Π. Πέρκα: «Οφειλόμενη απάντηση στον Υπουργό κ. Παπαθανάση για τις λιγνιτικές περιοχές» (video)
Εισήγηση της Π. Πέρκα στην Ολομέλεια για την Κύρωση της προγραμματικής σύμβασης της παρ.4 του άρθρου 155 του ν. 4759/2020 ΔΕΗ -Μετάβαση ΑΕ – Δημόσιο (Μέρος Β΄)
Οφείλω να δώσω κάποιες απαντήσεις στον κ. Υπουργό τόσο από αυτά που είπε στην Επιτροπή όσο και κατά την επίσκεψη του στην Κοζάνη.
Είπατε κ. Υπουργέ ότι ακολουθείτε τις τάσεις του «Green Deal» και του «Fit for 55». Αυτά είναι παλιά. Πλέον έχουμε περάσει στην φάση του RepowerEU, της επιτάχυνσης των ΑΠΕ και σε ακόμα πιο φιλόδοξους περιβαλλοντικούς στόχους (από το fitfor55).
Πρέπει να αποφασίσετε, γιατί μας κατηγορείτε. Μας είπατε ότι μειώσαμε την λιγνιτική δραστηριότητα κατά 50 %. Επομένως είμαστε κατά ή υπέρ του λιγνίτη (όπως λέει ο κ. Μητσοτάκης); Πρέπει να καταλήξετε στην κριτική σας στην ΝΔ και να ενημερώσετε τον Πρωθυπουργό να μην εκτίθεται.
Προφανώς μειώσαμε σταδιακά τη λιγνιτική δραστηριότητα όπως προφανώς θα κλείναμε τις μονάδες που θα τελείωναν οι ώρες λειτουργείας τους. Μόνο που κάθε λιγνιτική μονάδα που έκλεινε θα αντικαθίστατο με ΑΠΕ.
Και μη ξανακούσω το ειρωνικό «δεν προκάναμε» γιατί:
1ον είχαμε ορίζοντα 15ετίας για την απολιγνιτοποίηση, με σχέδιο, ομαλά και δίκαια. Καταλαβαίνετε τη διαφορά μας; Εσείς προχωράτε σε αντικατάσταση λιγνίτη με φυσικό αέριο βίαια καταστρέφοντας τις λιγνιτικές περιοχές.
Και 2ον Το Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης είναι απόρροια της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (11.12.2019), του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης (14.01.2020) και του Κανονισμού του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (18.5.2021). Δεν είναι επιλογή της Κυβέρνησής σας αλλά εντάσσεται στην Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την κλιματική ουδετερότητα. Τα ευρωπαϊκά κονδύλια δεν ήταν διαθέσιμα πριν. Να είστε σίγουρος ότι αν υπήρχαν επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, τώρα θα είχαμε μια τελείως διαφορετική κατάσταση.
Μας διαβάσατε μια λίστα με διοικητικές πράξεις, μελέτες, Υπουργικές Αποφάσεις, καλογραμμένα κείμενα κ.τ.λ. Το αποτέλεσμα όμως των ενεργειών σας είναι μετρήσιμο, χιλιάδες νέοι άνεργοι και ερημοποίηση των περιοχών και κανένα έργο, καμία δράση. Όσα δεν κάνατε σε 3 χρόνια θα τα κάνετε στους λίγους μήνες που σας απομένουν;
Μας είπατε ότι εμείς δεν κάναμε τίποτα. Κ. Υπουργέ πρέπει να ενημερωθείτε καλύτερα. Ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε το πρώτο Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, που προέβλεπε συγκεκριμένες δράσεις αντιστάθμισης των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων στις λιγνιτικές περιοχές. Για να σας θυμίσω όμως το 6% των εσόδων δημοπράτησης από τα δικαιώματα των ρύπων (του ΣΥΡΙΖΑ) το πήγατε στο 1%, μετά στο 4.5% και ξανά μείωση στο 3.5% εν μέσω ενεργειακής κρίσης. Εμείς είχαμε προτείνει αύξηση 12% για όλη τη διάρκεια συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (ΣΕΔΕ) 2021-2030.
Μας είπατε ότι με ανακοίνωση του Πρωθυπουργού, θα αυξηθεί η λιγνιτική παραγωγή κατά 50% λόγω της ενεργειακής κρίσης. Και όχι μόνο αυτό. Προχθές κατά την επίσκεψη σας στην Κοζάνη είπε ο Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας ότι τα λιγνιτικά εργοστάσια θα παραμείνουν ανοικτά μέχρι το 2028 και φάνηκε να συμφωνείτε μαζί του (Δεν είπε μόνο για την Πτολεμαΐδα 5 αλλά γενικά).
Τελικά τι θα γίνει; Οι 7 υφιστάμενες μονάδες θα κλείσουν το 2028 ή ισχύει τo πλάνο που είχατε για το 2022 που θα έκλειναν 5 από τις 7; Έχετε καταλήξει τι θα κάνετε με την Πτολεμαΐδα 5; Πως θα συμβαδίζει αυτό με τους νέους περιβαλλοντικούς στόχους που επικαλείστε; Έχετε αυξήσει τη συμμετοχή του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή κατά 24%, όταν οι υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες το μειώνουν.
Πανηγυρίζετε για την έγκριση του ΠΔΑΜ (Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης) από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 16.6.2022, και λέτε ότι είναι το πρώτο που εγκρίθηκε. Όντως γιατί είμαστε η πρώτη χώρα που προχωράει σε βίαιη και εμπροσθοβαρή απολιγνιτοποίηση (αν την προχωράτε τελικά).
Αυτό που δεν λέτε, είναι ότι είμαστε πρώτη χώρα σε ανεργία και σε βαθμό εξάρτησης των τοπικών κοινωνιών από τον λιγνίτη. Και 9η στην κατανομή των πόρων (μόνο από το ΕΤΔΜ χωρίς το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ+). Το δε σύνολο των πόρων του ΕΤΠΑ και του ΕΚΤ + που μεταφέρονται στο ΕΤΔΜ στην περίπτωση της Ελλάδας, ανέρχεται σε 1,5 φορά του ποσού του ΕΤΔΜ, αντί για το τριπλάσιο του ποσού που είναι το επιτρεπτό όριο.
Πάμε τώρα στα ποσοστά ενισχύσεων που πρώτον παρουσιάζετε ως εθνική επιτυχία και δεύτερον λέτε ότι η Δυτική Μακεδονία είναι πρώτη. Μάλιστα.
Κ. Υπουργέ να σας ενημερώσω λοιπόν ότι τα ανώτατα ποσοστά κρατικών ενισχύσεων περιφερειακού χαρακτήρα καθορίζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η αύξηση οφείλεται στη μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ των περιφερειών της Ελλάδας σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ένωσης. Επομένως δεν είναι αποτέλεσμα διαπραγμάτευσης ούτε εθνική επιτυχία.
Σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ (που το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι μικρότερο του 75% του μέσου όρου της ΕΕ) οι αυξήσεις είναι ίδιες. Όπως ίδιο είναι και το 10% επιπλέον για τις περιοχές των ΕΣΔΙΜ (Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Μετάβασης) σε όλη την ΕΕ.
Καταθέτω στα πρακτικά: 1) τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2021/C153/01/29.4.2021), 2. Τον περιφερειακό χάρτη κρατικών ενισχύσεων, που εκδόθηκε από του Υπουργείο σας τον Φεβρουάριου του 2022. 3. Απάντηση του κ. Μουσουρούλη (Συντονιστή ΣΔΑΜ) σε κοινοβουλευτική μου ερώτηση όπου δείχνει τις ενισχύσεις στις περιοχές των ΕΣΔΙΜ 4) πίνακα με τα ποσοστά και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ανά περιφέρεια 2014-2027
Τι προκύπτει από αυτά που καταθέτω; Πράγματι οι περιοχές των ΕΣΔΙΜ του ΠΔΑΜ θα έχουν επιπλέον αύξηση 10% επί της μέγιστης έντασης ενίσχυσης. Δηλαδή θα έχουμε ανώτατα ποσοστά για μεγάλες επιχειρήσεις 50%, μεσαίες 60%, μικρές 70% για την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, τον Δήμο Μεγαλόπολης, (και τους 3 όμορους δήμους) και την Κρήτη. Τα αντίστοιχα ποσοστά για το Βόρειο Αιγαίο ανέρχονται σε 60%, 70%, 80% ενώ για το Νότιο Αιγαίο και τους υπόλοιπους δήμους της Περιφέρειας Πελοποννήσου (εκτός Μεγαλόπολης και 3 όμορων δήμων) είναι 40%,50%,60%.
Όσον αφορά αυτό που είπατε ότι η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας θα πάρει το 100% του 70% και το Βόρειο Αιγαίο θα πάρει το 80% του 75% (του 80% θέλατε να πείτε). Κοιτάξτε, αν αναφέρεστε στις στρατηγικές επενδύσεις εμβληματικού χαρακτήρα, όπου πάλι ήμουν εισηγήτρια, τότε πράγματι υπάρχει διαφοροποίηση, αν αυτές οι επενδύσεις γίνονται εντός ή εκτός των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης (ΖΑΠ). Άρα για την Κοζάνη, Φλώρινα, Μεγαλόπολη θα πάρουν το 100% των ανώτατων ποσοστών επιχορήγησης επί του προβλεπόμενου, στον Κανονισμό (ΕΕ) 651/2014 και επενδύσεις εκτός των ΖΑΠ θα πάρουν το 80%.
Αν αναφέρεστε στο Ειδικό Καθεστώς Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης του Αναπτυξιακού Νόμου, ξέρετε ότι δεν έχει βγει ακόμα. Σας έλεγα, όταν συζητάγαμε τον Αναπτυξιακό ότι ο Αναπτυξιακός αναφέρεται στις περιοχές των ΕΣΔΙΜ και δεν κάνει καμία διάκριση μεταξύ λιγνιτικών περιοχών και μη, καμία διάκριση εντός ή εκτός των ΖΑΠ.
Το μεγάλο ζητούμενο της απολιγνιτοποίησης είναι πρωτίστως η κάλυψη των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων των άμεσα επηρεαζόμενων εδαφών (ΖΑΠ) και μετά των έμμεσα. Φαίνεται ότι με ακούσατε. Μου είπατε εχθές αν εννοούσατε αυτό, ότι στην προκήρυξη του ειδικού καθεστώτος που θα βγάλετε, οι λιγνιτικές περιοχές (οι 3 ΖΑΠ) θα πάρουν το 100% των ανώτατων ποσοστών (50-60-70) και η υπόλοιπη Ελλάδα το 80%; Τα έμμεσα επηρεαζόμενα εδάφη πόσο θα έχουν;
Εν κατακλείδι δεν έχετε φροντίσει όπως οφείλατε τις λιγνιτικές περιοχές. Οι συχνές επισκέψεις κυβερνητικών στελεχών στις λιγνιτικές περιοχές δεν αρκούν για να αντιστραφεί το κλίμα. Η κυβέρνηση θα πληρώσει τις λανθασμένες επιλογές της και στις λιγνιτικές περιοχές.
