Ενεργειακή κρίση και ακρίβεια: Τις πταίει;

Άρθρο της Πέτης Πέρκα, Αναπληρώτριας Τομεάρχη Περιβάλλοντος και Ενέργειας και βουλευτή Φλώρινας του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία

Μας είπανε ότι φταίει ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλά η ακρίβεια ξεκίνησε πολύ νωρίτερα ήδη από το Σεπτέμβρη του ‘21. Μετά μας είπανε ότι είναι παγκόσμια κρίση όμως δεν μας εξήγησαν, γιατί η χώρα είναι πρωταθλήτρια με τις υψηλότερες τιμές ρεύματος, μετά φταίει η αντιπολίτευση, μετά κάτι μπαταχτσήδες, κ.ο.κ.

Τελευταία ακούσαμε τον κ. Μητσοτάκη να δείχνει άλλον φταίχτη για την ενεργειακή ακρίβεια. Αυτή τη φορά την «αργοκίνητη» Ε.Ε. την οποία λέει δεν μπορεί άλλο να περιμένει.

Και όμως εάν ο Πρωθυπουργός ενδιαφερόταν πραγματικά για την προστασία της κοινωνικής πλειοψηφίας σε ό,τι αφορά στην ενεργειακή ακρίβεια δεν θα άφηνε 9 μήνες να οργιάζει η κερδοσκοπία, των καθετοποιημένων παραγωγών και της ΔΕΗ– με τα ουρανοκατέβατα κέρδη να εκτιμώνται πάνω από 1,5 δισ. σε 8 μήνες- χωρίς να λάβει ούτε ένα μέτρο.

Ένα μέτρο όχι μόνο από αυτά που ήδη από τον Σεπτέμβρη του 2021 πρότεινε ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά από αυτά που περιέχονται στις εργαλειοθήκες της Ε.Ε. όπως: μείωση του Ειδικού φόρου κατανάλωσης (ΕΦΚ) καυσίμων, πλαφόν περιθωρίου κέρδους στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, μείωση ΦΠΑ στα βασικά είδη, φορολόγηση ουρανοκατέβατων κερδών και επιστροφή στους καταναλωτές, βραχυπρόθεσμη στήριξη στις επιχειρήσεις.

Η ανειλικρίνεια μέχρι κοροϊδίας του κ. Μητσοτάκη αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι άφησε αναξιοποίητη την εξαίρεση που διαπραγματεύτηκαν και κέρδισαν στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής η Ισπανία και η Πορτογαλία. Την αποσύνδεση δηλαδή της τιμής της χονδρεμπορικής από την τιμή του φυσικού αερίου (φ.α.). Αυτή η εξαίρεση που θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στη χώρα μας με άμεσο αποτέλεσμα τη μείωση της τιμής του ρεύματος έως και 50%.

Η ίδια όμως η κυβέρνησή του είναι που αύξησε την εξάρτηση της χώρας από το φυσικό αέριο στην ηλεκτροπαραγωγή κατά 24% όταν οι υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες το μειώνουν, με αποτέλεσμα να εκτεθεί η χώρα έτι περαιτέρω στις διεθνείς αυξήσεις των τιμών του φυσικού αερίου.

Αυτό όμως που πραγματικά αναβαθμίζει την τραγική ενεργειακή πολιτική της κυβέρνησης σε εγκληματική είναι η λειτουργία του χρηματιστηρίου ενέργειας και η ρήτρα αναπροσαρμογής. Και επειδή και για αυτό βρίσκει τον φταίχτη που είναι ο ΣΥΡΙΖΑ (!) πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο δεν ενεργοποιήθηκε η ρήτρα αναπροσαρμογής, παρόλο που ως νομικός όρος υπήρχε από το 2013, αλλά είχαμε μείωση των τιμολογίων μεσοσταθμικά κατά 12%, ταμείο επανασυνδέσεων, κοινωνικό τιμολόγιο, κ.α.

Ήταν λοιπόν πολιτική επιλογή της κυβέρνησης να ξεκινήσει το χρηματιστήριο ενέργειας χωρίς εποπτεία σε μια ρηχή αγορά με 4 παίχτες μεταξύ των οποίων και η ΔΕΗ. Η οποία ΔΕΗ με μια ακόμα ακραία νεοφιλελεύθερη κυβερνητική επιλογή, χάνει το Δ τον δημόσιο δηλαδή και κοινωνικό της χαρακτήρα και συγχρόνως η πολιτεία χάνει ένα εργαλείο άσκησης πολιτικής περιορισμού των τιμών του ρεύματος.

Έτσι οι καταναλωτές, οικιακοί και μη, εντελώς απροστάτευτοι έρχονται αντιμέτωποι με τη ρήτρα αναπροσαρμογής που μεταφέρει όλη την αύξηση των τιμών χονδρικής στον τελικό καταναλωτή, προστατεύοντας τις εταιρείες παραγωγής και προμήθειας, οι οποίες δεν αναλαμβάνουν κανένα επιχειρηματικό ρίσκο.

Η κυβέρνηση έκλεισε τα μάτια όχι μόνο στην υποχρεωτική μεταφορά των τιμών της χονδρεμπορικής αγοράς στα τιμολόγια των καταναλωτών αλλά και σε δομικές στρεβλώσεις της αγοράς, όπως η μη σύναψη διμερών συμβολαίων. Στη χώρα μας  δεν υπάρχει προθεσμιακή αγορά και όλη η ηλεκτρική ενέργεια διακινείται 100% στην προημερησία αγορά, όταν στην «αργοκίνητη»  ΕΕ  η ενέργεια διακινείται σε σημαντικό ποσοστό (70% έως 99%)  με σταθερά προθεσμιακά διμερή συμβόλαια.

Είναι γεγονός λοιπόν ότι τα υπερκέρδη των καθετοποιημένων παραγωγών στο χρηματιστήριο ενέργειας ήταν η προτεραιότητα της κυβέρνησης και όχι οι ανάγκες της κοινωνίας και των επιχειρήσεων για τις οποίες κάθε τόσο εξαγγέλλονται μέτρα, τα περισσότερα από τα οποία μένουν σε επίπεδο εξαγγελίας, ενώ κάποια εφαρμόζονται ελλιπώς και καθυστερημένα.

Το μείζον ζήτημα είναι ότι η κυβέρνηση εξακολουθεί να επιδοτεί την ακρίβεια, προστατεύοντας αυτούς που αισχροκερδούν, με δημόσιο χρήμα από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης στερώντας πόρους από δράσεις και έργα για την πράσινη μετάβαση της χώρας.

Η ενεργειακή κρίση και η ακρίβεια δεν πρέπει να γίνουν η αφορμή για να καθυστερήσουμε τις κλιματικές και ενεργειακές πολιτικές. Οι αναταραχές στις αγορές ενέργειας, το κόστος του ρίσκου και η μετακύληση της αστάθειας στους καταναλωτές είναι δομικό στοιχείο της αγοράς ενέργειας βασισμένης στα ορυκτά καύσιμα.

Άλλωστε η ευρωπαϊκή πολιτική, όπως αυτή αντικατοπτρίζεται στο RePowerEU αλλά και τους φακέλους του fit for 55, αυξάνει την κλιματική φιλοδοξία ως εργαλείο μείωσης της εξάρτησης από τη Ρωσία.

Συγχρόνως πρέπει να επιμείνουμε στην αποκέντρωση και τον εκδημοκρατισμό του ενεργειακού μας συστήματος. Είναι ευκαιρία να ενισχυθούν οι ενεργειακές κοινότητες και να διευκολυνθούν οι πολίτες για την αυτοπαραγωγή ενέργειας.

Η ενίσχυση των ΑΠΕ – εφόσον βεβαίως χωροθετηθούν σωστά- που είναι όχι μόνο κλιματικά φιλικές αλλά και η οικονομικά φθηνότερη επιλογή για την ηλεκτροπαραγωγή σε συνδυασμό με υποδομές  αποθήκευσης ενέργειας και φυσικά ενίσχυση της εξοικονόμηση ενέργειας, είναι οι σωστές επιλογές που θα μας οδηγήσουν στην αποκλιμάκωση της κρίσης όχι μόνο βραχυπρόθεσμα αλλά και σε βάθος χρόνου.

Πηγή: topontiki.gr