Ο Τσίπρας, ο Μάο και… οι χάρτινες τίγρεις…

Σ. Ηλιάδου-Τάχου,

Καθηγήτριας Νέας Ελληνικής Ιστορίας, Πανεπισητμίου Δυτικής Μακεδονίας

Στο Αγρίνιο, ο Αλέξης Τσίπρας, αναφερόμενος στους πολιτικούς του αντιπάλους, μνημόνευσε την φράση του Μάο, με μια, εν πολλοίς, αυθαίρετη προσαρμογή στο συγκείμενο της παρούσας εκλογικής αναμέτρησης:  «Σιγά  μη λυγίσει ο λαός  απέναντι σε αυτούς που παριστάνουν τους λέοντες, αλλά δεν είναι τίποτα άλλο από χάρτινες τίγρεις», είπε σε όσους μαζεύτηκαν για να τον επευφημήσουν, η πλειοψηφία των οποίων όμως αγνοούσε την «επαναστατική γυμναστική» του Μάο.

Οι καταβολές του έρωτα του Τσίπρα, απέναντι σε αυτό που ο ίδιος, στις συνεντεύξεις του, αποκάλεσε «σκέψη του Μάο», έρχονται από μακριά. Οι αποκαλύψεις μάλιστα των στάσεών του απέναντι στον Μάο έγιναν στην συνέντευξη που είχε  δώσει στους Schooligans το 2008,όταν ο ίδιος αμφισβήτησε τους εκατομμύρια νεκρούς του Μάο Τσε Τουνγκ και δήλωσε απερίφραστα τον θαυμασμό του στην «αξιόλογη σκέψη του Μάο,η οποία ήταν αγαθή σε επίπεδο προθέσεων». Έτσι, κατά την ανάγνωση Τσίπρα, ο θάνατος 38.000.000 ανθρώπων από το καθεστώς Μάο, δεν επηρεάζει την εκτίμηση που ο ίδιος τρέφει για την προσωπικότητά του, την οποία πρέπει να απομονώνει κάποιος,  κατά την εκτίμησή του,  από την ιστορική περίοδο και από το αποτέλεσμα.

Επομένως, η επιστράτευση της φράσης του Μάο Τσε Τουνγκ,«Χάρτινες τίγρεις είναι οι ιμπεριαλιστές και όλοι οι αντιδραστικοί, να τολμάμε να αγωνιζόμαστε, να τολμάμε να νικάμε», δεν είναι ένα συγκυριακό φαινόμενο, ένα παιχνίδι  ανάκλησης χρήσιμης γνώσης, σε μια κρίσιμη συγκυρία.Εκείνο που είναι ευκαιριακό, είναι η ετοιμότητά του να εντάξει την φράση,η οποία αποτελεί συνιστώσα της πνευματικής του συγκρότησης, στο διακύβευμα των επικείμενων εκλογών.

Και από εδώ αρχίζουν οι αντιφάσεις: «οι άλλοι», «οι εχθροί» ήταν για τον Μάο οι ιμπεριαλιστές και όλοι οι αντιδραστικοί. «Οι δικοί του», ήταν για τον Μάο όσοι αγωνίζονταν, όσοι νικούσαν τους πρώτους που προαναφέρθηκαν. Και όλα αυτά ήταν ενταγμένα στο πλαίσιο μιας κομουνιστικής επανάστασης, που την είχε ονομάσει «πολιτιστική». Το διακύβευμα επομένως ήταν η ανάγκη επικράτησης, έναντι των κατ επίφαση ισχυρών εχθρών της επανάστασής του, αυτών που έμοιαζαν με τίγρεις, ήταν όμως χάρτινοι..

Αντίθετα ο Τσίπρας, αντιμέτωπος με τις κρίσιμες επιλογές που έρχονται, θέλησε να καθησυχάσει τους οπαδούς του, απαξιώνοντας εκείνους που δεν πρόκειται να τον ψηφίσουν, αποκαλώντας τους ως, εκείνους που παριστάνουν τους λέοντες, αλλά δεν είναι τίποτα άλλο, από χάρτινες τίγρεις. Επειδή όμως αυτή η διατύπωση δεν παράγει οπαδούς που στρατεύονται με το μέρος του, επενδύει στην πόλωση των δύο αντιμαχόμενων πλευρών, ονομάζοντας τους δικούς του «λαό», με ότι σημειολογικά η ιδεολογία του λαϊκισμού επενδύει σε αυτό το απροσδιόριστο συνοθύλευμα. Γιατί ο λαϊκισμός επενδύει στην κολακεία του λαού, στην εξιδανίκευση των μειονεκτημάτων του, στην ανάδειξη της υπεραξίας του, αυτής που τον κάνει να αντιστέκεται και να μην λυγίζει. Και ο ηγέτης επενδύει στον λαό. Σε αυτόν που προσφεύγει στον ηγέτη, για να του λύσει όλα τα προβλήματα.

Αντιμέτωποι με αυτόν τον λαό του σύριζα, είναι«αυτοί οι άλλοι», που «παριστάνουν τα λιοντάρια, αλλά είναι χάρτινες τίγρεις». Εικάζουμε πως «οι άλλοι» είναι «η ελίτ», αυτοί που τον αντιμάχονται. Το γεγονός ότι ο Τσίπρας προσδίδει σε αυτούς τα χαρακτηριστικά του «καυχησιάρη  δειλού», αυτά που ο Μάο προσέδιδε στους ιμπεριαλιστές και τους αντιδραστικούς, οδηγεί  στο λογικό συμπέρασμα  πως υπονοεί κάτι ανάλογο.

Το συμπέρασμα λοιπόν που απορρέει είναι εύλογο: οι υποψιασμένοι, η μαοϊκή συνιστώσα του άλλοτε αριστερού σύριζα, διαβάζει πίσω από τις λέξεις την πάλη του Αλέξη Τσίπρα ενάντια στον ιμπεριαλισμό, ενάντιας τους αντιδραστικούς (σημ. αντιδραστικούς αποκαλεί η αριστερά τους μη κομουνιστές πχ. τους αστούς πολιτικούς κλπ). Επαναπροσδιορίζεται έτσι το διακύβευμα των εκλογών: ο σύριζα στρέφεται ενάντια στην αντίδραση και στον ιμπεριαλισμό. Μέσα από την συγκεκριμένη ανάγνωση, ο Τσίπρας πετυχαίνει δύο στόχους: προσηλυτίζει εκ νέου τις αποσχισθείσες συνιστώσες, υποσχόμενος ένα πιο κομουνιστικό μέλλον. Και επιτρέπει στον εαυτό του να συγκρίνεται έστω σε ένα φαντασιακό τοπίο, με τον ηγέτη, την σκέψη του οποίου εξακολουθεί να θαυμάζει: τον Μάο Τσε Τουγκ.

Το ζήτημα είναι πως οι άλλοι, που τον είχαν συνειδησιακά ταυτίσει με τον Ανδρέα Παπανδρέου και την σοσιαλοδημοκρατία, είναι καιρός πια να αφυπνιστούν και να καταλάβουν τί τους περιμένει, αν αυτός κερδίσει τις εκλογές…