Περί της ζωής και του έργου του Αγίου Βασιλείου

Γράφει ο

Αρχιμανδρίτης Κοσμάς Λαμπρινός

Αναφέραμε στα δύο προηγούμενα άρθρα μας περί των άλλων δύο Πατέρων της Εκκλησίας μας. Είπαμε δηλαδή εν ολίγοις περί του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου και Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Σήμερα αναφέρουμε και ολίγα τινα περί του Ποιμαντικού έργου του Αγίου Βασιλείου Καισαρείας της Καππαδοκίας.

Τήν 1η Ιανουαρίου η αγία μας Εκκλησία εορτάζει την μνήμη ενός εκ των μεγαλυτέρων Πατέρων και Διδασκάλων της, του εν Αγίοις Πατρός ημών Βασιλείου του Μεγάλου, Αρχιεπισκόπου Καισαρείας της Καππαδοκίας, ο οποίος διεκρίθη:

• ως ασκητής,
• ως άριστος θεολόγος,
• ως ελεήμων και φιλάνθρωπος,
• ως μύστης του Δεσπότου και φαεινός φωστήρ της Εκκλησίας,
• ως Ιεράρχης με παρρησία και θυσιαστική διάθεση για την προάσπιση των θείων αληθειών,
• ως πολυγραφότατος Εκκλησιαστικός Πατήρ και Διδάσκαλος.

Όλοι γνωρίζομε επίσης ότι συνέταξε την Θεία Λειτουργία, η οποία επιτελείται κατά την ημέρα της εορτής του, τις πέντε πρώτες Κυριακές της Μεγ. Τεσσαρακοστής, τις παραμονές των μεγάλων Δεσποτικών Εορτών Χριστουγέννων και Θεοφανείων, ως και κατά την Μεγ. Πέμπτη και το Μέγα Σάββατο.

Αυτόν τον άγιο και μεγάλο Πατέρα τιμάμε την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους, με ύμνους και ωδές πνευματικές, και αυτόν παρακαλούμε να μεσιτεύει προς τον Κύριον για τη σωτηρία μας. Αυτόν προβάλλομε ως πρότυπο αρετής και ζωής πνευματικής, τόσο στα παιδιά μας, ὅσο και στους μεγαλυτέρους.

Όμως δυστυχώς, υπάρχει και ο εμπορικός «άη-βασίλης», ο οποίος επινοήθηκε και κατασκευάσθηκε από την Δύση, προκειμένου να επιτυγχάνεται εμπορικό κέρδος μέσω της διαφημίσεως και της προβολής του. Έτσι οι περισσότεροι, μικροί και μεγάλοι, αυτές τις ημέρες γνωρίζουν έναν «Άγιο Βασίλη», που ουδεμία σχέση έχει με τον Οικουμενικό Πατέρα και Διδάσκαλο της Εκκλησίας ο οποίος έζησε μόνο 49 έτη επί της γης, και όμως άφησε τεράστιο πνευματικό και κοινωνικό έργο, ώστε η Ιστορία, η οποία ουδέποτε χαρίζεται και σπάνια συγκαταβαίνει, ως έχει ευστόχως ειπωθή, να υποκλιθεί ενώπιόν του και να του χαρίσει τον τίτλο του «Μεγάλου».

Αυτός ο Ιεράρχης, ο οποίος απεκλήθη από τον ιερό υμνογράφο «θεία και ιερά της Εκκλησίας μέλισσα», μας εμπνέει, ειδικά σήμερα, σε μια εποχή δύσκολη, και μας καθοδηγεί σε έργα φιλανθρωπίας και φιλοθεΐας, προκειμένου να βιώσωμε το μεγαλείο της ενότητος και της κοινωνίας προσώπων εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών.

Αυτός ο Ιεράρχης, ο οποίος έκανε πράξη στην ζωή του τα λόγια του Αποστόλου Παύλου «τις ασθενεί και ουκ ασθενώ; τις σκανδαλίζεται και ουκ εγώ πυρούμαι;» (Β’ Κορ. ια’, 29), ευαγγελίζεται στον κόσμο το μήνυμα της αλληλεγγύης, της αλληλοπεριχωρήσεως καρδιών, της θυσίας, ώστε μέσα από την δική μας πτωχεία, το δικό μας υστέρημα, να ζήσουν και οι άλλοι, οι ελάχιστοι αδελφοί μας, στα πρόσωπα των οποίων διακονείται ο ίδιος ο Θεός.

Ο Ιεράρχης αυτός όταν σέ χρόνια δύσκολα, που οι λεπροί εγκατελείποντο εκτός των τειχών της πόλεως, ίνα μη «μιανθώσιν» οι άλλοι, που ζούσε δηλαδή σε τέτοια χρόνια απανθρωπίας, ο Μέγας Πατήρ και Ιεροφάντης, μαζί με όλο το επιτελείο των εθελοντών της αγάπης, ή  τι λέγω, της θυσίας, εξήρχετο για να περισυλλέξει τους «αποβλήτους» της «κοινωνίας», χωρίς να υπολογίζει κόπους, μόχθους, αλλά και την ίδια την ζωή του, τόσον αυτός, όσον και οι συνεργάτες  του. Εφήρμοσε την διακονία της ανιδιοτελούς προσφοράς και της θυσιαστικής αγάπης. Ο άλλος όμως, ο εμπορικός όπως τον ονομάσαμε, «άη-βασίλης», ουδεμίαν έχει σχέση με όλα τα παραπάνω, και ως εκ τούτου με την διδασκαλία της Εκκλησίας.

Είναι ο τροφαντός επισκέπτης, ο οποίος μας έρχεται από μακρυνά και ξωτικά μέρη και το μόνο που φέρνει είναι γλυκίσματα και κοσμικά δώρα, διακέδαση και πρόσκαιρη χαρά. Μέσα από αυτόν τον μύθο, δυστυχώς, προσπαθούμε να νοηματοδοτήσωμε την ζωή των παιδιών μας και να τους δώσουμε «χαρά». Αυτός ο παχουλός και καλοφαγάς επισκέπτης δεν έχει καμμία σχέση με την Ορθόδοξη Παράδοση, ούτε με την Ελληνική πραγματικότητα. Είναι ξένος με τα δικά μας ήθη, ξένος με την ψυχοσύνθεσή μας, με το παρελθόν μας και με την πνευματικότητά μας.