Στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία: Σκέψεις κι ερωτήματα

«Αν δεν δείξουμε έμπρακτη αλληλεγγύη σήμερα στην Ουκρανία, με ποιο ηθικό ανάστημα θα ζητήσουμε αύριο -αν ο μη γένοιτο χρειαστεί- αλληλεγγύη από τον δυτικό κόσμο;»[1]. Με τούτα τα λόγια, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αιτιολόγησε την επιλογή του να συνδράμει η Ελλάδα στρατιωτικά την Ουκρανία.

Ως δυτικό κόσμο, συνήθως αποκαλούμε την Ευρώπη και ειδικότερα την Ευρωπαϊκή Ένωση. Καθώς, την Μεγάλη Βρετανία και τις Η.Π.Α., αν προεκτείνουμε τον ορισμό. Επομένως, εξάγεται το συμπέρασμα με βάση την πρωθυπουργική τοποθέτηση, ότι η Δύση μέσα από τους παραπάνω οργανισμούς, θα συνδράμει στρατιωτικά την Ελλάδα, σε μια ενδεχόμενη τουρκική προσβολή επί του πεδίου, αναλογιζόμενη την υποστήριξη της χώρας στην Ουκρανία με την αποστολή πολεμικού υλικού, ενάντια στην  ρωσική εισβολή.

Ανατρέχοντας, στις συνθήκες της Ε.Ε. και ιδιαίτερα στις διατάξεις που αφορούν την άμυνα και την εξωτερική πολιτική, συναντούμε στο Άρθρο 42 στην παράγραφο 7, το εξής:   «Σε περίπτωση κατά την οποία κράτος μέλος δεχθεί ένοπλη επίθεση στο έδαφος του, τα άλλα κράτη μέλη οφείλουν να του παράσχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών»[2].

Επομένως, ως προς το σκέλος της Ευρωπαϊκής αλληλεγγύης η Ελλάδα σε ενδεχόμενη επίθεση, αξιώνει χωρίς αστερίσκους, την στήριξη των κρατών μελών και ειδικότερα όταν αυτή προέρχεται από κράτος μη μέλος της Ένωσης. Η στρατιωτική συνδρομή της Ε.Ε., καθορίζεται βάση συνθήκης και δεν  τίθεται υπό αξιολόγηση και διαπραγμάτευση. Πόσο μάλλον δεν υποχρεώνει καμία χώρα, να έχει συνδράμει στο  παρελθόν   στρατιωτικά μια άλλη, η οποία δεν είναι και μέλος, ώστε να ενεργοποιηθεί το προαναφερθέν άρθρο.

Επιπλέον, «το ΝΑΤΟ προωθεί τις δημοκρατικές αξίες και επιτρέπει στα μέλη να διαβουλεύονται και να συνεργάζονται σε ζητήματα άμυνας και ασφάλειας για την επίλυση προβλημάτων, την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και, μακροπρόθεσμα, την πρόληψη συγκρούσεων»[3], τα παραπάνω αποτελούν τους βασικούς άξονες συνύπαρξης των μελών  της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, όπως διαβάζουμε στον επίσημο ιστότοπο της.  Άρα το ΝΑΤΟ, δεν διαθέτει καταστατικό εμπλοκής σε μια σύγκρουσή μεταξύ των συμμάχων του.  Τουναντίον, προσπαθεί να κρατήσει τις ισορροπίες και ν’  αποτρέψει μια ενδεχόμενη σύρραξη μεταξύ των μελών του, όπως το 2020 με την τριπλή έξοδο του τουρκικού ερευνητικού Ορούτς Ρέις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αν η βοήθεια προς  την  Ουκρανία ,  κατατάσσει την Ελλάδα στην σωστή πλευρά της ιστορίας, στην ελευθερία και την δημοκρατία του δυτικού κόσμου. Τότε, στον πόλεμο των 44 ημερών του Ναγκόρνο Καραμπάχ[4], γιατί δεν στηρίξαμε στρατιωτικά τους Αρμενίους, που  μας συνδέουν   κοινοί αδελφικοί δεσμοί, έναντι των Αζέρων του αυταρχικού Αλίγιεφ, που στηρίζονταν από τον Ερντογάν;

Επιπλέον, πως η Ελλάδα χαρακτηρίζει την ρωσική επίθεση στο ουκρανικό έδαφος ως την πρώτη οργανωμένη και  μαζική εισβολή[5] σε ευρωπαϊκό έδαφος από τον Β’ Π.Π., με την  Κύπρο κράτος μέλος της Ε.Ε., να βρίσκεται υπό τουρκική κατοχή στο Βόρειο Τμήμα εδώ και 48 χρόνια; Η παράλειψη αυτή, δηλώνει παγίωση μιας κατάστασης, ενώ υποβαθμίζει την τουρκική εισβολή.

Ακόμη, η ελληνική κυβέρνηση πρωτοστάτησε στις σκληρές κυρώσεις των Βρυξελλών προς την Ρωσία, όταν ενάμιση χρόνο πριν, διακήρυττε έντονα το φθινόπωρο του 2020, ότι οι κυρώσεις στην Τουρκία δεν αποτελούν αυτοσκοπό[6]. Μάλιστα χρειάστηκε να βάλουν ΒΕΤΟ δυο φορές στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής  01-02/10/2020, η ελληνική και κυπριακή  αντιπροσωπεία[7], επειδή όχι μόνο δεν έκαναν σαφή αναφορά σε κυρώσεις οι Ευρωπαίοι προς την Τουρκία, που όργωνε την ελληνική υφαλοκρηπίδα και την κυπριακή ΑΟΖ, αμφισβητώντας κατ’ επέκτασιν τα ευρωπαϊκά θαλάσσια σύνορα, αλλά έσπευδαν οι εταίροι, να σύρουν την χώρα μας σ’ άνευ όρων διαπραγματεύσεις με την γείτονα,  μέσω των διερευνητικών επαφών.

Αδιαμφισβήτητα, όποιες κι αν είναι οι διαφορές, σαφέστατα κάνεις δεν επιδοκιμάζει, ούτε θεωρεί ως λύση τον 21^ο αιώνα την εισβολή σ’ ένα κυρίαρχο κράτος. Γι’ αυτό και σωστά ο Έλληνας πρωθυπουργός, καταδίκασε την αναγγελθείσα ρωσική στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία. Η Ελλάδα, έχοντας ως όπλο επίλυσης διαφορών και κατοχύρωσης δικαιωμάτων το Διεθνές Δίκαιο, ζώντας μ’ έναν ασταθή και αναθεωρητικό γείτονα, δεν μπορεί παρά να αποδοκιμάσει με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο τις  πολεμικές επιχειρήσεις, που αμφισβητούν προκαθορισμένα σύνορα.

Όμως η βοήθεια που καλείται να δώσει, δεν μπορεί να είναι η στρατιωτική εμπλοκή  της . Με την αποστολή όπλων, επιλέξαμε πλευρά μπήκαμε ενεργά στον πόλεμο, κλείσαμε κάθε διπλωματική πόρτα στην Ρωσία. Με συνέπειες στην εξωτερική πολιτική και την οικονομία μας.

Η Ελλάδα, θα μπορούσε να μετατραπεί σε σταυροδρόμι διαλόγου και ειρήνης. Παρέχοντας ιατροφαρμακευτική βοήθεια στην Ουκρανία. Κρατώντας ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας των δύο χωρών, μέσω του διαλόγου, ακόμα κι εντός του εδάφους της. Άλλωστε στην επίσημη ιστοσελίδα του Υπουργείου Εξωτερικών, περιγράφοντας τον ρόλο μας ανάμεσα στο ΝΑΤΟ και την Ρωσία, αναφέρεται, «σ’ ό,τι αφορά τις σχέσεις της Συμμαχίας με τη Ρωσία, η Ελλάδα υποστηρίζει τη «διττή προσέγγιση» και έχει επανειλημμένως εκφράσει την άποψη ότι ο διάλογος ΝΑΤΟ-Ρωσίας θα πρέπει να γίνει σταδιακά ουσιαστικότερος, τόσο σε πολιτικό, όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο»[8].

Με την στρατιωτική συνδρομή στην Ουκρανία, ανατράπηκε η παραπάνω διπλωματική πορεία, η «διττή προσέγγιση». Η παραδοσιακή θέση της Ελλάδας να καταδικάζει τον πόλεμο, να μην αναμειγνύεται ενεργά, αλλά να προτείνει και ν’ αναλαμβάνει διπλωματικές πρωτοβουλίες για τον τερματισμό του.

Η κυβέρνηση , τα Μ.Μ.Ε. και διάφοροι κύκλοι χαρακτηρίζουν όσους διαφωνούν με την αποστολή στρατιωτικού υλικού, ως φίλους του καθεστώτος Πούτιν, ή ρωσόφιλους και αντιδημοκρατικούς. Ωστόσο, πόσο δημοκρατική είναι η διχαστική προσπάθεια, με μοναδικό κριτήριο, την αποδοχή της πρωθυπουργικής επιλογής, ως μοναδικής ορθότητας της εξωτερικής πολιτικής .

 Συνήθως η απαρχή των αυταρχικών καθεστώτων, συντελείται όταν ο ηγέτης μπορεί ν’ αποφασίζει για τα πάντα, λαμβάνοντας  προσωπικές πρωτοβουλίες, θέτοντας τον εαυτό του μοναδικό κριτήριο ορθότητας, που όλοι οι άλλοι πρέπει ν’ αποδεχτούν.

Τρυφωνόπουλος Γεώργιος
Θεολόγος Α.Π.Θ.

[1] Ομιλία πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Βουλή, σχετικά με την παροχή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία στις 01/03/2022, https://www.protothema.gr/politics/article/1217353/kuriakos-mitsotakis-i-deuterologia-tou-sti-vouli-gia-ton-polemo-stin-oukrania-deite-live/ , 05/03/2022

[2] Επίσημη Εφημερίδα Ευρωπαϊκής Ένωσης, http://publications.europa.eu/resource/cellar/fd0fbefd-dd7f-4c7a-87e7-c20f74cb8750.0003.01/DOC_1 , 05/03/2022

[3] Επίσημη σελίδα ΝΑΤΟ, 2.1 ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ, https://www.nato.int/nato-welcome/index_el.html , 05/03/2021

[4] Πόλεμος Ναγκόρνο Καραμπάχ2020, 16/11/2020, https://www.protothema.gr/world/article/1065356/armenia/, 05/03/2022

[5] Συνάντηση πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με Πρόεδρο της Δημοκρατίας Αικατερίνα Σακελλαροπούλου στις 25/02/2022, https://primeminister.gr/2022/02/25/28735 , 05/03/2022

[6] Δηλώσεις τότε κυβερνητικού εκπροσώπου Στέλιου Πέτσα, 13/12/2020, https://www.tanea.gr/2020/12/13/politics/petsas-den-einai-aytoskopos-oi-kyroseis-eis-varos-tis-tourkias/, 05/03/2022

[7] Σύνοδος Κορυφής Ε.Ε. 01-02/10/2020,  https://www.vradini.gr/article/politiki/229780-synechizete-to-thriler-sti-synodo-koryfis-neo-proschedio-meta-to-veto-tis-elladas, 05/03/2022

[8]Υπουργείο Εξωτερικών, Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου (NATO), https://www.mfa.gr/exoteriki-politiki/i-ellada-stous-diethneis-organismous/nato.html, 05/03/2022