Η «παρα-παιδεία» επιτρέπεται να μιλήσει;

Με αφορμή όλα τα επικριτικά, αλαζονικά, σκωπτικά και υβριστικά σχόλια που ακούστηκαν, και συνεχίζουν να ακούγονται, τον τελευταίο καιρό από χείλη δημόσιων λειτουργών – που βρίσκονται στα αξιώματά τους, κυρίως επιλεγμένοι για την κομματική και ενδεχομένως ιδεολογική πειθαρχία την οποία έχουν επιδείξει τα τελευταία χρόνια- αλλά και άλλων που έχουν αυτοαναγορευθεί σε δημοσιογράφους και ειδικούς της εκπαίδευσης – μερικοί μάλιστα από αυτούς υπηρετούν ταυτόχρονα τη δημόσια εκπαίδευση, ενίοτε δε και την ιδιωτική, από διάφορα μετερίζια και για αυτό την υπερασπίζονται εξιδανικεύοντάς την, μια και δε βλέπουν κανένα μειονέκτημα στον τρόπο λειτουργίας της, ενώ απορρίπτουν συλλήβδην την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και πανηγυρίζουν για την κατάργησή της που ήρθε από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων της – έχω να παρατηρήσω τα ακόλουθα:

Το πρόβλημα των «ορκισμένων εχθρών» των φροντιστηρίων δε θα έπρεπε να είναι πρωτίστως τα φροντιστήρια, ή τουλάχιστον όχι μόνο αυτά – γιατί κάθε συνετός άνθρωπος αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι η αιτία παρά μόνον το εποικοδόμημα – αλλά τα ενδογενή ζητήματα της δημόσιας ή και της ιδιωτικής παιδείας, τα οποία και θα έπρεπε να τους απασχολούν. Γιατί όμως, αναρωτιέται κανείς, τέτοια εμμονή; Γιατί κάποιοι στοχοποιούν αποκλειστικά τα φροντιστήρια και καθόλου το δημόσιο σχολείο; Μήπως επειδή τα φροντιστήρια είναι εύκολος στόχος, αφού δεν τους δίνεται ποτέ βήμα να απαντήσουν στις επικρίσεις, ενώ για λόγους κυρίως συνδικαλιστικούς οι επικρίνοντες επιθυμούν να χαϊδεύουν τα αυτιά των υπευθύνων για την παρακμή που παρατηρείται καθημερινά στο δημόσιο σχολείο – με συνυπευθυνότητα όλων των αρμοδίων φορέων;

Το φροντιστήριο υπάρχει γιατί καλύπτει πραγματικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Συνεπώς το φροντιστήριο θα εκλείψει μόνον όταν το ίδιο το σχολείο καλύψει αυτές τις ανάγκες και εκ των πραγμάτων η κοινωνία πεισθεί ότι δε χρειάζονται πια τα φροντιστήρια. Επομένως τα φροντιστήρια δεν καταργούνται – αν πρέπει τελικά να εκλείψουν – με απειλές, εξορκισμούς ή με τοποθετήσεις εμποδίων στη λειτουργία τους. Ειδικά το τελευταίο δημιουργεί υπόνοιες σχετικά με την εξυπηρέτηση αλλότριων και ύποπτων συμφερόντων (βλέπε ιδιαίτερα μαθήματα ή αφανή γκρουπάδικα).

Μέχρι τώρα, σε διάφορες δημόσιες συζητήσεις για την Παιδεία, ουδέποτε συμμετείχε εκπρόσωπος της Φροντιστηριακής Εκπαίδευσης – ούτε μέλος της ΟΕΦΕ, ούτε των Καθηγητών, των εργαζομένων στα φροντιστήρια. Το Υπουργείο Παιδείας φοβάται να τους καλέσει – τρέμει μήπως εκτιμηθεί ότι τους αναγνωρίζει! –ενώ μια χαρά τούς αδειοδοτεί, εισπράττοντας γενναία παράβολα και τους ελέγχει για τη σωστή λειτουργία των φροντιστηριακών μονάδων, επιβάλλοντας τις αντίστοιχες κυρώσεις (είναι πολλά τα λεφτά και γλυκιά η άσκηση εξουσίας και για αυτό δεν την αποποιείται κανείς από όποιο κομματικό χώρο κι αν προέρχεται!)

Θα ήταν ενδιαφέρον να μάθουμε πόσοι από αυτούς που μιλούν εναντίον των φροντιστηρίων – υπήρξαν ή είναι ακόμα και σήμερα – φροντιστές (ή, ακόμα χειρότερα, ιδιαιτεράδες με μαύρα εισοδήματα) ή γονείς που στέλνουν τα παιδιά τους στα φροντιστήρια ή επιλέγουν τα ιδιαίτερα μαθήματα. Εγώ γνωρίζω αρκετούς και συνάντησα ακόμα περισσότερους στην τριανταδυάχρονη πορεία μου στα φροντιστήρια. Αυτό που αναρωτιέμαι είναι πόσο υποκριτής πρέπει να είναι ένας «αξιωματούχος», που από τη μια σε παρακαλεί να φροντίσεις το παιδί του – γιατί μόνο εσένα εμπιστεύεται – κι από την άλλη σε αποκαλεί δημόσια «παραπαιδεία»;

Επίσης ποτέ δεν κατάλαβα γιατί συνδέονται τόσο πολύ τα Φροντιστήρια με τον θεσμό των Πανελλαδικών Εξετάσεων και το εκάστοτε Σύστημα Εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και γιατί επίσης σε κάθε αλλαγή συστήματος το προσδοκώμενο αποτέλεσμα είναι ο περιορισμός των φροντιστηρίων το οποίο τίθεται ως βασική επιδίωξη από τους εκάστοτε φορείς της κρατικής εξουσίας και διαψεύδεται από τους κομματικούς τους αντιπάλους. Πιστεύει κανείς ότι φροντιστήρια γίνονται μόνο στο Λύκειο ή μόνο στην Τρίτη Λυκείου; Γιατί αν το πιστεύει ή είναι αφελής ή έχει άγνοια της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Φροντιστήρια γίνονται από την Πρώτη Δημοτικού κι όποιος το αρνείται ας κάνει μία έρευνα στον περίγυρό του και θα εντυπωσιαστεί.

Θα αποφύγω να χρησιμοποιήσω επιχειρήματα, όπως ότι φροντιστήρια υπάρχουν σε πάρα πολλές χώρες και συνεπώς δεν είναι ενδημικό φαινόμενο της ελληνικής κοινωνίας – κι ας ισχυρίζονται το αντίθετο όσοι εθελοτυφλούν – ή ότι κάθε άνθρωπος επιθυμεί και μια άλλη, πρόσθετη εκπαιδευτική προσέγγιση πέραν της σχολικής και πολλά άλλα, γιατί θεωρώ ότι δεν προσθέτουν τίποτα σημαντικό στις βασικές μου θέσεις.

Όσον αφορά το ηθικό ζήτημα που έχει ανακύψει από τις τελευταίες δηλώσεις του Υπουργού Παιδείας – τον οποίο δε γνωρίζω προσωπικά και επομένως δεν έχω άποψη για τη συγκρότηση της προσωπικότητάς του και φυσικά δεν αντιλαμβάνομαι τη στάση του, απλώς, όπως και τόσοι άλλοι, τον άκουσα να αποκαλεί τα φροντιστήρια «πληγή της κοινωνίας» – έχω να παρατηρήσω τα παρακάτω:

– Ότι κάποιος πρέπει να ενημερώσει τον Υπουργό πως με τις θέσεις του θίγει όχι κάποιους μεγαλοεπιχειρηματίες, εκφραστές του απειλητικού καπιταλισμού όπως ίσως φαντάζεται, αλλά χιλιάδες εργαζόμενους που απασχολούνται στα φροντιστήρια, τους οποίους κατά βάση δε δύναται να απορροφήσει το ελληνικό δημόσιο που εκείνος εκπροσωπεί.

– Ότι οι εργαζόμενοι στα φροντιστήρια εντάσσονται στους κανόνες της ελεύθερης αγοράς, επιλέγονται από τους μαθητές και τις οικογένειές τους και δεν επιβάλλονται από κανέναν. Κρίνονται καθημερινά και αξιολογούνται σκληρά – ενώ το δημόσιο σχολείο δεν εισπράττει τους κραδασμούς καμίας αξιολόγησης και επομένως για αυτό ικανοί και ανίκανοι μπαίνουν στην ίδια πλευρά της πλάστιγγας. Και είναι πολλαπλά περήφανοι οι φροντιστές καθηγητές γιατί επιβιώνουν στηριγμένοι αποκλειστικά στις δυνάμεις τους και δεν αγκιστρώνονται στις πλάτες κανενός. Προσωπικά είμαι πολύ περήφανη που έδωσα πολλά χρήματα για φόρους στο Ελληνικό Δημόσιο και δεν έχω εισπράξει από αυτά ούτε ένα ευρώ, ούτε μια δραχμή.

– Ότι οι γονείς που πληρώνουν τα φροντιστήρια των παιδιών τους έχουν ήδη, ως φορολογούμενοι πολίτες, προπληρώσει, όλοι ανεξαιρέτως, τα σχολεία χωρίς να έχουν σε όλες τις περιπτώσεις την αναμενόμενη ανταπόδοση (το φροντιστήριο που δεν σου αρέσει το σταματάς – το σχολείο που είναι υποχρεωτικό το συνεχίζεις, ανεξάρτητα από το αν σε ικανοποιεί). Δεν είδαμε την Πολιτεία να δείχνει καμία ευαισθησία απέναντι σε αυτή τη συγκεκριμένη απώλεια εισοδήματος – ή μήπως αυτή δεν την αντιλαμβάνεται ως απώλεια;

– Ότι τελικά κάθε άνθρωπος – επομένως και ο Υπουργός- επιλέγει το φραστικό που ιδεολογικά τον αντιπροσωπεύει για να χαρακτηρίσει άτομα ή ομάδες. Λυπάμαι φυσικά που δεν υπήρξε καμία ευθιξία, έστω και εκ των υστέρων, και για αυτό δε ζήτησε κανείς συγγνώμη από την πλευρά της Κυβέρνησης για την αήθη επίθεση του Υπουργού προς τον Κλάδο μας. Πάντως, σαν ώριμη από καιρό, θα τους πρότεινα να αναζητήσουν αλλού τις πληγές της κοινωνίας και όχι στην εύκολη – και κυρίως αδάπανη – λύση της εμπρόθετης απαξίωσης ενός επαγγελματικού κλάδου.

Και μια τελευταία παρατήρηση. Δεν έχω καμία διαφωνία με τον συμπαθή κλάδο των ιδιωτικών γιατρών, αλλά δεν άκουσα ποτέ κανέναν να αποκαλεί τα ιδιωτικά ιατρεία ή τα αντίστοιχα Διαγνωστικά Κέντρα «Παραϋγεία». Αντίθετα παρατηρώ το κράτος να αναγνωρίζει τον ρόλο τους και να τους παραχωρεί σημαντικούς τομείς της υγείας προς όφελος των ασφαλισμένων και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών .

Ο παραλληλισμός της Παιδείας προς την Υγεία δεν είναι διόλου τυχαίος, διότι και οι δύο αποτελούν βασικά αγαθά που οφείλει να προστατεύει κατά προτεραιότητα η Πολιτεία – και όχι να τα παρέχει κατ’ ανάγκη άμεσα η ίδια.

Μήπως είναι καιρός λοιπόν όλοι όσοι εμπλέκονται στα ζητήματα της Εκπαίδευσης και γενικότερα της Παιδείας να κοιτάξουν την πραγματικότητα κατάματα, απαλλαγμένοι από εμμονές και ιδεοληψίες του παρελθόντος…

Υ.Γ. Αναδημοσιεύω τις απόψεις μιας συναδέλφου φιλολόγου που με εκφράζουν απόλυτα. Στην κοινωνία αυτήν μάθαμε να εθελοτυφλούμε “κατά το δοκούν”. Γι’ αυτό και βρισκόμαστε σε διαρκές παρατεταμένο τέλμα! Καιρός να ξυπνήσουμε.

Λάζαρος Σαββίδης

Διευθυντής σπουδών φροντιστηρίου «Θεωρητικό»