Το «μαύρο σύννεφο» της Μοναξιάς

Γράφει η Αναστασία Δημ. Ράπη,
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια ενηλίκων

Η μοναξιά έχει μετατραπεί σε έντονη μάστιγα της εποχής μας. Ενώ η τεχνολογία αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς προσφέροντας εναλλακτικές μορφές επικοινωνίας, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι απομονώνονται και κλείνονται στον εαυτό τους. Το να <<μείνω μόνος>> αντιστοιχεί σε έναν από τους μεγαλύτερους υπαρξιακούς μας φόβους. Ένας φόβος μεταδοτικός και διογκωμένος, που έρχεται να βλάψει την ψυχή, το μυαλό, τη συμπεριφορά και την υγεία μας. Ένας φόβος υπαρκτός που στέκεται σαν <<μαύρο σύννεφο>> στην γεμάτη υποχρεώσεις καθημερινότητά μας.

Μέχρι και σήμερα δεν έχει δοθεί ένας ολοκληρωμένος ορισμός για την μοναξιά. Ωστόσο, η λέξη αυτή αναφέρεται σε ένα άτομο που ζει μόνο και συχνά δεν έχει επαφή με άλλους συνανθρώπους. Πιο συγκεκριμένα, περιγράφει αυτόν που ακόμα και εάν συναναστρέφεται με άλλους, νιώθει κενός, αβοήθητος, χαμένος στις αρνητικές σκέψεις του και διψασμένος για ουσιαστική επικοινωνία. Αυτόν που ο ψυχικός του κόσμος κλονίζεται και νιώθει αόρατος ανάμεσα στο πλήθος. Σήμερα ίσως είναι κάποιος γνωστός, κάποιος φίλος. Αύριο ίσως είσαι εσύ ίσως και εγώ.

Σύμφωνα με Πανεπιστημιακές έρευνες, η μοναξιά συσχετίζεται με προβλήματα σωματικής (υψηλή πίεση, παχυσαρκία) και ψυχικής υγείας (κατάθλιψη, στρες, αγχώδεις διαταραχές). Για παράδειγμα, όσοι νιώθουν μόνοι έχουν την τάση να καταναλώνουν μεγαλύτερη ποσότητα ανθυγιεινών τροφίμων που περιέχουν λίπος και ζάχαρη σε σύγκριση με εκείνους που νιώθουν επαρκείς. Και αυτό διότι η κατανάλωση τέτοιου είδους προϊόντων ενεργοποιεί τα κέντρα ευχαρίστησης του εγκεφάλου και επομένως δημιουργεί (έστω και παροδικά) κάποιο αίσθημα ευεξίας Ακόμη, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Archives of Internal Medicine, γυναίκες με καρκίνο του μαστού που ζούσαν μόνες είχαν πενταπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν από την νόσο τους, συγκριτικά με εκείνες που το βίωναν με κάποιο οικείο πρόσωπο.

Γίνεται λοιπόν κατανοητό, πως η μοναξιά επηρεάζει το σύνολο των δραστηριοτήτων της ζωής ενός ατόμου, επεμβαίνει στην ψυχική του υγεία, στη λειτουργία του εγκεφάλου και τον καθιστά περισσότερο ευάλωτο σε ασθένειες που ενδεχομένως προϋπήρχαν αλλά δεν διέθεταν το κατάλληλο υπόβαθρο για να εμφανιστούν. Πρόκειται για ένα απωθητικό σήμα που μοιάζει κατά πολύ με τη δίψα, την πείνα ή τον πόνο. Αυτούσια η λέξη, ηχεί μια αρνητική χροιά, σηματοδοτώντας κοινωνική αδυναμία ή αδυναμία να σταθεί κανείς στις δικές του δυνάμεις.

Τρόποι αντιμετώπισης

Βγες από τα social media: Από την μία αποτελούν έναν εύκολο τρόπο να συνδεθείς με κάποιον. Από την άλλη όμως, η υπερβολική ενασχόληση σε κάνει να συγκρίνεις τον εαυτό σου με τις επιτυχίες των άλλων και γιατί όχι να νιώθεις και άσχημα. Ακούγεται παράδοξο, αλλά δεν υπάρχει τρόπος που να μπορεί να αντικαταστήσει την πρόσωπο-με-πρόσωπο επικοινωνία.

Δοκίμασε κάτι καινούριο: Η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας, κάποια καλλιτεχνική ή αθλητική ενασχόληση, όχι μόνο διατηρούν τον εγκέφαλο σε εγρήγορση, αλλά σε φέρνουν πιο κοντά με νέα άτομα, με τα οποία γνωρίζεις ότι έχεις τουλάχιστον ένα κοινό ενδιαφέρον.

Ζήτησε βοήθεια: Εάν δεν είσαι σε θέση να διαχειριστείς την κατάσταση και νιώθεις πως δυσκολεύεσαι στην καθημερινότητά σου, δεν είναι ντροπή να απευθυνθείς σε έναν ειδικό. Υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο τα αισθήματα μοναξιάς να οφείλονται σε κάποια διαταραχή που δεν έχει διαγνωστεί.

Εν συντομία, το αίσθημα της μοναξιάς είναι δυνατόν να επηρεάσει την ποιότητα ζωής του ατόμου και να καθορίσει τον τρόπο σκέψης και λειτουργίας του. Αποτελεί ένα μόνιμο αναπτυξιακό αγκάθι που λαμβάνει διαστάσεις κοινωνικές, ψυχολογικές και διαπροσωπικές. Εάν και εσύ αισθάνεσαι μόνος μέσα στο πλήθος τότε μοιράσου το πρόβλημα σου, καθώς το πρώτο βήμα για την επίλυση ενός προβλήματος είναι η παραδοχή. Εάν και εσύ νιώθεις αόρατος βρες έναν τρόπο να απαλλάξεις τον εαυτό σου από αυτό το <<μαύρο σύννεφο>> που συνεχώς σε ακολουθεί και επισκιάζει την ψυχοσύνθεση σου. Μόνος μπορείς να καταφέρεις πολλά. Μαζί, μπορούμε να καταφέρουμε ακόμα περισσότερα.