Η παραμάνα

Γράφει ο Δημήτρης Μεκάσης

Είδος καρφίτσας με δυο παράλληλα σκέλη που κλείνει, όταν το ένα λυγίζει και μπαίνει στην κεφαλή του άλλου. Χρησιμοποιείται για να συνδέει κυρίως υφάσματα. Είναι ένα είδος καρφίτσας ασφαλείας. Δεν έχει καμιά σχέση με την παραμάνα που ήταν γυναίκα που θήλαζε ξένο βρέφος. Η λέξη παραμάνα ως καρφίτσα από την ιταλική λέξη paramano.

Η παραμάνα δεν χρησιμοποιήθηκε πολύ από τους ράφτες και τις μοδίστρες. Αυτή ήταν στην υπηρεσία της νοικοκυράς, όταν θέλανε να συγκρατήσουν δυο είδη από ύφασμα. Παλιά υπήρχε η μεταλλική παραμάνα, που όμως δεν ήταν ασφαλείας και γι αυτόν τον λόγο ήταν προσεκτικοί στην χρήση της. Αν η παραμάνα άνοιγε κατά λάθος τσιμπούσε αυτόν που την είχε καρφιτσωμένη στα ρούχα του. Αργότερα όμως, μετά το 1960, κυκλοφόρησαν οι παραμάνες ασφαλείας, που είχαν πλαστική κεφαλή, και άνοιγε μόνο με την πίεση των δαχτύλων. Τότε άρχισαν οι μάνες να χρησιμοποιούν τις παραμάνες στο φάσκιωμα των μωρών, αλλά και των παιδικών ρούχων.

Ένα γεγονός έκανε τις γυναίκες της Φλώρινας να πιάνουν το βρακί τους με το φόρεμα με την βοήθεια μιας παραμάνας ασφαλείας. Ήταν τα χρόνια της φτώχειας, τότε μετά τον πόλεμο, που όλοι είχαν λιγοστά ρούχα και εσώρουχα. Τα μπάλωναν, τα έραβαν και τα φορούσαν και ξεχειλωμένα. Τότε οι γυναίκες φορούσαν μόνο φουστάνια. Μια νεαρή γυναίκα, καθώς περπατούσε στον δρόμο της έπεσε το βρακί της, επειδή το λάστιχο είχε φθαρεί. Αυτή, όταν το βρακί της έφτασε στα παπούτσια της το πήρε και το έβαλε στην τσάντα της, αδιαφορώντας για τα βλέμματα του κόσμου. Το γεγονός διαδόθηκε γρήγορα στην μικρή μας πόλη. Από τότε όλες οι γυναίκες καρφίτσωναν το βρακί τους στο φόρεμα με μια παραμάνα. Έτσι ήταν σίγουρες, ότι δεν θα γελοιοποιηθούν στους κεντρικούς δρόμους. Η συνήθεια αυτή κράτησε αρκετά χρόνια, μέχρι που κυκλοφόρησαν τα βρακιά με τα γερά λάστιχα. Στον καιρό της φτώχειας δεν ήταν λίγες οι γυναίκες που έβγαζαν τα λάστιχα από τα βρακία, για να μη φθαρούν, κατά την πλύση. Οι παραμάνες παραμένουν ακόμη σε χρήση, αλλά πολύ περιορισμένα, επειδή όλα έχουν αλλάξει και δεν υπάρχει η ανέχεια περασμένων εποχών.

Παραμάνα παλαιότερα ήταν η γυναίκα που θήλαζε τα ξένα μωρά και πολλές φορές αναλάμβανε την ανατροφή τους. Στα μέρη μας η παραμάνα θήλαζε τα μωρά, των οποίων οι μάνες δεν είχαν γάλα. Είχε «κοπεί» το γάλα της λεχώνας, όπως έλεγαν. Τότε οι γυναίκες γεννούσαν συχνά, και πάντα υπήρχε μια παραμάνα στην γειτονιά. Τα μωρά αυτά ήταν ομογάλακτα, και όταν μεγάλωναν και μέχρι τα βαθιά τους γεράματα ανέφεραν ότι δεν είναι αδέλφια, αλλά επειδή βύζαξαν το ίδιο γάλα, ήταν σαν αδέλφια.

Δημήτρης Μεκάσης