“Θεσμική Αυτοσυγκράτηση”*
Του Γιάννη Στρατάκη,
Περ. Συμβούλου και π. Νομάρχη Φλώρινας
«Αφορά στην αποφυγή πράξεων και ενεργειών που ακόμα και αν δεν παραβιάζουν το γράμμα του Νόμου, έρχονται σε σύγκρουση με το πνεύμα του». Και συνεχίζει…
«Όταν υπάρχει θεσμική αυτοσυγκράτηση, οι Πολιτικοί δεν χρησιμοποιούν όλα τα προνόμιά τους, έστω κι’ αν ο Νόμος τους επιτρέπει κάτι τέτοιο, προκειμένου με τις ενέργειές τους να μην κινδυνεύσει η δημοκρατική σταθερότητα» (Ακριβής αντιγραφή από το βιβλίο). Και ο ευτελισμός των θεσμών που οδήγησαν στις γνωστές άνω και κάτω πλατείες κατά την εκδήλωση της Εθνικής μας χρεωκοπίας το 2010, θα πρόσθετε ο γράφων.
Και τώρα ερχόμαστε στην περίπτωσή μας , στον τρόπο διαχείρισης της Επιχορήγησης των Επιχειρήσεων που επλήγησαν από την πανδημία.
Mε όσα καταγράφονται παραπάνω και μόνο,κάθε συζήτηση επί του ηθικού και νόμιμου για τον τρόπο που διαχειρίστηκε και εφάρμοσε το πρόγραμμα η Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας και τα πολιτικά πρόσωπα που εμπλέκονται, θά πρεπε να σταματά εδώ, δεν χρειαζόταν άλλη επιχειρηματολογία.
Όμως το θράσος (ή και η άγνοια;) όπως εκδηλώθηκε στη συνεδρίαση του Περ. Συμβουλίου (25-2-21), από μέλη της πλειοψηφίας, η οποία συμπυκνώνεται στις φράσεις:
-Καλά συγκρίνουμε τώρα ανόμοια πράγματα…
-(Άλλος) Καμία σχέση…
-Προγράμματα αναπτυξιακά δεν έχουν σχέση με ανάθεση…
-Εντυπώσεις, εντυπώσεις, εντυπώσεις…
-Τι μας λέτε τώρα είμαστε 27 χρόνια επαγγελματίες και θα μας πείτε να ντραπούμε για τη δουλειά μας…
-Θα ποινικοποιήσετε τον ελεύθερο επαγγελματία…
– Με την ίδια λογική και κανένας Περ. Σύμβουλος δεν θα μπορούσε να καταθέσει πρόταση ενίσχυσης…
που διατυπώθηκαν, εν μέσω διακοπών του ομιλούντα, σχετικά με το σοβαρότατο αυτό θέμα του ασυμβίβαστου, ξεπερνά κάθε λογική προσέγγιση.
Eίναι από μόνη της προβληματική η προσέγγιση αυτή και σε προσγειώνει στην πολιτική πραγματικότητα δυστυχώς της Περιφέρειάς μας και γενικά της πολιτικής μας ζωής ως Χώρα, που υποδηλώνει το μέσο όρο κατανόησης της θεσμικής θέσης των εκλεγμένων σήμερα στην Αυτοδιοίκηση αλλά και σε άλλα θεσμικά όργανα. Ούτε ένα ψήγμα αμφιβολίας αλλά επιθετική διεκδίκηση των «νομιμοποιηθέντων» ακόμη και των εκτός νόμου και ηθικής «δικαιωμάτων μας».
Ο νομοθέτης σίγουρα δεν είχε προβλέψει την πανδημία και την διάθεση έκτακτης επιχορήγησης, για να λάβει ιδιαίτερη πρόνοια για τα ασυμβίβαστα και τα κωλύματα στην περίπτωση αυτή. Είναι πρακτικά αδύνατο. Όμως το πνεύμα περί ασυμβίβαστου, διαφάνειας και μέσω αυτών, της διαφύλαξης των θεσμών και των Πολιτικών προσώπων, είναι πολύ συγκεκριμένο στην ισχύουσα νομοθεσία και δείχνει πως ο νομοθέτης προσπαθεί να εξαντλήσει κάθε περίπτωση και όπου δεν το καταφέρνει ισχύει βεβαίως η αναλογικότητα, για να θωρακίσει τον Α΄ και Β΄ βαθμό Αυτοδιοίκησης και να διασφαλίσει την χρηστή διαχείριση, συμπεριλαμβάνοντας στο Ν3852/10 (Ν4111/13):
1. Άρθρο 119: Προβλέπει αναστολή επαγγελματικής δραστηριότητας του Περιφερειάρχη (όπως και των Δημάρχων, άρθρο 16).
2.Άρθρο 171: Υποχρεώσεις Συμβούλων. Οι διατάξεις του άρθρο 61παρ.4 εφαρμόζονται για τον Περιφερειάρχηκαι Αν/ρχες, τα μέλη της Οικονομικής Επιτροπής… και τα μέλη των διοικητικών επιτροπών των άρθρων 164….., σύμφωνα με τα οποία είναι υποχρεωμένοι να υποβάλλουν την ετήσια δήλωση για την περιουσιακή τους κατάσταση… και να την κοινοποιούν με ανάρτηση στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας.
3.Άρθρο 172: Κώλυμα συμμετοχής σε συνεδρίαση.Ο περιφερειακός σύμβουλος δεν μπορεί να μετάσχει στη συζήτηση ενός θέματος ή στην κατάρτιση και λήψη απόφασης του συμβουλίου ή να συμμετέχει σε γνωμοδοτικά συλλογικά όργανα, τα οποία γνωμοδοτούν για θέμα που θα εισαχθεί στο συμβούλιο, εφόσον ο ίδιος ή συγγενής του, έως το δεύτερο βαθμό εξ αίματος ή εξ αγχιστείας, έχει υλικό ή ηθικό συμφέρον.
Και η κορύφωση της νομοθετικής θωράκισης του θεσμού:
4.Άρθρο 180: Καταστατική θέση αιρετών της Περιφέρειας. Οι περιφερειάρχες και οι περιφερειακοί σύμβουλοι: Μεριμνούν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους για την τήρηση των αρχών της νομιμότητας, της διαφάνειας, της αποδοτικότητας και της χρηστήςΔιοίκησης στους οργανισμούς όπου υπηρετούν, ενώ απέχουν υποχρεωτικά από τη συζήτηση και τη λήψη αποφάσεων, που σχετίζονται άμεσα με τα ιδιωτικά τους συμφέροντα ή με τα συμφέροντα συγγενών τους έως το δεύτερο βαθμό εξ αίματος ή εξ αγχιστείας.
Ενώ στο άρθρο 117 δεν επιτρέπεται ούτε καν η υποψηφιότητα στις εκλογές :Κωλύματα εκλογιμότητας και ασυμβίβαστα.στ) Όποιοι συνδέονται με την οικεία περιφέρεια, τα νομικά της πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτή συμμετέχει, με σύμβαση προμήθειας, εκτέλεσης έργου, παροχής υπηρεσιών, παραχώρησης δικαιώματος εκμετάλλευσης έργου ή υπηρεσίας με αντικείμενο αξίας πάνω από πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ ετησίως.
Επί πλέον το νομοθετικό πλαίσιο εξειδικεύεται σε επί μέρους δημοσιονομικές διαχειρίσεις:
1.Άρθρο 57 Κανονισμού 966/2012 (Δημοσιονομικός Κανονισμός ΕΕ) ,που ίσχυε όταν εγκρίθηκε συνολικά το πρόγραμμα (2014).
Σύγκρουση συμφερόντων: Απαγορεύεται σε όλους τους δημοσιονομικούς παράγοντες και σε κάθε άλλο πρόσωπο που συμμετέχει στην εκτέλεση και στη διαχείριση του προϋπολογισμού, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών προπαρασκευαστικών πράξεων, και στον λογιστικό ή άλλο έλεγχο, να προβαίνουν σε οποιαδήποτε ενέργεια η οποία είναι δυνατόν να φέρει τα συμφέροντά τους σε σύγκρουση με τα συμφέροντα της Ένωσης…… κ.λ.π.
2.ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 2690/1999 Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις.
Άρθρο 7. Αμεροληψία των διοικητικών οργάνων
- Τα διοικητικά όργανα, μονομελή ή συλλογικά, πρέπει να παρέχουν εγγυήσεις αμερόληπτης κρίσης κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους.
- Τα μονομελή όργανα, καθώς και τα μέλη των συλλογικών οργάνων, οφείλουν να απέχουν από κάθε ενέργεια ή διαδικασία που συνιστά συμμετοχή σε λήψη απόφασης ή διατύπωση γνώμης ή πρότασης εφόσον:
α) η ικανοποίηση προσωπικού συμφέροντος τους συνδέεται με την έκβαση της υπόθεσης, ήκ.λ.π….
Αν υπήρχε έστω ένας ελάχιστος προβληματισμός για την ισχύ ή όχι του παραπάνω νομοθετικού πλαισίου, δεν έπρεπε να υπάρξει κάποια ενέργεια να διασφαλιστεί η νομιμότητα ή ξεπεράστηκε ως επουσιώδες ζήτημα;
Ούτε ο ελεύθερος επαγγελματίας πρέπει να ντρέπεται για τη δουλειά του, ούτε ποινικοποιείται η επιχειρηματική του δράση, αρκεί να έχει οπ’ όψη του και να τηρεί ως αιρετός, όσα προβλέπουν οι σχετικοί νόμοι και όσα απορρέουν από τη άγραφη «θεσμική αυτοσυγκράτηση» που πρέπει να τον διακρίνει.
Ούτε βεβαίως ο διχασμός της κοινωνίας προέκυψε ή θα προκύψει από την άσκηση των υποχρεώσεών μας ως Αντιπολίτευση ,αλλά από τις άστοχες αποφάσεις και πράξεις της Πλειοψηφίας και του Περιφερειάρχη που έχει και την τελική πολιτική ευθύνη.Για να επουλωθεί το τραύμα που προκλήθηκε ,αφού τα λάθη που έγιναν, δεν διορθώνονται, χρειάζονται γενναίες αποφάσεις (ενίσχυσης του προϋπολογισμού του υφιστάμενου προγράμματος και την προκήρυξη νέου για καινούργιους δικαιούχους) και να πάψουν οι Πολιτικοί να κρύβονται πίσω από τους υπηρεσιακούς παράγοντες.
*Όρος δανεισμένος από την Ελληνική έκδοση του βιβλίου των Steven Levitsky & Daniel Ziblatt «Πως πεθαίνουν οι Δημοκρατίες».
