Νέο τοπίο στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

της Μαρίας Μπιλιώνη,
Συμβούλου Εκπαίδευσης & Σταδιοδρομίας,
www.tangramedu.net

Διαβάζοντας τον τύπο τις τελευταίες μέρες διαμορφώνει κανείς εύκολα την άποψη οτι την επικαιρότητα απασχολούν σε μεγάλο βαθμό θέματα παιδείας, θέματα που σχετίζονται με τις πανελλαδικές εξετάσεις, τον τρόπο εισαγωγής των υποψηφίων, τη συμπλήρωση του Μηχανογραφικού Δελτίου και γενικότερα θέματα που συνομολογούν την αλλαγή του τοπίου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Και όχι άδικα, θα σχολιάσω, καθώς τα νέα δεδομένα προβληματίζουν πια μεγάλο μέρος της κοινωνίας, αυτό που συμπεριλαμβάνει τους μαθητές Λυκείου και τις οικογένειές τους.

Μετά τις εξαγγελίες του Υπουργού Παιδείας για το νέο σύστημα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, στις 10/9/2018 ο Γ.Γ. ΥΠΕΠΘ Γ. Αγγελόπουλος αρθρογραφεί στην Εφημερίδα των Συντακτών εστιάζοντας στις “Κρίσιμες επιλογές για τους πρωτοετείς των ΤΕΙ”, στις 13/9/2018 η ΑΔΕΔΥ απευθύνει στον Υπουργό Παιδείας επιστολή μιλώντας για λάθη στο Μηχανογραφικό Δελτίο των Πανελλήνιων εξετάσεων του 2018 που παραπλάνησαν τους υποψήφιους φοιτητές στις σχολές Πολιτικών Μηχανικών, στις 14/9/2018 το πρωτοσέλιδο του Έθνους τονίζει την “Παγίδα για χιλιάδες υποψηφίους φοιτητές-Λάθη στο Μηχανογραφικό”, αναφερόμενο στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων του, το Υπουργείο Παιδείας απαντά άμεσα σχετικά την ίδια μέρα με Δελτίο Τύπου, και την επόμενη μέρα (15/9/2018) δημοσιεύεται τρισέλιδη συνέντευξη του Κ. Γαβρόγλου, στην οποία απαντά σε ερωτήσεις σχετικά με “Το μεγάλο στοίχημα στην Παιδεία΄”.

Αλήθεια είναι οτι νέες συνθήκες διαμορφώνονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, τα εκπαιδευτικά και ακαδημαϊκά θέματα της χώρας βρίσκονται στην επικαιρότητα με τις αλλαγές να συμβαίνουν με ταχείς ρυθμούς: Αλλαγές ετοιμάζονται για τους μαθητές που σήμερα φοιτούν στην Β’ Λυκείου, νέα πανεπιστημιακά τμήματα ιδρύονται άμεσα, άλλα έχουν προγραμματιστεί να ξεκινήσουν την εκπαιδευτική τους λειτουργία το 2021-22, ένα τμήμα καταργείται, ένα άλλο μετονομάζεται, η εισαγωγή σε συγκεκριμένα τμήματα αποσυνδέεται από τη διαδικασία των πανελλαδικών, προστίθενται νέες σχολές, στις οποίες η εισαγωγή γίνεται μέσω πανελλαδικών, σε κάποια πανεπιστημιακά τμήματα το πτυχίο τους αναγνωρίζεται ως πτυχίο επιπέδου master. Και δεν είναι μόνο αυτά, καθώς έχει ήδη πραγματοποιηθεί η συγχώνευση του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με το ΤΕΙ Ηπείρου, του Ιονίου Πανεπιστημίου με το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, και ακολουθεί μια λίστα συγχωνεύσεων Πανεπιστημίων με ΤΕΙ, η διαδικασία των οποίων προβλέπεται να ολοκληρωθεί συντόμως, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Υπουργού.

Πολλές αλλαγές για να μπορέσει να τις διαχειριστεί ο νέος σήμερα, εάν θέλει να κάνει μια σωστή επιλογή σπουδών και με αυτόν τον τρόπο να αρχίσει να προγραμματίζει και να οργανώνει μεθοδικά την ακαδημαϊκή του πορεία. Ο κάθε υποψήφιος χρειάζεται περεταίρω προετοιμασία και φυσικά έγκυρη ενημέρωση, τα θέματα επαγγελματικού προσανατολισμού αντιμετωπίζονται με μια νέα προσέγγιση. Ορθώς, κατά τη γνώμη μου, αναβαθμίζεται η αξία του επαγγελματικού προσανατολισμού, έπρεπε να είχε γίνει προ πολλού… Αλλά και πάλι, με ποιες προϋποθέσεις θα εφαρμοστούν προγράμματα επαγγελματικού προσαντολισμού στα σχολειά μας; Από ποιούς; Από τους καθηγητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, απαντά το Υπουργείο, οι οποίοι γνωρίζουν τους μαθητές και θα είναι σε θέση να τα καθοδηγήσουν τα παιδιά στη συμπλήρωση των μηχανογραφικών. Αναρωτιέμαι εγώ όπως και κάθε ενδιαφερόμενος γονιός “Έχει τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τη μεθοδολογία που απαιτεί μια τέτοιου είδους παρέμβαση ο εκπαιδευτικός που έχει ήδη αναλάβει το βαρύ φορτίο της μετάδοσης της γνώσης; Προλαβαίνει το Υπουργείο να οργανώσει και να υλοποιήσει προγράμματα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών σε θέματα επαγγελματικού προσανατολισμού, σε θέματα ενημέρωσης για το τι ζητά η αγορά εργασίας, για το πώς μπορεί το κάθε πτυχίο να συνδεθεί με την εργασία;” Και όλα αυτά μέχρι το τέλος της φετεινής χρονιάς, διάστημα στο οποίο οι μαθητές της Β’ Λυκείου θα κληθούν να υποβάλουν μηχανογραφικό δελτίο, σύμφωνα με τις εξαγγελίες του Υπουργού.

Καμιά ουσιαστική προύπόθεση δεν φαίνεται να υπάρχει ως προς την καθοδήγηση και προετοιμασία των μαθητών, ώστε να μπορέσει ο κάθε μαθητής να επιλέξει τις σχολές που επιθυμεί. Γιατί στα προγράμματα επαγγελματικού προσανατολισμού δεν είναι μόνο η πληροφόρηση, είναι και αυτή σημαντική και έχει βαρύνουσα σημασία, όμως δεν είναι αυτό που χαρακτηρίζει την ολοκληρωμένη συμβουλευτική παρέμβαση που χρειάζεται ο μαθητής σήμερα. Η ολοκληρωμένη παρέμβαση επαγγελματικού προσανατολισμού εμπεριέχει τη συσχέτιση των ενδιαφερόντων, των ατομικών χαρακτηριστικών με στόχο τη σύνδεση των σπουδών του καθε μαθητή με την αγορά εργασίας με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο. Είναι προαπαιτούμενη διαδικασία να υπάρξει η ανάλυση των ενδιαφερόντων, ο εντοπισμός των δυνατών και των αδύνατων σημείων της προσωπικότητας του κάθε μαθητή, η ανάλυση πληροφοριών σχετικά με τα προγράμματα σπουδών, τα επαγγελματικά δικαιώματα και τις προοπτικές ένταξης στην αγορά εργασίας στις σχολές των ΑΕΙ και των ΤΕΙ που τον ενδιαφέρουν περισσότερο. Μόνο με αυτόν τον τρόπο ο μαθητής μπορεί να αποκτήσει ξεκάθαρους στόχους, να κατανοήσει γιατί διαβάζει, να δει αναλυτικά τις επιλογές του και τις εναλλακτικές τους.

 Και εξακολουθώ και αναρωτιέμαι: Πώς μπορούν να προστατευτούν οι μαθητές και οι οικογένειές τους σε τέτοια προχειρότητα και επιπολαιότητα από την πλευρά του Υπουργείου; Πώς δεν θα κινδυνεύσουν οι ίδιοι οι μαθητές να υποσκάψουν τις προοπτικές και τις δυνατότητές τους, όταν υποχρεούνται πρόωρα και χωρίς ουσιαστικές προϋποθέσεις να επιλέξουν ένα περιορισμένο κύκλο σπουδών; Πόσο καλά είναι ενημερωμένοι οι μαθητές, οι γονείς τους αλλά και η εκπαιδευτική κοινότητα για όλες τις αλλαγές που συντελούνται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση;