Πεθαίνοντας στην Φλώρινα

Επιχειρώ σήμερα να γράψω ένα άρθρο που για χρόνια επιθυμώ να δημοσιεύσω, στις μέρες μας όμως φαίνεται να είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Τα δύο σκέλη του αποτελούν συνέχεια της ίδιας αγωνίας. Μόνο που στην μία ο τίτλος είναι μεταφορικός στην άλλη όμως απόλυτα πραγματικός;

Στην Φλώρινα πεθαίνεις ευκολότερα και γρηγορότερα από αλλού και αυτό φαίνεται να προκύπτει από μισόλογα κυρίως νοσοκομειακών γιατρών της δευτεροβάθμιας περίθαλψης. Πόσοι από εμάς δεν έχουμε αντιληφθεί απαντώντας στο ερώτημα της καταγωγής του ασθενούς που συνοδεύουμε το αδιόρατο νεύμα του γιατρού, ως μια ακόμη επιβεβαίωση της ίδιας υποψίας: Η Φλώρινα είναι μολυσμένη, από τα χειρότερα περιβάλλοντα της Ελλάδας και συνεπώς καμιά έκπληξη.

Ας μιλήσουμε λοιπόν για τους ατμοσφαιρικούς ρύπους και την επίδρασή τους στην υγεία των συμπολιτών μας. Οι γεωμορφολογία μας, μαζί με τις ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες, συνθέτουν το αρχικό βλαβερό μείγμα. Οροπέδιο με πολύ κρύο άρα και μεγάλες ανάγκες για θέρμανση και το φαινόμενο της άπνοιας του χειμώνα ή θερμοκρασιακής αναστροφής για τους πιο μυημένους, που σημαίνει εγκλωβισμό ρύπων (καρκινογόνων ουσιών, σκόνης και αιθάλης) που εγκλωβίζονται στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας και από εκεί στα πνευμόνια μας. Όλων μας μικρών και μεγάλων αλλά κυρίως των παιδιών. Γνωρίζουν άραγε οι γονείς που πασιχαρείς βγάζουν τα παιδιά τους έξω στο σινιάκι να περπατήσουν και ξεσκάσουν λίγο, ή όταν τα πηγαίνουν σχολείο, ότι αυτά εισπνέουν τετραπλάσια σωματίδια σε σχέση με τον μέσο ενήλικα, διότι λόγω ύψους βρίσκονται σε σφαίρα μεγαλύτερης έκθεσης, δηλ. στο στρώμα εκείνο που κινείται πιο κοντά στο έδαφος και είναι εξαιρετικά βεβαρημένο; Πόση ζημία παθαίνουν τα μικρά πνευμόνια τους, μόνον οι ειδικοί γιατροί μπορούν να ιστορήσουν.

Σε επίπεδο μετρήσεων των ρύπων επικρατεί μια περίεργη ενοχική ή συνενοχική σιωπή. Ένα θέμα που κανονικά έπρεπε να είναι σημαία διεκδικήσεων και αιτία άμεσης λήψης μέτρων, υποβαθμίζεται συστηματικά μέσα και από τα όργανα της ίδιας της Πολιτείας. Όποιος κάνει τον κόπο να επισκεφθεί τον ιστότοπο του ΚΕΠΕ που διατηρεί σταθμό μέτρησης στην Φλώρινα, θα διαπιστώσει ότι ακόμη και ο τρόπος που παρατίθενται τα στοιχεία σε σχέση με τις άλλες περιοχές που ελέγχονται στην λεκάνη της Πτολεμαίδας -Κοζάνης είναι διαφορετικός. Δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία και γι’αυτό απαιτήθηκε έρευνα για να σας παραθέσω τα αποτελέσματα: Την περίοδο από 1.11.2016 μέχρι 5.2.2017 που καλύπτει 95 ημέρες είχαμε 39 ημέρες με χαμηλούς ρύπους, 34 με μέτριους (που επηρεάζουν τις ομάδες υψηλού κινδύνου όπως ασθματικούς και ευαίσθητα άτομα) και 22 ημέρες με ρύπους έντασης από 8/10 μέχρι 10/10 που σημαίνει επηρεασμό υγιών και νοσούντων δηλ. ολόκληρου του πληθυσμού. Οι ημέρες απόλυτης κρίσης όταν είναι επιβεβλημένα τα μέτρα ήταν 13 !!! Άκουσε κανείς τίποτε; Μήπως ελήφθη κάποιο μέτρο;

Την ρύπανση ίσως και δεν χρειάζεται καν να την μετρούμε αφού είναι ένα εύκολα ανιχνεύσιμο μέγεθος. Όσοι ανεβαίνουμε στο βουνό, αντικρίζουμε με πραγματικό τρόμο ένα γαλαζοκίτρινο σύννεφο να στέκεται μετέωρο πάνω από την πόλη, στην χαράδρα που μας έλαχε να ζούμε. Αρχίζει να γίνεται αντιληπτό όταν κάποιος κατεβαίνει από τις καθαρές κορυφές στο ύψος των 850 – 800 μέτρων και όσο κατεβαίνει γίνεται πυκνότερο. Η θερμοκρασία πέφτει απότομα ενώ η μυρωδιά είναι πια ιδιαίτερα αισθητή. Κατεβαίνοντας από τον Σταυρό στα μισά της διαδρομής αρχίζεις να το νοιώθεις. Στην Αγία Κυριακή ήδη έχεις μπει για τα καλά μέσα. Και όσο κατεβαίνεις σού’ρχεται να γυρίσεις από κει που ήρθες, τόσο έντονη είναι η κακοσμία αλλά και η δυσκολία στην αναπνοή. Το διαπιστώνει οπτικά και όποιος κινείται με αυτοκίνητο ερχόμενος προς Φλώρινα βλέποντας το ίδιο σύννεφο μέσα στην χαράδρα μας, πράγμα που δεν διαπιστώνει στην ίδια τουλάχιστον ένταση στις άλλες διπλανές, ούτε της Σκοπιάς ούτε του Ακρίτα. Από αυτό συνάγεται ότι οι οικιακοί ρύποι και οι εστίες μας συμβάλλουν στην μόλυνση.

Φταίνε όμως μόνον αυτοί; Όχι βέβαια, αφού όλη η ευρύτερη περιοχή επιβαρύνεται ιδιαίτερα από δύο ομάδες ρύπων: Από τις οικιακές εστίες των κοινοτήτων της πεδιάδας της Πελαγονίας όπου κύριο καύσιμο εξακολουθεί να είναι το κάρβουνο μαζί με κάθε άλλης μορφής παράνομη καύσιμη ύλη, όπως χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια, ελαστικά, απορρίμματα και επεξεργασμένα με χημικά παλιά ξύλα, αλλά ιδίως από τα ατμοηλεκτρικά εργοστάσια που χρησιμοποιούν λιγνίτη. Και το παράδοξο βρίσκεται στο εξής: Το εργοστάσιο του ΑΗΣ Μελίτης επειδή είναι ιδιαίτερα σύγχρονο και διαθέτει μονάδα αποθείωσης, δεν μολύνει την περιοχή ή τουλάχιστον για όσους ξέρουν καλύτερα, δεν την μολύνει τόσο σε σχέση με τα παλιά εργοστάσια. Αυτό που στην κυριολεξία μας πνίγει όμως είναι το εργοστάσιο των γειτόνων μας της FYROM που όντας σχεδόν πάνω στα σύνορα, είναι παλιάς τεχνολογίας και εκπέμπει μια τεράστια ποσότητα ρύπων ορατή σε όλη την περιοχή που σε συνθήκες άπνοιας καταλαμβάνει όλη την πεδιάδα. Το χειρότερο όμως έγκειται στο γεγονός ότι τον χειμώνα οι άνεμοι (όταν δεν έχει σινιάκι) είναι κυρίως βόρειοι και έτσι οι καλοί μας γείτονες ξεφορτώνονται με χαρά τους ρύπους τους που όλους τους δεχόμαστε εμείς. Βλέπετε δεν έχει προβλεφθεί να σταματά στα σύνορα η μόλυνση και αυτό φαίνεται ότι είναι ιδιαίτερα βολικό για αυτούς. Όπως είναι πολύ βολική η δική μας αβελτηρία και η χαρακτηριστική μας αδράνεια και έτσι δεν ενεργοποιούν τα φίλτρα κατακράτησης ρύπων (που είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρα, μειώνοντας τις αποδόσεις των εργοστασίων) αφού κανείς δεν διαμαρτύρεται. Να επισημάνουμε όμως ότι εμείς στον αντίποδα σεβόμενοι τις περιβαλλοντικές μας υποχρεώσεις λειτουργούμε βιολογικό καθαρισμό στην πόλη μας (που τον πληρώνουμε όλοι) για να στέλνουμε απαλλαγμένο από λύματα το ποτάμι μας σε αυτούς.

Σε βάρος του Φλωρινιώτη λοιπόν τελείται ένα τεράστιο και διπλό έγκλημα: Η πολιτεία ούτε ασχολείται ούτε πιέζει την γειτονική χώρα με σκοπό την εξασφάλιση της διεθνούς νομοθεσίας αναφορικά με τους ρύπους, αντιθέτως μάλιστα υποβαθμίζει το γεγονός, δεν δημοσιοποιεί τις δραματικές για την υγεία μας μετρήσεις και μας αφήνει σε τόσο μολυσμένο περιβάλλον δίχως να εισηγείται καν και λαμβάνει έκτακτα μέτρα. Η ίδια η Πολιτεία όμως με την συνεχή αβελτηρία της,συνεπικουρούμενη ενίοτε και από την νωθρότητα των τοπικών μας αρχόντων που διαχρονικά αμέλησαν να δημιουργήσουν προϋποθέσεις άμεσης εγκατάστασης τηλεθέρμανσης (έργο που έπρεπε να έχει γίνει στην πόλη μας δύο δεκαετίες πριν, αρκεί να επισημάνουμε ότι το Αμύνταιο κατασκευάζει την τρίτη επέκταση τηλεθέρμανσης και εμείς ακόμη δεν έχουμε ολοκληρώσει την κατασκευή των αγωγών μεταφοράς), στερώντας την αναγκαία χρηματοδότηση για το έργο, μας εξαναγκάζει να εξακολουθούμε να διαβιώνουμε σε ένα ρυπαρό περιβάλλον που οι ίδιοι μολύνουμε στην προσπάθειά μας να ζεσταθούμε με κάθε μέσον.

Με πολλές φορές ανόητη περηφάνια αρεσκόμαστε να διατυμπανίζουμε ότι έχουμε τις χαμηλότερες θερμοκρασίες στην Επικράτεια. Φέτος ο ολικός παγετός κράτησε μήνες και ήταν ελάχιστες οι ημέρες του φετινού χειμώνα που δεν γράψαμε αρνητικό πρόσημο στην θερμοκρασία. Και ενώ μας γνωρίζει το πανελλήνιο για τις ακραίες θερμοκρασίες μας, είμαστε ακόμη και σήμερα οι μόνοι που καίμε ξύλα στις σόμπες, λιγνίτες στους καυστήρες και ό,τι βρίσκει ο καθένας από απίθανες καύσιμες ύλες λίαν αμφιβόλου προελεύσεως. Δεν μας αξίζει λοιπόν η προσοχή της Πολιτείας; Πού πρέπει να φθάσει ο υδράργυρος και πού οι ρύποι για να μπορέσουμε να ακουστούμε επιτέλους; Και με ποια λογική η επιδότηση του πετρελαίου θέρμανσης στην πιο παγωμένη περιοχή της Ελλάδας, περιορίζεται μόνον σε μια μικρή ομάδα δικαιούχων που κάθε χρόνο συρρικνώνεται, με αποτέλεσμα να υποχρεώνονται οι περισσότεροι να χρησιμοποιούν στερεά καύσιμα που είναι τα πλέον ρυπογόνα;

Συμπέρασμα: Στην Φλώρινα αν δεν ολοκληρωθεί η τηλεθέρμανση (χθες) και δεν εξαναγκάσουμε σε συμμόρφωση τους γείτονές μας με το ρυπαρό εργοστάσιό τους που μόνον εμάς ρυπαίνει, αλλά και δεν εφαρμόσουμε τους νόμους (Υπουργική Απόφαση ΥΠΕΚΑ 189533/2011 (ΦΕΚ 2654/Β/2011) αναφορικά με τα επιτρεπόμενα καύσιμα, θα εξακολουθούμε υποβαθμίζοντας την ποιότητα της ζωής μας να διακινδυνεύουμε τις ζωές μας, επιβαρύνοντας την υγεία μας κάθε χειμώνα. Περισσότερο από όλα όμως πρέπει να συνειδητοποιήσουμε το πόσο πολύ αργήσαμε και πόσο άσχημα πληρώνεται η ακόμη και σήμερα επιδεικνυόμενη αδιαφορία μας. Τι όμως μπορεί να γίνει;

Αρχικά ο Δήμος μας οφείλει (για να μπορεί να προβάλλει την αναγκαιότητα της άμεσης επίλυσης του θέματος της περιβαλλοντικής μόλυνσης) να τεκμηριώσει με στοιχεία από τους σταθμούς μέτρησης το πρόβλημα και αν χρειαστεί να ιδρύσει νέους, διότι αποτελεί παραδοξότητα να αφήνουμε ένα τέτοιο έργο στα χέρια της ΔΕΗ που όπως και να το κάνουμε δεν έχει συμφέρον στην ανάδειξη τέτοιων ζητημάτων. Με βάση τα στοιχεία αυτά να πιεστεί η Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας και δι’αυτής η Πολιτεία προς δύο κατευθύνσεις: Ανάδειξη των ζητημάτων μόλυνσης από το ρυπογόνο παμπάλαιο εργοστάσιο της FYROM με επιβολή μέτρων εναντίον τους και ταυτόχρονη άμεση εξασφάλιση χρηματοδότησης για την τηλεθέρμανση μέχρι το τέλος του έργου, με επίσπευση κάθε διαδικασίας δημοπράτησης – προμήθειας κλπ. Τέλος και μέχρι αυτά να συμβούν άμεση ανακούφιση των Φλωρινιωτών με το μόνο δυνατό αντίμετρο: Αφού στο πετρέλαιο θέρμανσης έτσι όπως χορηγείται το επίδομα δεν δίδεται δίκαιη και καθολική λύση, άμεση -ως ανάλογο αντιστάθμισμα- παροχή ρεύματος με ειδικό μειωμένο χειμερινό τιμολόγιο σε όλες ανεξαιρέτως τις κατοικίες και επαγγελματικούς χώρους της ευρύτερης περιοχής. Αποτελεί πλέον όρο επιβίωσης.

ΦΛΩΡΙΝΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2017

ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΑΚΥΛΑ ΜΗΤΚΑΣ