Καρναβάλι ή Απόκριες;

Γράφει ο Αρχιμανδρίτης Κοσμάς Λαμπρινός

Τι είναι λοιπόν το Καρναβάλι και τι είναι οι Απόκριες;

Είναι μήπως το ίδιο πράγμα; Παρότι πολλοί νομίζουμε ότι οι δύο λέξεις σημαίνουν το ίδιο πράγμα, εντούτοις πρόκειται για δύο εντελώς ξεχωριστές και διαφορετικές έννοιες.

Αρχικά να σημειώσουμε ότι το Καρναβάλι είναι μια γιορτή που ξεκίνησε από την ελληνική αρχαιότητα και φτάνει μέχρι τις μέρες μας.

Η Αποκριά είναι χριστιανική γιορτή η οποία εισήχθη στα χριστιανικά μας χρόνια με στόχο και σκοπό να εκτοπίσει τα σατανικά – όπως μέχρι σήμερα τα χαρακτηρίζει – Καρναβάλια.

Λανθασμένα, λοιπόν, πολλοί ταυτίζουν τις δύο γιορτές ή ακόμη χειρότερα θεωρούν ότι η λέξη Καρναβάλι προέρχεται από τις λατινικές λέξεις “carne”= κρέας και “vale”= απέχω (ή κατ’ άλλους από τη λέξη “levare”= αίρω, σηκώνω). Η αντίστοιχη ελληνική λέξη είναι «Αποκριά» (απο+κρεω) που κι αυτή σημαίνει «αποχή από το κρέας» και δηλώνει τη χρονική περίοδο προετοιμασίας για τη νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής, όπως ορίζει η παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Τα χαρακτηριστικά του Καρναβαλιού

Το Καρναβάλι στην αρχαία Ελλάδα ήταν συνδεδεμένο με τις γιορτές προς τιμήν του Θεού Διόνυσου. Στην αρχαία Αθήνα γιορταζόταν στις αρχές Μαρτίου και καθώς ερχόταν η άνοιξη εορτάζονταν τα Ανθεστήρια, μια γιορτή προς τιμήν του Διονύσου ή κατ’ άλλους του Απόλλωνα.

Οι μεταμφιέσεις ήταν το κύριο χαρακτηριστικό των γιορτών αυτών, όπου οι άνθρωποι φορούσαν δέρματα ζώων, άλειφαν το πρόσωπό τους με την τρυγία (δηλ. το σκούρο κατακάθι του μούστου) και γενικότερα προσπαθούσαν να έχουν τη μορφή ανθρωπόμορφου τράγου, επειδή έτσι πίστευαν ότι έμοιαζαν οι Σάτυροι (δαιμονικές θεότητες) που συνόδευαν το Διόνυσο στα γλέντια του.

Επίσης χαρακτηριστικό των γιορτών αυτών ήταν το ξεφάντωμα και τα παντός είδους πειράγματα.

Στο πλαίσιο των γιορτών γίνονταν και προσφορές προς τους νεκρούς.

Παρόμοιας φύσης ήταν και τα ρωμαϊκά «Λουπερκάλια», προς τιμήν του Λούπερκου, του θεού της γονιμότητας και προστάτη των βοσκών.

Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι τα αρχαία Καρναβάλια δεν έχουν καμία σχέση με την αποχή από το κρέας. Ούτε τα χαρακτηριστικά που δώσαμε πιο πάνω ανταποκρίνονται στην ηθική της χριστιανικής Εκκλησίας.

Επιπλέον, αν όντως τα Καρναβάλια συμβαδίζουν με την χριστιανική ηθική, τότε πώς δικαιολογούνται οι μέχρι των ημερών μας λυσσαλέες επιθέσεις των χριστιανικών Εκκλησιών εναντίον του Καρναβαλιού;