραφίες και σημαντικά αρχεία
Πηγή: National Institute of Standards and Technology (NIST)
Ερώτημα προς AI: π.χ. Πως να κάνω backup τα αρχεία μου στο τάδε κινητό;
Εβδομάδα 4 — Ψηφιακή ανεξαρτησία
Κατανόηση ψηφιακών δικαιωμάτων
- Ποια δεδομένα σου συλλέγονται στο διαδίκτυο
- Ποια είναι τα δικαιώματα σου στο διαδίκτυο
- Πώς μπορείς να ζητήσεις διαγραφή δεδομένων (είναι δικαίωμα στην ΕΕ)
Πηγή: European Data Protection Board (EDPB)
Ερώτημα προς AI: π.χ. Ποια είναι τα δικαιώματα μου στο διαδίκτυο ως πολίτης της ΕΕ;
Οργάνωσε το κινητό σου σαν “εργαλείο”
- Καθάρισε εφαρμογές που δεν χρησιμοποιείς
- Άνοιγε μόνο ειδοποιήσεις που χρειάζεσαι
- Βάλε 2–3 εργαλεία/apps που σε βοηθούν πραγματικά
Ερώτημα προς AI: π.χ. Πες μου μια ελαφριά εφαρμογή για Android για το τάδε θέμα…
Ανάπτυξε “ψηφιακή κρίση”: μην πιστεύεις ό,τι βλέπεις/ακούς
- Έλεγχος πηγής
- Αντιπαραβολή πληροφοριών
Πηγή: EU Science Hub — Fighting Misinformation Report
Ερώτημα προς AI: π.χ. Μπορείς να μου επιβεβαιώσεις ότι η τάδε είδηση είναι έγκυρη;
Συμπέρασμα: δεν χρειάζεται να είσαι “ειδικός” για να είσαι ασφαλής!
Ψηφιακή αυτοπεποίθηση δεν σημαίνει να ξέρεις προγραμματισμό Η/Υ ή να είσαι χάκερ. Σημαίνει να μην είσαι ευάλωτος. Να μην γίνεσαι θύμα απάτης. Να χρησιμοποιείς τις υπηρεσίες της εποχής σου χωρίς φόβο και άγχος.
Και το καλό νέο;
Αυτό χτίζεται σε 30 ημέρες με μικρά, καθημερινά βήματα.
Αν το ακολουθήσει ένας άνθρωπος, αλλάζει τη ζωή του.
Αν το ακολουθήσει μια ολόκληρη κοινότητα — τότε αλλάζει η περιοχή, αλλάζει η κοινωνία.
Ελπίζω να βρήκες χρήσιμο το άρθρο! Αν ναι, κοινοποίησε το στους φίλους σου στα social. Για το κλείσιμο κάτι από τα παλιά. Ένα παιχνίδι που οι παλιότεροι θα θυμούνται, το Tetris (το παίζαμε στα “ηλεκτρονικά”). Έφτιαξα 3 εκδόσεις για παιδιά (σε δουλειά να βρισκόμαστε): Tetris της υπομονής, Tetris Top-5 και Tetris με αντίπαλο το χρονόμετρο. Έφτιαξα όμως και μια έκδοση Tetris για ενήλικες με γυναικεία μοντέλα με φουτουριστικές ενδυμασίες που εμφανίζονται σταδιακά καθώς παίζεις. Αποδεδειγμένα ακονίζει το μυαλό των παιδιών, ε, και στους μεγάλους βελτιώνει την όραση (για να κλείσουμε με λίγο χιούμορ)… Λειτουργεί σε όλες τις συσκευές (κινητό, tablet, Η/Υ) χωρίς διαφημίσεις και tracking…
Με εκτίμηση,
Λαζ. Γεωργούλας, Διαδικτυακός Εξερευνητής