Η Μάχη της Σέτινας κατά την περίοδο των βυζαντινο-βουλγαρικών πολέμων στο Ν. Φλώρινας

Γράφει ο Χρήστος Χατζηλίας

Μάχη της Σέτινας. Η περιοχή της Σέτινας (σημ. Σκοπός) κατά τους Βυζαντινο-Βουλγαρικούς πολέμους είχε ιδιαίτερη στρατηγική σημασία, ήταν αρκετά κοντά στην καστροπολιτεία του Χλερινού (Φλώρινα), επίσης το οχυρό που είχαν χτίσει στην περιοχή οι Βούλγαροι ήταν σε μικρή απόσταση πάλι σε μία από τις σημαντικότερες βυζαντινές πόλεις της Μακεδονίας, την Καστοριά. Ο Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος καταφθάνει από τα ανατολικά βαλκανικά εδάφη, ύστερα από τον ανεπιτυχή αντιπερισπασμό της συμμαχίας Βουλγάρων – Πετσενέγκων, και δεν δυσκολεύεται να κυριεύσει το οχυρό.Οι Βούλγαροι με αρχηγό τον Ιβάν Βλάντισλαβ κινούνται αμέσως να το ανακαταλάβουν,ο Αυτοκράτορας έστειλε τον στρατηγό Κωνσταντίνο Διογένη για να τον αντιμετωπίσει,όμως οι τελευταίοι είχαν προλάβει να στήσουν ενέδρα, πράγμα που δυσκόλεψε ιδιαίτερα τον στρατηγό. Η βυζαντινή νίκη εξασφαλίσθηκε με την παρέμβαση του Βασιλείου Β’ όπου οι Βούλγαροι μόνο στην θέα των αυτοκρατορικών στρατευμάτων τράπηκαν σε φυγή. Η μάχη δεν είχε μεγάλη τακτική σημασία, αλλά αντίθετα είχε μεγάλη στρατηγική αξία.

Πηγή: https://www.history-point.gr/setina-1017-m-ch-o-agnostos-thriamvos-toy-vasileioy-v-voylgaroktonoy

Το οχυρό της Σέτινας

O ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΩΝ (11^ος Αιώνας)

Πληροφορίες για τον εξοπλισμό των Βυζαντινών στρατιωτών αντλούμε από τον κύριο Γεώργιο Ε. Γεωργά προπονητής Ξιφασκίας, εκπαιδευτής Παμμάχου, Οπλομαχιας, Scholar Reshearcher και fechter του Meyer’s Freifechter Guild από τον σύλλογο Ξιφασκίας ‘Αναβιωτές της Ακαδημίας Ιστορικών Ευρωπαϊκών Πολεμικών Τεχνών ‘ Λέοντες ‘’

ΒΑΡΑΓΓΟΙ

Τα κράνη των Βίκινγκ Ρους Βαράγγων ήταν τυπου Spangenhelm, με τη διαφορά πολλοί από αυτούς είχαν και τα πειτραχύλια που προστάτευαν τον σβέρκο και ήταν φτιαγμένα είτε από δέρμα είτε από μέταλλο είτε και τα δυο. Οι φρουροί είχαν πανοπλία με δακτυλίδια  λορικιον, αγγλικά ring mail ) ή lamelar ή φολιδωτή (κλιβάνιον). Ωστόσο κάποιοι φορούσαν ελαφρύ εξοπλισμό σαν τους ελαφρύς πολεμιστές του Βυζαντινού στρατού. Ένας μακρύς αλυσιδωτές θώρακας (hauberk) ήταν πάλι κοινός για τους Βαράγγους συνήθως ήταν κατασκευασμένες από τις χώρες τους και ζύγιζαν περίπου στα 13κ. Στη Saga του Ljosventiga o άρχοντας Harald Singurdson φορούσε μια βαριά πανοπλία που λέγονταν Emma και τον προστάτευε έως την κνήμη. Αυτό σημαίνει ότι οι αρχηγοί τους είχαν εξοπλισμό των αξιωματικών του Βυζαντινού στρατού. Επίσης όλοι οι Βαράγγοι φορούσαν ένα δερμάτινο στηθόδεσμο από δέρμα σαν αυτούς που φορούσαν και οι Βυζαντινοί συνάδελφοι τους που ήταν χαρακτηριστικό του Ρωμαϊκού στρατού. Άλλοι πάλι φορούσαν την Ζούπα μια επένδυση φτιαγμένη από λινό και βαμβάκι , ουσιαστικά ήταν ένας λινοθώρακας. Σχεδόν όλες οι πανοπλίες τους είχαν μεταλλικά , ξύλινα ή δερμάτινα προστατευτικά για τα χέρια και τα πόδια δηλαδή τα χειτόψελλα και τα ποδόψελλα.

Ασπίδες είχαν ή τις τυπικές σκανδιναβικές των 80-100εκ σε διάμετρο . Ενώ οι αξιωματικοί έφεραν τις Ρωμαϊκού τύπου στρογγυλές ασπίδες ή ακόμα και χειροσκουτάρια (μικρά ασπίδια).

Όπλα . Βασικό όπλο ήταν ο μεγάλος δανέζικου τύπου πέλεκυς ή διστράλια δηλαδή τσεκούρια με μια κεφαλή.

Σχεδόν όλοι έφεραν τα δικά τους σπαθιά λόγο της Σκανδιναβικής παράδοσης, ενώ μερικοί είχαν και μιας κόψης κυρτά σπαθιά που τα έλαβαν από το αυτοκρατορικό οπλοστάσιο.

Η φρουρά του αυτοκράτορα είχε παραδοσιακά την ρομφαία ένα όπλο που ήταν μια μίξη σπαθιού και κονταριού.

Επίσης έφεραν ακόντια, δόρατα και ριπτάρια.

Βαράγγος αξιωματικός

ΠΕΖΙΚΟ

Έφεραν θωράκιση που τους κάλυπτε από τους ώμους έως τα γόνατα. Εξαίρεση είχαν οι πρωτοσράτας δηλαδή οι πεζή του πρώτου και δεύτερου στίχου όπου η θωράκιση έφτανε έως τους αστραγάλους.

Ασπίδες είχαν μεταλλικές από σίδερο φτιαγμένες όλες στρογγυλές και καλογυαλισμένες όπως τις αναφέρει ο Λέων ο Σοφός. Ή ξύλινες με σιδερένιο ομφαλό, άλλες ήταν οι ωοειδής ασπίδες που το μήκος της ήταν 163,8 εκ .

Κράνος είχαν το λεγόμενο κόρης τελεία που προστάτευε και τον αυχένα.Οι σκουτατοι έφεραν δόρυ, σπαθιον (ξίφος) , παραμηριον (κοντιτερο ίσιο ξίφος) , απελατικιο, βαρδουκιο και μάχαιρα.

Τα χέρια και τα πόδια καλυπτόταν από τα χειροψελλα και ποδοψελλα αντίστοιχα.

Επίσης πρωτυπο θώρακα ήταν ο lorica hamata από το hamo που σημαίνει αγκιστρεύω.

ΚΑΤΑΦΡΑΚΤΟΙ

Οι Κατάφρακτοι ή κλιβανάριοι είχαν εξάρτηση από σίδερο, κέρατα και αποξηραμένα δέρματα βοοειδών. Και ήταν φολιδωτα. Το κλιβάνιο του αυτοκράτορα ήταν εξαιρετικά έντεχνο με επένδυση χρυσού και μπρούτζου. Το κλιβανιο έφτανε έως την οσφυϊκή χώρα. Αλλά είχε παρελκόμενα που έκαναν τον ιππέα καταφρακτο. Κλιβανιο είχαν και οι ιπποτοξοτες αλλά και κάλυπταν τα υπόλοιπα μέρη του σώματος με καββαδιο.

Κάτω από το κλιβάνιο φορούσαν ένα άλλο ιμάτιο τα περιστηθίδιια.

ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΕΞΑΡΤΗΣΗ

Τα Καββάδια που τα έφεραν πολλοί στρατιώτες ήταν λινοθώρακας φτιαγμένοι από λινό, μετάξι και βαμβάκι.

Για την προστασία από βροχή και υγρασία χρησιμοποιούσαν πανωφόρια με φαρδιά μανίκια σκουρόχρωμα. Και ήταν φτιαγμένα από κένδουκλα. Στους δύο στιχους οι Βυζαντινοί έβαζαν τους πιο ψηλούς άντρες , ενώ τα κράνη τους είχαν τούφια και φλαμουλίσκια με διάφορα χρώματα που αυτά ήταν λεπτά και είχαν τα διακριτικά των μονάδων και των βαθμό των αξιωματικών. Αυτά τα έφεραν οι σκουτάτοι και οι ιππείς.

Τα χειρομάνικα ήταν φτιαγμένα από μέταλλο, ξύλο, δέρμα ή ύφασμα από μετάξι ή βαμβάκι. Για τα πόδια είχαν τα ποδόψελλα και ψαλκόβουτα ή αλλιώς περικνημίδες. Αυτά προστάτευαν από τον αστράγαλο έως και τι γόνατο. Οι μηροί αν δεν είχαν μακριά πανοπλία προστατεύονταν ίσως από καββάδια.