Κοσμάς ο Αιτωλός και Φλώρινα

Ομιλία π. Σωτηρίου Παρδάλη Εφημερίου Αγ. Νικολάου Φλωρίνης

ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΦΛΩΡΙΝΗΣ 19/08/2017

Ευχαριστώ τον φίλο μου κ. Κωνσταντίνο Μπομπότα, άξιο Πρόεδρο του Συλλόγου Σαρακατσαναίων Δ. Μακεδονίας «ο Φλάμπουρας, εκλεκτόν συμπολίτη, που με επέλεξε, μεταξύ τόσων αξίων κληρικών της Ι. Μητροπόλεως μας, ως ομιλητή με θέμα: Κοσμάς ο Αιτωλός και η Φλώρινα, για την σημερινή πρώτη ημέρα του 2^ου Ανταμώματος των Σαρακατσαναίων Δυτικής Μακεδονίας. Πρόεδρε, η αγάπη σου προς το πρόσωπό μου και οι κοινοί αγώνες μας στο παρελθόν σε πολλά επίπεδα, φρονώ επέδρασε για την επιλογή μου ως ομιλητού, με τιμά ιδιαίτερα και με συγκινεί, γι’ αυτό σε ευχαριστώ για μια ακόμη φορά.

Όμως, για μένα εκλεκτόν ακροατήριο, το πιστεύω ως και κάλεσμα του Αγίου Κοσμά και μέσα στο σχέδιο του Θεού, γιατί α) Από μικρή ηλικία μόλις στο Δημοτικό 1955, στα Γιάννενα στη πόλη που γεννήθηκα, μιλούσαν στη γειτονιά μου οι ευσεβείς γυναίκες για τον καλόγερο που τον λέγανε Κοσμά και ότι στα χρόνια της τουρκοκρατίας γυρνούσε όλα τα Γιάννενα και τα χωριά και μιλούσε για το Χριστό και για την Ελλάδα, λέγοντάς τους όλοι οι γραικοί να μάθουν ελληνικά γράμματα και να δοξάζουν τον Θεό και έκτισε πολλά σχολεία. Έκανε και πολλά θαύματα. Έτσι ο άγνωστος για μένα καλόγερος αχνά ζωγραφίστηκε στη παιδική ψυχούλα μου και μέσα μου υπέβοσκε ένας αμυδρός σεβασμός. Μεγάλωσα και οι γνώσεις μου για τον Πατροκοσμά παρέμειναν οι λιγοστές της παιδικής μου ηλικίας.

β) Να, όμως που ο Πανάγαθος Θεός με έφερε στην Αθήνα, ως φοιτητή το 1965-1970 και να είμαι οικότροφος του ευλογημένου φυτωρίου-οικοτροφείου, που ίδρυσε ο τότε Αρχιμανδρίτης ιεροκήρυκας Αθηνών Αυγουστίνος Καντιώτης, ο μετέπειτα Μητροπολίτης Φλωρίνης, Πεσπών και Εορδαίας για τους φοιτητές, επί της Ζωοδόχου Πηγής 44, στα βατά τότε Εξάρχεια. Εκεί από το βιβλίο του «Κοσμάς ο Αιτωλός» γνώρισα καλύτερα, και ολοκληρωμένα μπορώ να πω τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό, τη ζωή του, τις διδαχές του και το μαρτύριό του . και

γ) με αξίωσε ο Άγιος Κοσμάς να είμαι ο πρώτος στη Φλώρινα, να βαπτίσω τον πρώτο μου γιο Κοσμά από τα τέσσερα. Στο όνομα του Αγίου που από την παιδική μου ηλικία αγαπούσα και σεβόμουνα. Ο Γέροντας Αυγουστίνος έριξε στη Φλώρινα το σπόρο του Αγίου Κοσμά, που στη συνέχεια θα αναφερθούμε εκτενέστερο.

Ο μακαριστός π. Αυγουστίνος, τονίζει στο βιβλίο του με έμφαση: «Ο Κοσμάς ήταν μία πολυμερής προσωπικότης, πολύεδρός τις αδάμας, αλλ’ εκάστη πλευρά του πνευματικού τούτου αδάμαντος ηκτινοβόλει το ίδιον φως, το ανέσπερο φως του Αναστάντος Κυρίου.»(σελ. 31).

Γι’ αυτόν τον πολύεδρο αδάμαντα τον προστάτη σας, αγαπητοί Σαρακατσαναίοι, και εκλεκτοί καλεσμένοι, με τις ελάχιστες δυνάμεις μου θα κάνω μερικές ωφέλιμες σκέψεις, τιμώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τον εκ των νεοτέρων Αγίων μας Κοσμά τον Αιτωλό, των Άγιο των σκλάβων, όπως ορθά τον ονόμασαν, που σε λίγες ημέρες στις 24 του μηνός θα τιμήσουμε την αγία μνήμη του.

Κρατώ με δέος και σεβασμό στα αμαρτωλά μου χέρια τον Αδάμαντα που φέρει το όνομα ΚΟΣΜΑΣ ΑΙΤΩΛΟΣ και διαβάζω το γράμμα της πρώτης πλευράς-έδρας που έχω μπροστά μου και αυτό είναι το γράμμα Ε. Δύο λέξεις με το γράμμα αυτό υπάρχουν στην πλευρά. Η πρώτη λέξη « Έρως στο Νυμφίο Χριστό.» Ο Κοσμάς επτερούτο θεϊκώ έρωτι. Και ο έρωτας, η Αγάπη για τον Χριστό ξεκινά από τα πρώτα βήματά του. Γεννήθηκε το 1714 στο Μέγα Δένδρον της Αιτωλίας. Οι ευσεβείς γονείς του τον ανέθρεψαν και τον μόρφωσαν σύμφωνα με τις αρχές του Ευαγγελίου «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου». Του μπόλιασαν την αγάπη προς τον Κύριο Ημών Ιησού Χριστόν. Ο Κοσμάς δεν έμεινε ικανοποιημένος όμως, ήθελε να γνωρίσει περισσότερο τον Νυμφίο και να αφιερωθεί τελείως σ’ αυτόν. Εγκαταλείπει τον κόσμο και μεταβαίνει στο Άγιο Όρος, όπου επί δύο δεκαετίες μονάζει στην Ι. Μονή Φιλοθέου και εκεί υπό την καθοδήγηση σοφών καθηγητών σπουδάζει την ασκητική ζωή, και με την προσευχή, τις ακολουθίες και τις γονυκλισίες, συνομιλεί με τον Θεό , μελετά τον λόγο του Θεού, νηστεύει και αγωνίζεται για τον εξαγνισμό της ψυχής του. Ο πόθος του ήταν να γίνει αρεστός στον έρωτά του τον Νυμφίο Χριστό και ίσως εκεί στην αφάνεια να άφηνε με οσιότητα την ψυχή του στον Χριστό που τόσο αγαπούσε. Να, όμως η βουλή του Θεού δεν ήθελε τον δούλο του να παραμείνει στην αφάνεια, γι’ αυτό δίπλα στην λέξη «έρως», υπήρχε και η δεύτερη λέξη «ΕΛΛΑΣ». Αγάπη για την σκλαβωμένη Ελλάδα.

Η Πατρίδα μας στα χρόνια του Αγίου Κοσμά ήταν σκλαβωμένη κάτω από τον Τουρκικό ζυγό και οι Έλληνες υπέφεραν τα πάνδεινα. Ιδιαίτερα η Ορθόδοξος πίστη των χριστιανών κατά την περίοδο εκείνη δοκιμάζονταν φοβερά. Τα όργανα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας φανατικοί οπαδοί του Μωάμεθ πίεζαν με κάθε τρόπο τους χριστιανούς να εγκαταλείψουν τη πίστη τους. Φόροι βαρείς τους επιβάλλονταν και εφόσον δεν μπορούσαν να τους πληρώσουν τους βάζανε φυλακή και όταν δήλωναν, ότι θα εγκαταλείψουν τη πίστη των και θα εξισλαμισθούν τότε τους αφήνανε ελεύθερους. Τα πιο γερά παιδιά και έξυπνα των Ελλήνων τα έπαιρναν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και τους κάνανε Γενιτσάρους. Έτσι με τις πιέσεις αυτές όχι μόνο άτομα, αλλά και ολόκληρες οικογένειες αλλαξοπιστούσαν. Μήπως η ιστορία επαναλαμβάνεται στη Μέση Ανατολή και σήμερα; Οι τζιχαντιστές στο όνομα του Μωάμεθ, σκοτώνουν αθώους ανθρώπους, κυρίως χριστιανούς, επιστρατεύουν και προσηλυτίζουν νέα παιδιά και τα φανατίζουν για να πυρπολούνται θανατώνοντας πολύ κόσμο. Γεγονότα που πρέπει να μας ανησυχούν και όχι να εφησυχάζουμε. Επιτρέψτε μοι, να σας ερωτήσω: Έχετε δει πολλούς Ορθοδοξοχριστιανούς –τζιχαντιστές να ανατινάζονται;

Αυτό το απαίσιο και δυσοίωνο κλίμα, επανερχόμενος στο θέμα, επικρατούσε την περίοδο εκείνη στην Πατρίδα μας. Όμως ο Κοσμάς όσο μακριά κι’ αν βρίσκονταν μέσα στην σιγαλιά του Αγίου Όρους έφθαναν στα αυτιά του οι κακές ειδήσεις για τα μαρτύρια των χριστιανών που υπέφεραν και στενοχωριόταν και αγωνιούσε και προσπαθούσε με τις θερμές προσευχές να βοηθήσει τους πονεμένους αδελφούς να υπομείνουν τα βάσανά τους. Όσο πιο συχνά και δυνατά έφθαναν στο Άγιο Όρος οι κοπετοί και οι θρήνοι των χριστιανών τόσο ο ζήλος του Αγίου Κοσμά αύξανε να βοηθήσει τους φυλακισμένους και ανεκπαίδευτους συμπατριώτες του, που από κοσμικός ακόμη επιθυμούσε. Ταπεινός δε όπως ήταν, περίμενε και την θέληση του Θεού, για να πάρει αυτή την μεγάλη απόφαση και να βγει έξω προς βοήθεια των Ελλήνων αδελφών του. Και η θέληση του Θεού δεν άργησε να έλθει. Μια μέρα ανοίγει το Ευαγγέλιο και μπροστά του βλέπει το λόγο του Αποστόλου Παύλου στην προς Α΄. Κορινθίους Επιστολή: «Μηδείς τα εαυτού ζητείτω, αλλά και το του ετέρου έκαστος.»(10,24) Με απλά λόγια: Να μη ζητά κάποιος το δικό του συμφέρον μόνον, αλλά και το συμφέρον του αδελφού του. Βλέπετε, αγαπητοί μου, η Αγία Γραφή όποιος την διαβάζει και δεν την έχει κλειστή στο εικονοστάσι, δίνει λύσεις σ’ όλα τα προβλήματά του, αρκεί να ζητά τη φώτιση του Θεού όταν την μελετά. Ο λόγος αυτός του Παύλου ήταν για τον Κοσμά η απάντηση του Θεού στον πόθο του. Αμέσως παίρνει την ευλογία των Πατέρων του Αγίου Όρους και του Πατριάρχη και βγαίνει έξω για να βοηθήσει τους σκλαβωμένους Έλληνες. Οι δύο έρωτες Χριστός και Ελλάδα εκπληρώνονται πλήρως με την Αγάπη προς το πλησίον.

Αγαπούσε τόσο πολύ την Ελλάδα ο Άγιος Κοσμάς, που στα δύσκολα εκείνα χρόνια της τουρκοκρατίας διέτρεχε την ύπαιθρο χώρα και όπου διαπίστωνε με μεγάλη λύπη, ότι δεν υπήρχαν Ελληνικά σχολεία και οι χριστιανοί σχεδόν, άνδρες και γυναίκες , ήσαν αγράμματοι , αλλά μόνο ολίγοι ήσαν εκείνοι που γνώριζαν γραφή και ανάγνωση, φώναζε: «Ανοίξατε σχολεία παντού. Να σπουδάζετε και σεις, αδελφοί μου, να μανθάνετε γράμματα, όσον μπορείτε. Και αν δεν εμάθετε οι πατέρες, να σπουδάζετε τα παιδιά σας να μανθάνουν τα Ελληνικά, διότι και η Εκκλησία μας είνε εις την Ελληνικήν…. Καλύτερον, αδελφέ μου, να έχεις Ελληνικόν σχολείον εις την χώραν σου, παρά να έχεις βρύσες και ποτάμια, και ωσάν μάθη το παιδί σου γράμματα, τότε λέγεται άνθρωπος.» Με τις ενέργειες του Αγίου κτίστηκαν 210 Ελληνικά σχολεία και άλλα 1100 κατώτερα σχολεία Για να δείτε αυτός που ούτε ένα γρόσι δεν είχε έκτισε τόσα σχολεία.

Διαπιστώσατε, ότι γύρισα τον Αδάμαντα που λέγεται Κοσμάς στην από κάτω ακριβώς πλευρά με το γράμμα Α ίσον Αγάπη στον πλησίον, τον πάσχοντα αδελφό μου. Η αγάπη του Αγίου Κοσμά για τους αδελφούς χριστιανούς ήταν τόση μεγάλη, που η δική μας αγάπη προς τον πλησίον αδελφό μας ωχριά, υπολείπεται ή μάλλον είναι μηδαμινή. Η δικής μας αγάπη είναι επιφανειακή, είναι της στιγμής, είναι υποκειμενική, είναι συμφεροντολογική γιατί περιμένουμε ανταπόδοση. Δεν είναι αγάπη, όπως απλά την λέει ο λαός: «Κάνε το καλό και ρίχτω στο γιαλό.» Με μία λέξη η αγάπη μας είναι «ξεραΐλα» Η αγάπη του Αγίου Κοσμά ήταν ειλικρινής, ανυπόκριτος, ανυστερόβουλος και μη συμφεροντολογική. Θα χρειάζονταν πολύς χρόνος για να σας την αναπτύξω Το μόνο που τονίζω είναι δύο λέξεις που ανταποκρίνονται πλήρως στην αγάπη του για το πλησίον: ΖΗΛΟΣ και ΘΥΣΙΑ. Όμως αφήνω αυτά τα γράμματα από τις έδρες αυτές για να πάω στην επόμενη έδρα με γράμμα Ι ίσον Ιεραπόστολος, ίσον Ιερομάρτυρας. Ω! αυτή η πλευρά του Αγίου Κοσμά πρέπει να μας συγκλονίσει όλους, πρέπει να μας κάνει να νοιώσουμε άπειρο σεβασμό, τιμή και αγάπη. Ο Άγιος Κοσμάς ήταν αληθινός Ιεραπόστολος, γιατί γνώριζε πραγματικά ,τι είναι ιεραποστολή; Ιεραποστολή είναι μια σπορά. Για να σπείρει ο σποριάς, βγαίνει προς τα έξω και

πηγαίνει στο χωράφι. «Εξήλθεν ο σπείρων του σπείραι τον σπόρον αυτού» (Λουκ.8,5). Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός στα λόγια αυτά βλέπει τη βάση της ιεραποστολής. Πρώτος Ιεραπόστολος είναι ο Κύριος Ημών Ιησούς Χριστός που πραγματοποίησε την μεγάλη έξοδο για να σπείρει τον λόγο του. Λέγει σχετικά ο Άγιος Κοσμάς: « Ο Κύριος, λοιπόν εβγήκεν από τον Οίκόν Του, δηλαδή από τους πατρικούς κόλπους, δια της ενσάρκου οικονομίας…» Το πρώτο ιεραποστολικό άνοιγμα είναι η σάρκωσις του Ιησού Χριστού. Έκτοτε η ιεραποστολή είναι μία ηρωϊκή έξοδος. Και ο άγιος Κοσμάς έκανε μια τέτοια έξοδο. Βγήκε από το Άγιον Όρος, για να έλθει να κηρύξει στον κόσμο και να δώσει την μάχη της ιεραποστολής. Ξεκινά 4 Ιεραποστολικές περιοδείες σ’ όλη την Ελλάδα. Διδάσκει απλά και κατανοητά, στους ορεσίβιους κατοίκους των δύσβατων χωριών, τους απλούς ποιμένες, τους κλέφτες και αμαρτωλούς. Με αυτό το τρόπο ο Άγιος συντελούσε στην πνευματική αναγέννηση του Έθνους της εποχής εκείνης.

Θα θυμηθώ και πάλιν τον μακαριστό π. Αυγουστίνο: Έλεγε με πόνο: «Αν μαζέψουμε σήμερα όλους τους παπάδες και δεσποτάδες, να τους στίψουμε έναν πατροκοσμά δεν κάνουν.»

Ο Άγιος Κοσμάς μιμήθηκε τον Απόστολο Παύλο, όχι μόνον στις 4 Ιεραποστολικές περιοδείες, αλλά και στο μαρτυρικό θάνατο. Ο Πατροκοσμάς, ύστερα από συκοφαντίες των εβραίων των Ιωαννίνων στον Τούρκο Πασά συλλαμβάνεται και στο χωριό Κολικόντασι κοντά στη πόλη Μπεράτι της Αλβανίας τον κρέμασαν σ’ ένα δένδρο δίπλα στο ποτάμι Αώος και εκεί άφησε την Αγία του ψυχή στο Νυμφίο Χριστό και παίρνει το στεφάνι του Ιεραποστόλου. Σάββατο 24 Αυγούστου 1779, πριν 238 χρόνια, μαρτύρησε ο Άγιος Κοσμάς για την πίστη στο Χριστό, τον Αρχηγό της ζωής μας και για την αγάπη του προς την Πατρίδα, γι’ αυτό λέγεται και Εθναπόστολος.

Οι δύο έρωτες, του Αγίου, Χριστός και Ελλάδα. Το δίπτυχο αυτό ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑ ήταν και για τον Αυγουστίνο Καντιώτη, η μεγάλη του αγάπη και ο φλογερός πόθος της καρδιάς του. Και όταν πρόφερε τις λέξεις αυτές έκλαιγε. Ο Πατροκοσμάς ήταν πρότυπο για τον τότε φλογερό στρατιωτικό ιεροκήρυκα του έπους του 1940, τον εν συνεχεία ακαταπόνητο Ιεραπόστολο σε πολλές πόλεις της Πατρίδος μας, και μετέπειτα Μητροπολίτη Φλωρίνης Αυγουστίνο. Εύστοχα, ο αγαπητός Πρόεδρος κ. Μπομπότας, χαρακτήρισε τον μακαριστό Γέροντα Αυγουστίνο «ένθερμο υποστηρικτή και συνεχιστή της διδασκαλίας του Πατροκοσμά.»

Γράφει για τον άγιο των σκλάβων, ο μακαριστός Γέροντας: «Κατά την περίοδο συνάντησα βοσκούς της Πίνδου ν’ αναφέρουν το όνομα του Αγίου και να δακρύουν. «Ο άγιος Κοσμάς , μου έλεγον. Να έχουμε την ευχήν του! Αυτός έστηνε Σταυρούς, ηυλόγει τα βουνά μας και είπε: «Ευλογημένα βουνά, πόσες ψυχές θέλετε σώσει εν εκείνη τη ημέρα».

Ο π. Αυγουστίνος μιμήθηκε τον Πατροκοσμά. Και στη Φλώρινα ως Μητροπολίτης, πέραν του μεγάλου κοινωνικού έργου του, έκανε γνωστό τον άγιο Κοσμά, που ήταν άγνωστος. Ο σοφός Γέροντας είχε βαθειά την πεποίθησή του, ότι ο Πατροκοσμάς πέρασε από τη Φλώρινα και τα χωριά της, μολονότι δεν υπάρχουν γραπτές πληροφορίες. Γι’ αυτό ο π. Αυγουστίνος έστησε Σταυρό στο νησάκι του Αγίου Αχιλλείου Πρεσπών. Επίσης τεράστιο Σταυρό έστησε στη κορυφή του λόφου του Αγίου Παντελεήμονος Φλώρινας. Στο ύψωμα έξω από την Σιταριά έκτισε περίλαμπρο ναό στο όνομα του Αγίου Κοσμά και στο περίβολο του ναού έστησε μεγάλο Σταυρό. Στο Φλάμπουρο Φλώρινας σε λοφίσκο υπάρχει εκκλησάκι του αγίου Κοσμά. Το σημερινό Φλάμπουρο καθώς και η Δροσοπηγή ήλθαν το 1866 από το Πληκάτι Κονίτσης, από εκεί πέρασε ο Πατροκοσμάς , έτσι οι Φλαμπουριώτες μετέφεραν από γενεά σε γενεά τις διδαχές του Αγίου, αλλά και τον άπειρο σεβασμό και αγάπη τους ,που την διατηρούν μέχρι σήμερα. Ύστερα από όσα ελέχθησαν καταλήγουμε στο συμπέρασμα, ότι η Φλώρινα συνδέεται με το Πατροκοσμά και σφραγίζεται με το έργο και τη ζωή του μακαριστού πρώην Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτη. Τον Πατροκοσμά συνεχίζει να τον τιμά με λαμπρότητα και ο νυν Μητροπολίτης μας π. Θεόκλητος, διάδοχος και πνευματικό τέκνο του Γέροντος Αυγουστίνου, αλλά και διότι ο άγιος Κοσμάς πέρασε από το Κυπαρίσσι Γρεβενών, όπου στο διπλανό χωριό ο Άγιος έμπηξε Σταυρό σ’ ένα δένδρο και υπάρχει μέχρι σήμερα. Επί Αρχιερατείας Θεοκλήτου στην Άρδασσα Πτολεμαΐδας το 2004 ιδρύθηκε ανδρικό Μοναστήρι του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού με 6 μοναχούς και Ηγούμενο τον Πρωτοσύγκελο π. Νικηφόρο Μανάδη. Η Φλώρινα συνεχίζει να μιλά και να τιμά τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό.

Δι’ ολίγον θα αναφερθώ για τις επιστολές, που έγραψε ο Πατροκοσμάς, αναφέρονται κυρίως στην ίδρυση των σχολείων. Στις επιστολές αυτές διακρίνουμε το οργανωτικό πνεύμα. Οι χριστιανοί αγαπούσαν και άκουγαν τον Άγιο Κοσμά. Γι’ αυτό οι επιστολές αυτές, θα μπορούσα να πω, ήταν ένα επίσημο ιδρυτήριο έγγραφο των σχολείων του και η κάθε Επιτροπή, που ώριζε Άγιος για τη διακυβέρνηση του σχολείου, αποκτούσε δι’ αυτής της επιστολής τον επίσημο διορισμό της. Η υπογραφή του ήταν η «επικύρωση» επισήμου εγγράφου. Διασώθηκαν 13-14 επιστολές. Μία εξ αυτών, που έχει καταγράψει ο μακαριστός Γέροντας Αυγουστίνος, είναι και εκείνη που απευθύνεται στου συγχωριανούς μου, Συρρακιώτες της Ηπείρου και το αναφέρω καθόσον βλάχος στη καταγωγή, από το Συρράκο των Τζουμέρκων στο όρος Λάκμο 1150 υψόμετρο.

 Αγαπητέ Πρόεδρε, σε κάποιο αντάμωμα των Σαρακατσαναίων είπατε: «Πέρα από τη χριστιανική διδασκαλία (από μόνη της επαναστατική σε μια εξουσία τούρκων μουσουλμάνων) παρότρυνε να κατασκευάζουν μεγάλους σταυρούς, να βάζουν σταυρό στο δεξί χέρι και το μέτωπο των γυναικών, να βάζουν σταυρό στον φλάμπουρα του γάμου, να μην εμπορεύονται το γάλα της Κυριακής και να το δίνουν στους απόρους στις εκκλησιές.»

Παίρνοντας αφορμή από τα λόγια σας αυτά, θα σας παρουσιάσω την επίκαιρη αυτή διδαχή του Αγίου, που αναφέρει στο βιβλίο του ο Γέροντας Αυγουστίνος: «Κυριακήν ημέραν μέλλει ο Κύριος να αναστήσει τον κόσμον. Πρέπει και εμείς να εργαζόμαστε τας εξ ημέρας διά ταύτα τα μάταια, γήινα και ψεύτικα πράγματα, και την Κυριακήν να πηγαίνωμεν στην εκκλησίαν και να στοχαζώμεθα τας αμαρτίας μας, τον θάνατον, την κόλασιν τον Παράδεισον, την ψυχήν μας, οπού είναι τιμιωτέρα από όλον τον κόσμον…. ούτε να εργαζώμεθα και να πραγματευώμεθα την Κυριακήν. Εκείνο το κέρδος οπού γίνεται την Κυριακήν είναι αφωρισμένο και κατηραμένο και βάνετε φωτιά και κατάρα εις το σπίτι σας και όχι ευλογίαν…. Εδώ πως πηγαίνετε, χριστιανοί μου; Την φυλάττετε την Κυριακήν;…. Έχετε εδώ πρόβατα; Το γάλα της Κυριακής τι το κάμνετε; Άκουσε, παιδί μου, να το σμίγης όλο και να κάμνης επτά μερίδια, και τα εξ μερίδια κράτησέ τα δια τον εαυτό σου και το άλλο μερίδιο της Κυριακής, αν θέλης, δώσέ το ελεημοσύνην εις τους πτωχούς, δια να ευλογήσει ο Θεός τα πράγματά σου. Και αν τύχη ανάγκη να πωλήσης πράγματα φαγώσιμα την Κυριακήν, εκείνο το κέρδος μη το σμίγης στη σακκούλά σου, διό την μαγαρίζει, αλλά δώσέ τα ελεημοσύμην, δια να σε φυλάττη ο Θεός.»

  Αγαπητοί Σαρακατσαναίοι να έχετε την ευχή του Πατροκοσμά, του Αγίου σας προστάτη και εύχομαι να ευλογεί τα σπίτια σας, τα ζωντανά σας και ολόκληρη της Πατρίδας μας και ιδιαίτερα τους Κυβερνώντες να τους φωτίσει να μετανοήσουν και να γνωρίσουν την μόνη ΑΛΗΘΕΙΑ που είναι ο ΧΡΙΣΤΟΣ. Σας ευχαριστώ.