Ο Κώστας Παπαϊωάννου συμμετέχει στην έκθεση ΑΠΟΡΡΕΩ
Απορρέω, προέρχομαι από κάπου, πηγάζω, προκύπτω. Αυτή η αλυσίδα λέξεων μας μεταφέρει στη ρίζα της ύπαρξης, στο αναπόφευκτο ερώτημα της προέλευσης και της αιτίας των πραγμάτων.
Όλα γύρω μας, από την πιο απλή σκέψη μέχρι το πιο περίπλοκο φυσικό φαινόμενο, είναι συνέπειες μιας αδιάκοπης αλληλουχίας γεγονότων και καταστάσεων. Κάθε πράξη μας, κάθε συναίσθημα και κάθε απόφαση είναι μέρος αυτής της αλυσίδας, που συνδέει το παρόν με το παρελθόν και μας οδηγεί προς το μέλλον.
Προκύπτω από ένα παρελθόν, αλλά δεν είμαι δέσμιος του. Έχω τη δυνατότητα να επιλέξω τον τρόπο που θα αξιοποιήσω αυτή την κληρονομιά. Να επιλέξω πώς θα χρησιμοποιήσω τις εμπειρίες μου για να χτίσω το μέλλον. Είμαι δημιουργός της δικής μου πραγματικότητας.
Η επίγνωση της προέλευσής μας απαιτεί την αναγνώριση του περιβάλλοντος και των κοινωνικών δυνάμεων που μας περιβάλλουν. Αυτό που οφείλω να κάνω είναι να συνειδητοποιήσω ότι πηγάζω από το περιβάλλον μου, από την οικογένειά μου, από την κοινωνία στην οποία ζω. Είμαι προϊόν των εμπειριών μου, των σχέσεων μου, των επιλογών που έκανα και αυτών που με έκαναν. Κάθε εμπειρία που βιώνουμε, κάθε βιβλίο που διαβάζουμε, κάθε συζήτηση που έχουμε κάνει, κάθε σχέση και κάθε κοινωνική συναναστροφή μας, αφήνει ένα αποτύπωμα στο είναι μας.
Αλλά είμαστε και κάτι παραπάνω: είμαστε η συνισταμένη μιας συνεχούς αλληλεπίδρασης μεταξύ του εξωτερικού περιβάλλοντος και του εσωτερικού μας κόσμου. Σε αυτή την αλληλεπίδραση, η ταυτότητά μας δεν είναι στατική, αλλά διαρκώς μεταβάλλεται, εξελίσσεται και αναδιαμορφώνεται. Συνεπώς, η έννοια της προέλευσης δεν περιορίζεται μόνο στη φυσική μας ύπαρξη, αλλά αγγίζει και την πνευματική μας διάσταση. Οι ιδέες μας, οι αξίες μας, ακόμα και η ίδια η συνείδησή μας, απορρέουν από μια πηγή που μπορεί να είναι τόσο ατομική όσο και συλλογική.
Από πού προέρχομαι λοιπόν;
Πώς μπορώ να ξέρω τι με διαμόρφωσε;
Πως θα αναγνωρίσω τις κρυφές δυνάμεις που καθοδηγούν τις σκέψεις μου;
Πως θα μάθω ποιες επιρροές δημιούργησαν τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι τον κόσμο;
Η αναζήτηση αυτών των απαντήσεων είναι ένα ταξίδι που απαιτεί ενδοσκόπηση και παρατήρηση. Στον φυσικό μας κόσμο, η επιστήμη μας προσφέρει ενδείξεις για την προέλευσή μας. Η βιολογία μας αποκαλύπτει τα μυστικά του γενετικού μας υλικού, τη σύνδεσή μας με τους προγόνους μας και την εξέλιξη του είδους μας. Οι νόμοι της φυσικής περιγράφουν τις δυνάμεις που διαμόρφωσαν το σύμπαν μας, και κατά συνέπεια, εμάς τους ίδιους.
Σε πνευματικό επίπεδο, η φιλοσοφία, η θρησκεία και η τέχνη λειτουργούν ως φακοί που φωτίζουν τις άγνωστες πτυχές του είναι μας. Οι φιλοσοφικές θεωρίες μας ενθαρρύνουν να αναλογιστούμε τις αξίες και τα πιστεύω μας, να αναρωτηθούμε για τη φύση της συνείδησης και τη θέση μας στον κόσμο. Οι θρησκευτικές πεποιθήσεις μας προσφέρουν αφήγηση και νόημα, δίνοντάς μας ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούμε να αντιληφθούμε τον εαυτό μας και την ύπαρξή μας. Η τέχνη, με τη σειρά της, αποτελεί μια έκφραση της ανθρώπινης ψυχής, μια γέφυρα που ενώνει το ατομικό με το συλλογικό, το παρόν με το παρελθόν. Και έτσι δημιουργείται το μέλλον.
Η γνώση της προέλευσής μας είναι εκτός των άλλων και μια ηθική επιταγή. Όταν αντιλαμβανόμαστε τις επιρροές που μας διαμόρφωσαν, μπορούμε να επιλέξουμε να γίνουμε πιο συμπονετικοί και ανεκτικοί προς τους άλλους. Κατανοούμε ότι και αυτοί, όπως κι εμείς, είναι προϊόντα μιας πολύπλοκης αλληλουχίας γεγονότων και εμπειριών.
Και ίσως τελικά, η επίγνωση της προέλευσής μας είναι μια υπενθύμιση ότι είμαστε μέρος ενός μεγαλύτερου συνόλου που μας καλεί να αναγνωρίσουμε τις συνδέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους, με τη φύση και με το σύμπαν. Στην αναζήτηση αυτή, βρίσκουμε τη δύναμη να εξελίξουμε τον εαυτό μας και να ζήσουμε με πληρότητα και σκοπό.
Η αλήθεια είναι πως η διαδικασία της αυτογνωσίας δεν θα είναι ποτέ πλήρως ολοκληρωμένη, διότι η ανθρώπινη ύπαρξη είναι διαρκώς μεταβαλλόμενη. Παρ’ όλα αυτά, αυτή η συνεχής αναζήτηση απαντήσεων, μας ενδυναμώνει και μας επιτρέπει να ζούμε με μεγαλύτερη αυθεντικότητα και συνείδηση. Καθώς εξερευνούμε τις ρίζες μας, αποκτούμε τη δυνατότητα να κατανοήσουμε καλύτερα τις επιθυμίες μας, τους φόβους μας και τα όνειρά μας.
Εν τέλη η λέξη “απορρέω” μας καλεί να αναγνωρίσουμε και να τιμήσουμε την προέλευσή μας, ενώ ταυτόχρονα να αγκαλιάσουμε τη δυνατότητα της αλλαγής και της εξέλιξης. Είναι μια υπενθύμιση ότι η ύπαρξή μας είναι ένα διαρκές ταξίδι, ένας χορός μεταξύ του παρελθόντος και του μέλλοντος, όπου κάθε στιγμή μας καλεί να ανακαλύψουμε ποιοι είμαστε.
Kαι αν ανακαλύψουμε ποιοι είμαστε … ίσως… μπορέσουμε να καταλάβουμε ποιοι μπορούμε να γίνουμε.
Κώστας Ι. Παπαϊωάννου
