Ο πόθος για ελευθερία

Αυτές τις μέρες έχουμε γίνει θεατές ενός απερίγραπτου θεάματος και μιας απόφασης που έχει εξοργίσει τον κόσμο στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό της χώρας. Με την χρήση νόμου του Ελληνικού κράτους ο Κουφοντίνας Δημήτρης είχε το δικαίωμα για 48ωρη αδεία. Ηγετικό στέλεχος της 17 Νοέμβρη ο οποίος καταδικάστηκε σε 11 φορές ισόβια . Τα θύματα του πολλά, η δυστυχία, ο φόβος και ο πόνος που σκόρπισε αντικατοπτρίζεται ακόμα και σήμερα στα βουρκωμένα μάτια των συγγενών των θυμάτων. Αμετανόητος τόσα χρόνια με ένα πλατύ χαμόγελο και τεράστια άνεση κυκλοφορεί στους δρόμους της Αθήνας , συναπαντιέται με άλλους βαρυποινίτες και σκορπά φόβο και συναισθήματα που προκαλούν δυσφορία σε απλούς θεατές.

Όπως έχει υπογραμμίσει ο Ντοστογιέφσκι «ο Πολιτισμός μιας χώρας φαίνεται από το επίπεδο διαβίωσης των φυλακισμένων». Η άδεια όμως σε έναν τρομοκράτη δεν αποτελεί δείγμα πολιτισμού αλλά κατακερματισμός των θεσμών και διάλυση της Δημοκρατίας.

Είναι προτιμότερο να μην αναφερθούμε παραπάνω στην υπόθεση Κουφοντινα αλλά θα επιχειρήσουμε μια γενίκευση του θέματος όπως εγώ το αντιλαμβάνομαι. Οι φύλακες είναι ωφέλιμο να έχουν ως επίσημο στόχο τον σωφρονισμό των κρατούμενων με κοινωνικούς κανόνες ώστε μετά το πέρας της ποινής να εντάσσονται ομαλά στην κοινωνία. Σε αυτό το πλαίσιο όμως δεν μπορούμε να εντάξουμε κάθε είδους έγκλημα. Ένας κατά συρροήν κλέφτης μπορεί να μετανιώσει και να ενταχθεί ξανά στην κοινωνία ,αν και πάντα θα έχει το στίγμα που θα τον κατακλύζει. Ένας τρομοκράτης, ένας δολοφόνος, ένας βιαστής και ειδικά όσοι ασελγούν σε ανηλίκους ακόμα και η μετάνοια για αυτούς δεν είναι αρκετή. Ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων που έχουν εκτίσει μια σοβαρή ποινή επισημαίνουν ότι αν κάποιος περάσει μια φορά την κυκλική πόρτα της φυλακής σίγουρα θα την ξαναπεράσει. Άλλωστε «ο δολοφόνος γυρνάει πάντα στον τόπο του εγκλήματος»

Η κοινωνικοποίηση βεβαία για πρώην έγκλειστους είναι δύσκολη καθώς κανείς δεν επιθυμεί κάποιον πρώην κατάδικο για φίλο αλλά ούτε και για εργαζόμενο. Τελικά αυτή είναι η πραγματική ποινή για όσους έχουν διαπράξει εγκλήματα και αποφυλακίζονται, έχοντας πάντα ως γνώμονα ότι έχουν μετανιώσει για το αδίκημα .

Σωφρονισμός είναι συνειδητή και οργανωμένη αλλαγή και αναμόρφωση πεποιθήσεων και συνηθειών του κάθε κρατούμενου και η μελλοντική αποτροπή του από νέες παράνομες ενέργειες. Αυτό ούτε γίνεται στο παρόν των Ελληνικών φυλακών ουδέποτε πραγματοποιείται . Η εσωτερική αλλαγή στον κάθε κρατούμενο και η αντίστοιχη εξωτερική διαφοροποίηση στη συμπεριφορά του μετά τη φυλάκισή του, εξαρτάται περισσότερο από τις προσωπικές ηθικές αρχές και τις τύψεις σχετικά με τις παράνομες πράξεις του και όχι τόσο από τον σωφρονισμό μέσα στις φύλακες. Παρόλο που το σωφρονιστικό ίδρυμα έχει σημαντικό ρολό στην συνειδητοποίηση του λάθους και στην ανάγκη για να γίνει κάποιος καλύτερος. Ο κάθε κρατούμενος , ανάλογα με τα πιστεύω του, τις αιτίες της παραβατικότητάς του, την διανοητική του ικανότητα και τα συναισθήματα του, αντιδρά διαφορετικά στην προσπάθεια αλλαγής και στο πως αντιλαμβάνεται την φυλακή.

Οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν σε επίπεδο φυλάκων πολυάριθμες. Θα δώσω μερικά παραδείγματα από την δική μου οπτική γωνιά χωρίς να είμαι εδικός σε τέτοια θέματα.

1. Δημιουργία κέντρων ελέγχου και άμεσης επικοινωνίας μέσω κλειστής εφαρμογής για άμεση συνδεσιμότητα μέσω οπτικοακουστικών εφαρμογών κατά το οποίο οι εποπτεύοντες του υπουργείου θα μπορούν να ελέγχουν και να επικοινωνούν οποιαδήποτε στιγμή οπτικά και ηχητικά με τους υπηρεσιακούς παράγοντες των φυλακών και με τους κρατούμενους ώστε να εποπτεύουν τους χώρους και να συλλέγουν συνεχώς στοιχεία για να δίνουν έγκαιρα λύσεις.
2. Άμεση εφαρμογή της χρήσης στους κρατούμενους του συστήματος ηλεκτρονικού GPS (κοινώς «βραχιολάκι»). Δεν είναι στέρηση ελευθερίας των κρατούμενων αλλά το δικαίωμα της ελευθερίας και η προστασία για τους ανυπεράσπιστους πολίτες.
3. Έλεγχος και καταγραφή κρατουμένων με παθολογικά προβλήματα και αρρώστιες, κυρίως καταγραφή κρατουμένων που παίρνουν ψυχοφάρμακα και το είδος αυτών. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να αποφευχθούν πολλές άσχημες καταστάσεις αλλά κατ αυτό τον τρόπο θα υπάρχει η κατάλληλη παρακολούθηση από ειδικούς. Εμείς στην Ελλάδα τους όλους τους βάζουμε στο ίδιο σακούλι χωρίς κανέναν έλεγχο και καμιά προοπτική.
4. Παράλληλα λοιπόν με τα παραπάνω θα πρέπει να γίνει μία σταδιακή αποσυμφόρηση του υπερπληθυσμού των φυλακών που εδώ και χρόνια έχει ως αποτέλεσμα να παραβιάζονται ανθρώπινα δικαιώματα και να καταπατούνται ασύστολα οι βασικότεροι κανόνες. Σε καμιά περίπτωση δεν με βρίσκει σύμφωνο ο νόμος Παρασκευόπουλου αλλά η συμφόρηση στις φύλακες είναι γεγονός. Άλλωστε δεν είναι όλοι τρομοκράτες, δολοφόνοι και βιαστές μέσα στις φυλακές. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι η άμεση αποφυλάκιση όσων είναι δικασμένοι π.χ. μέχρι πέντε χρόνια φυλάκιση αλλά είναι γονείς ανηλίκων τέκνων και έχουν αποδεδειγμένα καλή σχέση με τα παιδιά τους και φυσικά δεν έχουν καταδικαστεί για ναρκωτικά ή όπλα και γενικότερα για αδικήματα που θα μπορούσαν άμεσα να βλάψουν την οικογένεια τους.

Κλείνοντας είναι συνετό να αναφέρουμε ότι πολύ συχνά η αναγνώριση ενός λάθους από τον διαπράξοντα και η συγγνώμη αφοπλίζει εκείνους που εθίγισαν από αυτό το λάθος και αποτελεί την αποζημίωση τους. Να στερήσεις όμως από έναν άνθρωπο την ζωή του δεν έχει συγχωροχάρτια από κανέναν.

Ιωάννου Κυρ. Νικόλαος