Απομόνωση και ψυχική υγεία
Γράφει η Αναστασία Δημ. Ράπη,
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια ενηλίκων
Ως κοινωνική απομόνωση ορίζεται μια κατάσταση στην οποία το άτομο βιώνει έλλειψη της αίσθησης του “ανήκειν”, της δέσμευσης με άλλους, έχει ελάχιστο αριθμό κοινωνικών επαφών και είναι ελλειμματικό στην δημιουργία ποιοτικών σχέσεων. Η άκρως επιβεβλημένη απομόνωση στο σπίτι, η τήρηση των μέτρων υγιεινής και αυτοπροστασίας, καθώς και η μείωση ή η αποφυγή ακόμη και των στενών κοινωνικών επαφών, αποτελούν αποτελεσματικούς τρόπους για να αποφύγουμε τη διασπορά των ιών. Ωστόσο, οι ψυχολογικές παρενέργειες και οι εναλλαγές διάθεσης είναι αναπόφευκτες σε ορισμένους συνανθρώπους. Η εμφάνιση της μοναξιάς, η θλίψη, η υπερκατανάλωση τροφών και οι ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές, όπως το αδιάκοπο πλύσιμο των χεριών, είναι κάποιες από τις επιπτώσεις.
Σύμφωνα με επιστημονικά τεκμηριωμένες έρευνες, οι συνάνθρωποι που νιώθουν πως είναι απομονωμένοι από τους γύρω τους, έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν ένα κοινό κρυολόγημα, καρδιοπάθεια, κατάθλιψη και διαταραχή στις νοητικές – γνωστικές λειτουργίες. Συνέπεια των παραπάνω είναι η κακή ποιότητα της καθημερινότητας και έπειτα το μικρότερο προσδόκιμο ζωής. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε βάθος χρόνου η μοναξιά παρουσιάζει ανάλογες συνέπειες με αυτές του καπνίσματος και της παχυσαρκίας, καθώς η καραντίνα και η απομόνωση διαρκείας οδηγούν σε υπέρμετρο άγχος, κόπωση και ίσως τελικά σε μία δημόσια αντίδραση.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα όσων έχουν ήδη αναφερθεί, αποτελούν οι πάσχοντες από Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ). Οι άνθρωποι αυτοί που πάντα έπλεναν υπερβολικά συχνά τα χέρια τους, τώρα με τις οδηγίες για συχνό πλύσιμο λόγω κορονοϊού, παρατηρούν το άγχος τους να εντείνεται. Το άγχος αυτό που βιώνουν το μεταδίδουν συνεπώς στον στενό οικογενειακό περίγυρο, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που οδηγεί όλα τα μέλη του σε εναλλαγές της ψυχικής τους διάθεσης.
Η πιο ευάλωτη ομάδα στις τρέχουσες συνθήκες, είναι αυτή των ηλικιωμένων. Η επίσκεψη στον παππού και στην γιαγιά είναι γι’ αυτούς ζωτικής σημασίας. Πλέον, με την νέα καθημερινότητα είναι κάτι που δεν συστήνεται, καθώς ο νέος έρχεται σε επαφή με περισσότερα άτομα, είτε λόγω της εργασίας του είτε των υποχρεώσεων του. Έτσι, το άτομο τρίτης ηλικίας καλείται να παλέψει με την απομόνωση του, την μοναξιά του και την σκληρή πραγματικότητα, προκειμένου να διατηρήσει την σωματική υγεία του.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, τα δυνητικά οφέλη μιας υποχρεωτικής μαζικής καραντίνας πρέπει να ζυγιστούν προσεκτικά σε σχέση με ένα πιθανό ψυχολογικό κόστος. Διότι η σωματική υγεία και ευεξία βρίσκεται σε πλήρη συνάρτηση με την ψυχική – ψυχολογική υγεία. Γίνεται λοιπόν κατανοητό, ότι ο περιορισμός στο σπίτι παρεμποδίζει την ψυχολογική ισορροπία και το αίσθημα της ελευθερίας. Σε ένα τέτοιο δυσχερές περιβάλλον, το μυαλό σκέφτεται περισσότερο και έτσι το σώμα <<φορτίζει>> αρνητική ενέργεια με αποτέλεσμα να αντιδρά.
Ωστόσο, κάθε ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει εκ φύσεως τη συνολική ικανότητα προσαρμογής και υπερνίκησης αυτής της δοκιμασίας. Σύμμαχός μας στην προσπάθεια μας αυτή αποτελούν τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Ένας τρόπος για να παραμείνουμε συνδεδεμένοι με τους αγαπημένους άλλους είναι το facebook, η βιντεοκλήση, τα sms και το κινητό μας τηλέφωνο. Μείνετε σε καθημερινή επικοινωνία με τους αγαπημένους σας και με τα άτομα που αντιμετωπίζουν την ίδια κατάσταση με εσάς. Ένα μήνυμα είναι αρκετό για να υπενθυμίσετε πως νοιάζεστε κάποιον.
Ο καθένας μας βιώνει αλλαγές στην ψυχική ή την σωματική υγεία του εξαιτίας της απομόνωσης. Οι κοινωνικές επαφές από απόσταση βοηθούν στην μείωση των συναισθημάτων μοναξιάς και προλαμβάνουν τις συνέπειές της, ειδικά σε ευάλωτες ομάδες. Κρατάμε αποστάσεις σήμερα, για να είμαστε υγιείς και πιο δυνατοί αύριο.
Οποιοσδήποτε συνάνθρωπος βιώνει εντονότερα την κατάσταση αυτή και θεωρεί πως χρειάζεται ψυχοθεραπευτική παρέμβαση, μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μου για δωρεάν συνεδρίες μέσω skype. Το να ζητάς βοήθεια για να προστατέψεις την ψυχική σου υγεία δεν είναι ντροπή, αλλά δείγμα γενναιότητας.
