Άρτεμις Τουλάκη: Η ιπτάμενη οινολόγος!

Συνέντευξη στη Φλωρεντία Κυθραιώτου,
περιοδικό Taste Wine & Dine

Είναι διδάκτορας Οινολογίας, επιστημονικός Σύμβουλος Οινοποιείων σε Ελλάδα και Κύπρο και ιδιοκτήτρια της εταιρείας Wineconsulting με έδρα την Φλώρινα. Συναντήσαμε τη βραβευμένη οινολόγο Άρτεμη Τουλάκη στο Όμοδος, στο Οινοποιείο Οίνου Γη και συνομιλήσαμε μαζί της για τη δουλειά της, τα κυπριακά κρασιά, τις προτιμήσεις και τα σχέδια της.

Ποιο είναι το κύριο κίνητρο που σας οδήγησε να δημιουργήσετε τη συμβουλευτική σας εταιρεία και την Ακαδημία Οίνου;

Μετά από μακρά πορεία, σαν στέλεχος οινοποιητικών επιχειρήσεων, σε μεγάλες οινοποιϊες του κλάδου, αποφάσισα να δημιουργήσω την δικιά μου συμβουλευτική εταιρεία, σε μια προσπάθεια να γνωρίσω και να αναδείξω διαμάντια του ελληνικού & κυπριακού αμπελώνα, να γνωρίσω ενδιαφέροντα μικλοκλίματα, αλλά και να συνεργαστώ με διαφορετικούς ανθρώπους σε Ελλάδα και Κύπρο. Το εγχείρημα είναι δύσκολο αλλά συναρπαστικό.

Η Ακαδημία Οίνου Αριστοτέλης προέκυψε σαν ανάγκη εκπαίδευσης του καταναλωτικού κοινού με το κρασί. Ένα εγχείρημα εξίσου δύσκολο, αλλά η επιτυχία που γνώρισε, με γέμισε με αισιοδοξία για το μέλλον του κρασιού.

Πώς η παιδεία και η επαγγελματική σας πορεία σας επηρέασαν στη διαμόρφωση της προσωπικής σας προσέγγισης στον κλάδο του κρασιού;

Η Οινολογική επιστήμη είναι μια σύγχρονη επιστήμη με μια τεράστια εξέλιξη.

Νέα ερευνητικά και δημοσιεύσεις, νέες τεχνολογίες, μας βοηθούν σε μια διαρκή ανέλιξη του κρασιού. Προσωπικά στην 25χρόνη πορεία μου στο κρασί, δεν έπαψα ποτέ να σπουδάζω το κρασί, είτε σε επίπεδο μεταπτυχιακών ή διδακτορικών σπουδών, να πειραματίζομαι, να αναθεωρώ και να επιβεβαιώνω.

Όλη αυτή η εξελισσόμενη γνώση βρίσκεται σε μια διαρκή αλληλεπίδραση με τους ανθρώπους που συνεργάζομαι, τους τόπους και τις αμπελοοινικές εγκαταστάσεις. Όλα τα παραπάνω διαμορφώνουν την προσέγγιση μου στο κλάδο του κρασιού.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίσατε κατά τη δημιουργία και τη λειτουργία της επιχείρησής σας;

Οι προκλήσεις ήταν πολλές και ξεχωριστές. Ξεκινάω με την προσπάθεια ανάδειξης σπάνιων γηγενών ποικιλιών αμπέλου που θα επανακαθορίσουν – κάποιες από αυτές- το μέλλον την οινοποιϊας σε Ελλάδα και Κύπρο. Η δημιουργία νέων, πρωτότυπων και τολμηρών-θα έλεγα- χαρμανιών, όπως και η εφαρμογή νέων πρωτοκόλλων οινοποίησης με μηδενικές ή πολύ περιορισμένες παρεμβάσεις, βιοδυναμικών οίνων.

Τέλος σταθμός νομίζω, είναι η οινοποίηση αφρωδών οίνων και κυρίως του πρώτου ερυθρού αφρώδους οίνου στην Ελλάδα.

Πώς διαφοροποιείτε την προσέγγισή σας ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες κάθε οινοποιείου που συνεργάζεστε;

Η οινολογική προσέγγιση σε κάθε οινοποιείο, έχει άμεση συνάρτηση με το ποικιλιακό δυναμικό, το μικροκλίμα, τον τεχνολογικό εξοπλισμό, το διαθέσιμο προσωπικό, το στυλ των κρασιών. Η προσέγγιση είναι διαφορετική από οινοποιείο σε οινοποιείο, από περιοχή σε περιοχή από ποικιλία σε ποικιλία και αυτό κάνει την δουλειά μας μαγική.

Ποια είναι η σημασία της τοπικής παράδοσης και της γεωγραφικής ταυτότητας στην παραγωγή κρασιών;

Ο οίνος είναι εκ των πραγμάτων συνδεδεμένος με τις συνήθειες τα έθιμα, τις παραδόσεις κάθε περιοχής. Εμείς επιδιώκουμε να ενισχύσουμε αυτή την σχέση, επιστρατεύοντας όμως σύγχρονα οινολογικά πρωτόκολλα και τεχνικές.

Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον έργο ή πρότζεκτ στο οποίο έχετε εργαστεί με ένα οινοποιείο;

Στην Κύπρο με έχει συναρπάσει η οινοποίηση και η ανάδειξη, σπάνιων ποικιλιών όπως η Βασίλισσα, η Πρωμάρα και το Γιαννούδι.

Το πρότζεκτ “παραγωγή αφρωδών οίνων” έχει μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου. Τέλος η παραγωγή επιδόρπιων οίνων όπως της μοναδικής Κουμανταρίας ή του Λιαστού Σιάτιστας, αποτελεί για μένα κάτι ξεχωριστό.

Ποια είναι η αγαπημένη σας ποικιλία αμπέλου και γιατί;

Από τις ερυθρές ποικιλίες σαφώς το Ξινόμαυρο, μια ποικιλία που με βοήθησε να εξελιχθώ οινολογικά και το Μαραθεύτικο, μια ποικιλία που με γοήτεψε με τα χαρακτηριστικά της. Από τις λευκές με έχει εντυπω σιάσει η δυναμική και οι δυνατότητες που έχει το Ξυνιστέρι και το Ασύρτικο.

Τι σας πρόσφερε η συνεργασία σας με το Οινοποιείο Οίνου Γη στο Όμοδος και ποια η προσέγγιση σας; Πώς αποφασίσατε να δημιουργήσετε τις νέες ετικέτες κρασιού; Πως αντιμετωπίσατε το terroir του Ομόδους;

Η συνεργασία μου με το Οινοποιείο Οίνου Γη αποτελεί μια ξεχωριστή εμπειρία στην οινολογική μου καριέρα. Η συνεργασία με βοήθησε να γνωρίσω μοναδικούς ανθρώπους, να εργαστώ σε ένα από τα πιο σύγχρονα ευρωπαϊκά οινοποιεία, να γνωρίσω νέες ποικιλίες, να δημιουργήσουμε νέα κρασιά! Όσο για το terroir του Ομόδους, νομίζω ότι είναι ένας τόπος που φτιάχτηκε για να καλλιεργηθεί το αμπέλι. Ιδανικές εδαφοκλιματικές συνθήκες για την αμπελοκαλλιέργεια.

Ποιες είναι οι τελευταίες τάσεις στον χώρο του κρασιού και πώς επηρεάζουν τη στρατηγική σας;
Η αγορά ζητάει αρωματικά λευκά κρασιά, ισορροπημένα, και μαλακά ερυθρά .Ο κόσμος αναζητάει νέες σπάνιες ποικιλίες με δυναμική και χαρακτήρα. Ακόμη νέα στυλ οινοποίησης αποκτούν σιγά -σιγά το δικό τους κοινό. Η στρατηγική μας περιορίζεται στο μότο: δημιουργία ξεχωριστών κρασιών που να αντικατοπτρίζουνε τον τόπο που τα γέννησε.

Πώς αντιμετωπίζετε τις προκλήσεις που προκύπτουν από τις κλιματικές αλλαγές στην οινοπαραγωγή;

Η κλιματική αλλαγή έχει επηρεάσει έντονα την αμπελοκαλλιέργεια. Επώνυμοι οινολογικοί Οίκοι ανά τον κόσμο, μεταφέρουν τις αμπελοοινικές εκμεταλλεύσεις σε βορειότερες περιοχές. Στο μέλλον θα ευνοηθούν περιοχές με μεγαλύτερα υψόμετρα, όπως αυτή του Όμοδος ή περιοχών της Βόρειας Ελλάδας.

Πώς βλέπετε το μέλλον του κλάδου του κρασιού στην Ελλάδα και την Κύπρο και πώς σχεδιάζετε να συμβάλετε σε αυτό;

Το ελληνικό και το κυπριακό κρασί έχουν κάνει άλματα τόσο σε επίπεδο παραγωγής ποιοτικών οίνων, εξωστρέφειας, εξαγωγών. Ωστόσο έχουμε πολύ δουλειά να κάνουμε στο μέλλον. Το πεδίο είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικό από την παρουσία χωρών, που μετρούν πολλές οινολογικές γενιές, αλλά και τις χώρες του νέου κόσμου που έχουν επενδύσει στην σύγχρονη τεχνολογία και στο μάρκετινγκ.

Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον γεγονός ή εμπειρία που έχετε ζήσει στην πορεία σας ως οινολόγος και εκπαιδευτής;

Το αίσθημα που σου δημιουργεί όταν δοκιμάζεις ένα κρασί που αφιέρωσες χρόνια, κόπου και δημιουργίας. Την τιμή που νιώθεις όταν στο διπλανό τραπέζι του εστιατορίου,- η άγνωστη σε σένα παρέα – απολαμβάνει ένα κρασί που έφτιαξες. Η συγκίνηση του οινοποιού όταν διακρίνεται σε έναν παγκόσμιο διαγωνισμό.

Το κρασί είναι στιγμές! Ας τις απολαύσουμε…