Κήρυγμα Ιεράς Μητροπόλεως Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας για την Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως

Εὐαγγέλιο: Ματθαῖος 1:1-25

Τὰ Χριστούγεννα πλησιάζουν, ἀγαπητοί μου. Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ νὰ γιορτάσουμε τὴ “μητρόπολη τῶν ἑορτῶν” μὲ καθαρότητα ψυχῆς, μὲ συμμετοχὴ στὶς ἀκολουθίες, μὲ προσευχὴ καὶ μετάνοια.

Σήμερα, Κυριακὴ πρὶν ἀπὸ τὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, στὴ Λειτουργία διαβάσαμε ὅλο τὸ πρῶτο κεφάλαιο τοῦ κατὰ Ματθαῖον εὐαγγελίου. Περιέχει τὴ γενεαλογία τοῦ Ἰησοῦ κατ’ αὐτὸν τὸν εὐαγγελιστὴ καὶ τὰ πρὸ τῆς Γεννήσεως. Αὐτὴ ἡ γενεαλογία δὲν εἶναι ἡ μόνη ποὺ ἀναφέρουν τὰ εὐαγγέλια. Ὑπάρχει καὶ ἡ ἄλλη στὸ τρίτο κεφάλαιο τοῦ κατὰ Λουκᾶν εὐαγγελίου.

Τὸ κατὰ Ματθαῖον εὐαγγέλιο ἀρχίζει μὲ τὴ φράση: «Βίβλος γενέσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, υἱοῦ Δαυίδ, υἱοῦ Ἀβραάμ». Ἡ λέξη “γένεσις” σημαίνει ἱστορία. Ὁ δὲ Ἰησοῦς Χριστὸς ἀποκαλεῖται “υἱός”, δηλαδή, ἀπόγονος τοῦ Δαυὶδ καὶ τοῦ Ἀβραάμ. Γιατί ἀναφέρονται μόνον αὐτοὶ οἱ δύο; Γιατί εἶναι οἱ σπουδαιότεροι ἀπὸ τοὺς προγόνους τοῦ Χριστοῦ. Ἀπὸ τὸν Ἀ­βραὰμ κατάγονται ὅλοι οἱ Ἑβραῖοι. Ἀπὸ τὸν Δαυὶδ κατάγεται ἡ γενιὰ τοῦ Χριστοῦ, ὁ Ἰωσὴφ καὶ ἡ Παρθένος Μαρία. Ὁ Χριστὸς γεννήθηκε στὴν πόλη τοῦ Δαυίδ, στὴ Βηθλεέμ, ἀλλὰ ὁ κόσμος δὲν τὸ γνώριζε. Νόμιζαν ὅτι ἦταν ἀπὸ τὴ Ναζαρέτ, ὅπου καὶ ἀνατράφηκε. Ἔτσι τὰ οἰκονόμησε ὁ Θεός.

Στὴ συνέχεια ὁ εὐαγγελιστὴς παραθέτει τὴ γενεαλογία τοῦ Χριστοῦ. Ἀνάμεσα στοὺς προγόνους τοῦ Ἰησοῦ βλέπουμε ἁγίους, δικαίους· βλέπουμε καὶ πόρνες. Αὐτὸ δείχνει ὅτι ὁ Χριστὸς δὲν ντράπηκε γιὰ τοὺς προγόνους του. Ἦλθε ὡς Ἰατρός, νὰ θεραπεύσει τὴ μεγαλύτερη ἀρρώστια τοῦ ἀνθρώπου, τὴν ἁμαρτία. Ἀλλὰ καὶ οἱ ὀνομαζόμενες πόρνες δὲν εἶχαν ὡς κίνητρο τὴν ἀτιμία·εἶχαν τὴν πίστη. Ὁ Θεὸς τὶς βράβευσε γιὰ τὴν πίστη τους, τὴν ἀφοσίωσή τους, τὴ μετάνοιά τους. Μόνο τὴ μητέρα τοῦ Σολομῶντος δὲν τὴν κατονομάζει ὁ εὐαγγελιστής, γιατί αὐτὴ ἁμάρτησε, σὲ ἀντίθεση μὲ τὶς ἄλλες τρεῖς ποὺ μετανόησαν. Μεταξὺ δὲ τῶν βασιλιάδων, προγόνων τοῦ Χριστοῦ, συγκαταλέγεται καὶ ὁ ἀσεβὴς Μανασσῆς, ὁ ὁποῖος ὑποχρέωσε πολλοὺς Ἰσραηλῖτες νὰ γίνουν εἰδωλολάτρες καὶ νὰ ὑποπέσουν στὰ σαρκικὰ ἁμαρτήματα.

Ἡ γενεαλογία χωρίζεται σὲ δύο περιόδους, στὴν πρὶν ἀπὸ τὴ βαβυλώνια αἰχμαλωσία τοῦ 586 π. Χ. καὶ στὴ μετὰ ἀπ’ αὐτήν. Ἡ βαβυλώνια αἰχμαλωσία κράτησε ἑβδομῆντα χρόνια καὶ ἦταν μία πικρὴ δοκιμασία γιὰ τοὺς Ἑβραίους. Ἀξιοσημείωτο εἶναι ὅτι ὁ εὐαγγελιστὴς ἀπαριθμεῖ δέκα τέσσερις γενιὲς ἀπὸ τὸν Ἀβραὰμ ἕως τὸν Δαυίδ, ἄλλες δέκα τέσσερις ἀπὸ τὸν Δαυὶδ ἕως τὴ μετοικεσία τῆς Βαβυλῶνος, τὴν ἐκτόπιση στὴ Βαβυλῶνα, καὶ ἄλλες δέκα τέσσερις ἀπὸ αὐτὴν τὴ μετοικεσία ἕως τὸν Χριστό· συνολικὰ σαράντα δύο γενιές.

Κατόπιν ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος παραθέτει τὰ τῆς μνηστείας τῆς Παρθένου Μαρίας μὲ τὸν Ἰωσήφ, τοὺς δισταγμοὺς τοῦ δικαίου Ἰωσήφ καὶ τὴν ἐνίσχυσή του μὲ τὸν ἄγγελο.

Ἡ Μαρία μνηστεύθηκε τὸν Ἰωσήφ, ὁ ὁποῖος θέλησε κρυφὰ νὰ τὴν ἀποπέμψει, ἐπειδὴ ἦταν ἔγκυος. Ἦταν ἐνάρετος καὶ ἐπιεικής. Δὲν ἤθελε νὰ τὴ διαπομπεύσει. Ἐνῶ, ὅμως, συλλογίζονταν αὐτά, ἄγγελος Κυρίου φανερώθηκε στὸ ὄνειρό του καὶ τοῦ εἶπε νὰ μὴ φοβηθεῖ νὰ παραλάβει στὸ σπίτι του τὴ Μαρία. Ἐκεῖνο ποὺ γεννήθηκε μέσα της, εἶναι ἐκ Πνεύματος Ἁγίου. Θὰ γεννήσει υἱὸ καὶ ὁ Ἰωσὴφ θὰ δώσει τὸ ὄνομα στὸ παιδί, κατὰ τὴ συνήθεια τῶν Ἑβραίων ὁ πατέρας νὰ δίνει τὸ ὄνομα τοῦ παιδιοῦ. Ὁ Ἰωσὴφ θεωροῦνταν ἀπὸ τὸν κόσμο πατέρας τοῦ Ἰησοῦ, ἐνῶ δὲν εἶχε καμμία σχέση. Κατ’ ἐντολὴν τοῦ ἀγγέλου, ὁ Ἰωσὴφ θὰ ὀνομάσει τὸ παιδὶ Ἰησοῦ, ποὺ σημαίνει, ὁ Θεὸς σώζει. Ὁ Ἰησοῦς θὰ σώσει ἀπὸ τὴν ἁμαρτία τὸν λαό του. Λαός δὲ τοῦ Ἰησοῦ δὲν εἶναι μόνον ὁ Ἰσραήλ, ἀλλὰ καὶ ὅλοι ὅσοι θὰ πιστεύσουν στὸν Ἰησοῦ. Σὲ αὐτὸ τὸ γεγονὸς ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος βλέπει ὅτι ἐκπληρώνεται ἡ προφητεία γιὰ τὸν Ἐμμανουήλ, στὸ ἕβδομο κεφάλαιο τοῦ προφήτη Ἠσαΐα, ὁ ὁποῖος σχίζει τὸν πέπλο τῶν αἰώνων καὶ μιλᾶ γιὰ τὴν Παρθένο. Δὲν μιλάει γιὰ ὁποιαδήποτε παρθένο. Τὸ ὁριστικὸ ἄρθρο, τό ἧτα, ὁρίζει μία συγκεκριμένη Παρθένο. Τὸ σημαντικὸ εἶναι ὅτι ὁ εὐαγγελιστὴς ἀλλάζει τό «καλέσεις» τοῦ Ἠσαΐα σέ «καλέσουσι». Ὁ λαός, ποὺ ἔβλεπε τὰ θαύματα τοῦ Χριστοῦ, αὐτὸς ἔλεγε ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι μαζί του. Τὸ «Ἐμμανουήλ» σημαίνει, ὁ Θεὸς εἶναι μαζί μας. Ἡ προφητεία τοῦ Ἠσαΐα ἐπαληθεύθηκε ἀπὸ τὰ γεγονότα.

Ὅταν ὁ Ἰωσὴφ σηκώθηκε ἀπὸ τὸν ὕπνο, ἔπραξε αὐτὸ ποὺ τὸν πρόσταξε ὁ ἄγγελος τοῦ Κυρίου. Παρέλαβε στὸ σπίτι του τὴ μνηστή του. Δὲν ἔκανε σύζυγο τὴ Μαρία, «ἕως οὗ» γέννησε τὸν πρωτότοκο υἱό της. Τότε ὁ Ἰωσήφ ἔδωσε στὸ παιδὶ τὸ ὄνομα Ἰησοῦς. Τό «ἕως οὗ» δὲν σημαίνει ὅτι μετὰ ἀπὸ τὴ Γέννηση ἡ Μαρία δὲν ἦταν παρθένος. Ἦταν καὶ μετά· παρθένος πρὸ τοῦ τόκου, παρθένος μετὰ ἀπὸ τὸν τόκο· ἀειπάρθενος. Διαβάζουμε στὸ βιβλίο τῆς Γενέσεως ὅτι ὁ κόρακας δὲν ἐπέστρεψε στὴν κιβωτὸ “ἕως ὅτου ξεράθηκε τὸ νερό”. Τί σημαίνει; Ὅτι ἐπέστρεψε μετὰ ποὺ ξεράθηκε τὸ νερό; Ὄχι. Στὸ βιβλίο τῆς Β΄ Βασιλειῶν διαβάζουμε ὅτι ἡ Μελχόλ, ἡ κόρη τοῦ Σαούλ, δὲν γέννησε παιδί “ἕως τὴν ἡμέρα ποὺ πέθανε”. Τὸ “ἕως” τί σημαίνει; Ὅτι γέννησε μετὰ ἀπὸ τὸν θάνατό της; Ἀσφαλῶς ὄχι. Ἔχουμε παραπολλὰ παραδείγματα ἀπὸ τὴν ἁγία Γραφή, ποὺ ἀποδεικνύουν ὅτι τό «ἕως οὗ» κατ’ οὐσίαν σημαίνει, οὐδέποτε.

Ἐπίσης, ἡ φράση τοῦ εὐαγγελίου, «τὸν υἱὸν αὐτῆς τὸν πρωτότοκον», δὲν σημαίνει ὅτι ἡ Παρθένος εἶχε καὶ ἄλλα παιδιὰ μικρότερα. Στὴν ἁγία Γραφὴ πρωτότοκος κυρίως ὀνομάζεται ὄχι ὁ μεγαλύτερος μεταξὺ τῶν ἀδελφῶν, ἀλλ’ αὐτὸς ποὺ γεννιέται πρῶτος, εἴτε γεννηθοῦν καὶ ἄλλα ἀδέλφια, εἴτε ὄχι. Ὅταν χρειάζεται νὰ γίνει ἀντιδιαστολὴ τοῦ μεγαλύτερου ἀδελφοῦ ἀπὸ τοὺς μικρότερους, τότε ὁ μεγαλύτερος ὀνομάζεται “μείζων” ἤ “πρεσβύτερος”.

Πρὶν ἀπὸ τὴ Γέννηση τοῦ Ἰησοῦ, τὰ εὐαγγέλια ὀνομάζουν συμβατικὰ τὸν Ἰωσὴφ ἄνδρα τῆς Μαρίας. Μετὰ ὅμως ἀπὸ τὴ Γέννηση ποτὲ δὲν τὸν ἀναφέρουν ὡς ἄνδρα της, οὔτε τὴ Μαρία ὡς γυναίκα του. Τὸν Ἰησοῦ ἀναφέρουν ὡς «παιδίον» καὶ τὴν Παναγία ὡς «μητέρα αὐτοῦ». Οὐδέποτε τὰ εὐαγγέλια γράφουν, τὸ παιδί σου, ἤ, τὴ γυναίκα σου, γιὰ τὸν Ἰωσήφ. Ἡ Μαρία ὑπῆρξε, ὅπως εἴπαμε, παρθένος πρὸ τοῦ τόκου, πρὶν ἀπὸ τὴ Γέννηση τοῦ Ἰησοῦ, παρθένος κατὰ τὸν τόκο, παρθένος μετὰ ἀπὸ τὸν τόκο. Ἡ ἀειπαρθενία της εἶναι θεμελιῶδες δόγμα τῆς Ἐκκλησίας μας· δόγμα, γιὰ τὸ ὁποῖο χύθηκε τόσο μελάνι. Ἐπικαλούμαστε τὶς πρεσβεῖες της ἐνώπιον τοῦ γεννηθέντος Υἱοῦ της. Ἀμήν.