Νέο Λύκειο και Νέα Τριτοβάθμια Εκπαίδευση: Τα χρώματα των αλλαγών: κόκκινο, πράσινο, γκρίζο…

της Μαρίας Μπιλιώνη,
Συμβούλου Εκπαίδευσης & Σταδιοδρομίας,
www.tangramedu.net

Οι πρόσφατες ανακοινώσεις του Υπουργού Παιδείας για τις αλλαγές στο Λύκειο, στο σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση αλλά και στην ίδια την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση δημιούργησαν –όχι χωρίς λόγο θα έλεγα- μια επιπρόσθετη αναστάτωση τόσο στους  φετινούς υποψηφίους όσο και στους μαθητές Β’ λυκείου και φυσικά στους γονείς αυτών.

Οι μαθητές της Β’ Λυκείου ενημερώνονται χωρίς να έχει προχωρήσει η σχετική νομοθετική ρύθμιση, -αναμένεται όμως ότι θα ψηφιστεί από τη Βουλή πριν από το Πάσχα– για βασικά θέματα που τους αφορούν άμεσα, τα σημαντικότερα από τα οποία είναι:

– τελικά τον Οκτώβριο της Γ’ Λυκείου θα κληθούν να δηλώσουν το Α’ Μηχανογραφικό τους, με έως 10 προτιμήσεις σχολών. Στόχος αυτής της νέας διαδικασίας είναι να καθοριστούν τα Τμήματα Ελεύθερης Πρόσβασης, τα πράσινα όπως είναι πια γνωστά τμήματα. Πρόκειται, σύμφωνα με σχετική μελέτη (Στρατηγάκης, Εφημερίδα Καθημερινή 25/2/2019), για τμήματα με βάση εισαγωγής γύρω στο 4,5 και 100 προσφερόμενες θέσεις στο καθένα απ’ αυτά. Τα υπόλοιπα τμήματα είναι τα Τμήματα Πρόσβασης μόνο με Πανελλαδικές Εξετάσεις, τα κόκκινα τμήματα.

– του χρόνου θα υπάρχουν 4 Ομάδες Προσανατολισμού, μία για ένα από τα υπάρχοντα Επιστημονικά Πεδία.

– δεν θα υπάρχουν συντελεστές βαρύτητας σε κάποια μαθήματα, οπότε η επίδοση σε όλα τα μαθήματα θα είναι το ίδιο σημαντική.

– οι υποψήφιοι δεν θα έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν 5ο μάθημα και να ανοίξουν ένα δεύτερο επιστημονικό πεδίο. Οπότε, όλοι δίνουν 4 μαθήματα και διεκδικούν μία θέση στα τμήματα που ανήκουν στο επιστημονικό πεδίο που έχουν επιλέξει.

-δεν θα προσμετρηθεί ο βαθμός του Απολυτηρίου Λυκείου για την πρόσβασή τους στην  τριτοβάθμια εκπαίδευση.

-θα εξεταστούν  όλοι οι υποψήφιοι στο νέο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και & Γραμματείας, αρκετά διαφορετικό από το τωρινό Νεοελληνική Γλώσσα. Επίσης, το μάθημα των Λατινικών αντικαθίσταται από το μάθημα της Κοινωνιολογίας, το ΑΟΘ θα είναι εμπλουτισμένο, ενώ σε μαθήματα προσανατολισμού, των οποίων οι ώρες διδασκαλίας αυξάνονται, αυξάνεται και η εξεταστέα ύλη.

Ο νέος χάρτης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έχει πια αποκτήσει ένα γκρίζο χρώμα, καθώς ασαφές είναι το σκηνικό για μια πλειάδα τμημάτων, νέων ή και παλαιοτέρων, τα οποία προέκυψαν από τη συγχώνευση άλλων τμημάτων. Ας δούμε κάποιες βασικές όψεις αυτού του ζητήματος:

• Ήδη 4 ΤΕΙ έχουν κιόλας καταργηθεί (ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, ΤΕΙ Ηπείρου, ΤΕΙ Θεσσαλίας, ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας).
• 4 άλλα ΤΕΙ πρόκειται να καταργηθούν – έχει παρέλθει το χρονικό διάστημα δημόσιας διαβούλευσης των σχετικών Σχεδίων Νόμων- και είμαστε εν αναμονή της ψήφισης από τη Βουλή των αντίστοιχων νομοθετικών ρυθμίσεων. Πρόκειται για το ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, το ΤΕΙ Κεντρικής Μακεδονίας και το ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, που εντάσσονται στο Διεθνές Πανεπιστήμιο, και το δικό μας ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, που θα ενσωματωθεί στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας.

• Το ΤΕΙ Πελοποννήσου φαίνεται ότι θα ενταχθεί στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.
• Το ΤΕΙ Κρήτης φαίνεται ότι θα γίνει αυτόνομο Πανεπιστήμιο.
• Η ΑΣΠΑΙΤΕ φαίνεται ότι θα ενσωματωθεί στο ΕΑΠ (τμήματα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Εκπαιδευτικών Ηλεκτρονικών Μηχανικών, Εκπαιδευτικών Μηχανολόγων Μηχανικών και Εκπαιδευτικών Πολιτικών Μηχανικών )και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (Παιδαγωγικό Τμήμα).
• Το ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας φαίνεται ότι θα ενταχθεί στο Πανεπιστήμιο Πατρών.

Να σημειωθεί ότι όλες οι επικείμενες αλλαγές πρόκειται να συντελεστούν άμεσα, καθώς όπως ανακοίνωσε ο Υπουργός το Μηχανογραφικό Δελτίο του 2019 θα ανακοινωθεί φέτος τέλη Μαρτίου αρχές Απρίλη.

Από τα παραπάνω εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι το Μηχανογραφικό Δελτίο του 2019 θα είναι τελείως διαφορετικό από το περσινό, καθώς θα απουσιάζει η κατηγορία των ΤΕΙ.

• Νέα Πανεπιστημιακά Τμήματα δημιουργούνται: κάποια που αποτελούν τη φυσική συνέχεια των υπαρχόντων τμημάτων στα ΤΕΙ, π.χ. Τμήμα Νοσηλευτικής και Τμήμα Λογοθεραπείας στα Γιάννενα, τα οποία αποτελούν τη συνέχεια των περσινών Τμημάτων ΤΕΙ Νοσηλευτικής & ΤΕΙ Λογοθεραπείας αντίστοιχα. Σε αυτήν την κατηγορία τμημάτων όλα είναι ξεκάθαρα, καθώς υπάρχουν ήδη οι υποδομές, το διδακτικό προσωπικό τα κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα. Μια άλλη ευρεία κατηγορία τμημάτων είναι εκείνα που ασχολούνται με ένα επιστημονικό αντικείμενο που δεν είναι με σαφήνεια προσδιορισμένο και δεν έχουν καθοριστεί τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχιούχων τους. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν π.χ. στο Βόλο τα Τμήματα  Πολιτισμού & Δημιουργικών Μέσων & Βιομηχανιών, Γλωσσικών και Διαπολιτισμικών Σπουδών, στα Ψαχνά Ευβοίας τα Tμήματα Αεροδιαστημικής Επιστήμης & Τεχνολογίας,  Διαχείρισης Λιμένων & Ναυτιλίας, τα οποία θα υποδεχτούν τους πρώτους φοιτητές τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Επίσης, στο Μηχανογραφικό του 2019 θα εμφανιστεί και μια κατηγορία Τμημάτων, τα οποία είναι νέα, το επιστημονικό αντικείμενο είναι σαφές και καθορισμένο, αλλά δεν είναι γνωστός ο βαθμός ετοιμότητας του κάθε Πανεπιστημίου για την θεσμοθετημένη λειτουργία τους τον Σεπτέμβριο. Τέτοια τμήματα είναι για παράδειγμα το τμήμα Ψυχολογίας στην Φλώρινα (εν αναμονή της σχετικής νομοθετικής ρύθμισης), το τμήμα Κοινωνιολογίας στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας και τα τμήματα Μαθηματικών σε Λαμία (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) και Καστοριά (Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας). Σ’ αυτά τα τμήματα δεν υπάρχει έστω και ένας μικρός αριθμός μελών ΔΕΠ, ούτε συγκεκριμένες υποδομές για τη λειτουργία τους, ούτε φυσικά πρόγραμμα σπουδών και η έγκαιρη επίλυση τέτοιων πρακτικών αλλά ουσιωδών ζητημάτων μένει να πραγματοποιηθεί μέσα σε 6 μήνες.

Ο χάρτης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έχει πια αλλάξει. Τόσο η πρόσβαση όσο και η πορεία στις σπουδές στον ακαδημαϊκό χώρο ορίζουν νέα και πολλά δεδομένα. Το τοπίο είναι θολό και γκρίζο. Ίσως είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που συμβαίνουν τόσες πολλές αλλαγές σε τόσο σύντομο διάστημα. Αρκετά ακόμη δεδομένα μένει να προστεθούν, ώστε το τοπίο να ξεκαθαρίσει και η εικόνα να είναι σαφής. Η πλήρης ταυτότητα του κάθε τμήματος πρέπει να οριστεί και να δημοσιοποιηθεί, το αντικείμενο σπουδών, το πρόγραμμα σπουδών και τα επαγγελματικά δικαιώματα πρέπει να είναι γνωστά στους υποψηφίους. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα είναι σε θέση ο κάθε υποψήφιος αρχικά να μελετήσει προσεχτικά τις υπάρχουσες επιλογές και να κάνει την επιλογή σπουδών. Κλείνοντας, θα ήθελα να διατυπώσω το αυτονόητο: φέτος, περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά οι επιλογές σπουδών πρέπει να γίνουν μεθοδικά και συστηματικά, ώστε να μην αντιμετωπίσουν οι μελλοντικοί φοιτητές (δυσάρεστες) εκπλήξεις στις σπουδές τους.