Μύθοι γύρω από τον Αυτισμό

Αγγελική Βέργου

Κλινική Λογοθεραπεύτρια Παιδιατρικού & Ενήλικου Πληθυσμού

Ο Απρίλιος είναι μήνας ευαισθητοποίησης για τον Αυτισμό. Όσο και να μιλούν, ενημερώνουν και εκπαιδεύουν οι ειδικοί γύρω από το θέμα, χρειάζεται και ο κάθε άνθρωπος να ψάχνει και να ενημερώνεται για όσα του είναι άγνωστα, διαστρεβλωμένα ή του προκαλούν και φόβο. Πολλές φορές έχουμε λάθος πεποιθήσεις εξαιτίας της άγνοιας ή της ημιμάθειας. Πάμε να δούμε μερικούς από τους πιο γνωστούς μύθους για τον Αυτισμό.

#1 Μύθος: Ο αυτισμός είναι ασθένεια

Πραγματικότητα : Ο αυτισμός είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που σημαίνει ότι επηρεάζεται νευρολογικά ο εγκέφαλος του παιδιού με αποτέλεσμα να αντιλαμβάνεται και να αντιδρά διαφορετικά στο περιβάλλον γύρω του και στους ανθρώπους.

Μπορεί να επηρεαστεί ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνεί, το πώς αλληλεπιδρά με τους άλλους γύρω του ή ακόμα να έχει μονότονα ενδιαφέροντα και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές.

#2 Μύθος: Ο αυτισμός δημιουργείται/πυροδοτείται από τα εμβόλια

Πραγματικότητα : Παλαιότερα υπήρχε η πεποίθηση ότι ο αυτισμός πυροδοτείται ή τον “δημιουργούν” τα εμβόλια. Σε πολυάριθμες έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί δεν έχει αποδειχτεί τέτοια σύνδεση. Δεν έχουμε εντοπίσει έναν και μοναδικό λόγο που να ευθύνεται για την εμφάνιση του αυτισμού.. Η Η γενετική προδιάθεση είναι, μέχρι στιγμής, η κύρια αιτία για την παρουσία αυτισμού, γι αυτό και παρατηρείται συχνά σε οικογένειες όπου ο γονέας είναι αυτιστικός ή σε δευτερότοκο παιδί όταν και το πρώτο παιδί είναι διαγνωσμένο με αυτισμό ή σε περιπτώσεις διδύμων.

#3 Μύθος: Ο αυτισμός επηρεάζει μόνο τα αγόρια

Πραγματικότητα : Τα αγόρια έχουν 4 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να διαγνωστούν στο φάσμα του αυτισμού συγκριτικά με τα κορίτσια. Και τα κορίτσια μπορεί να βρεθούν στο φάσμα του αυτισμού.

Συγκεκριμένα, πολλά κορίτσια διαγιγνώσκονται πολύ αργότερα ή υποδιαγιγνώσκονται επειδή έχουν διαφορετική συμπεριφορά συγκριτικά με τα αγόρια. Συνήθως, είναι πιο κοινωνικά και μπορεί, αρχικά, να πιστεύεται ότι αντιμετωπίζουν συμπτώματα άγχους ή αισθητηριακές δυσκολίες.

#4 Μύθος: Φαίνεται κάποιος που έχει αυτισμό

Πραγματικότητα: Λέμε ότι ένας άνθρωπος αντιμετωπίζει δυσκολίες ή βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού και αυτό γιατί ο αυτισμός δεν είναι ”ένας” . Δεν έχει, δηλαδή, μία και μοναδική κλινική εικόνα. Ακριβώς επειδή επηρεάζει νευρολογικά τον εγκέφαλο, οι δυσκολίες που θα παρουσιάσει κάποιος μπορεί να είναι ήπιες, μέτριες ή σοβαρές και να μην επηρεάζονται εξίσου όλοι οι τομείς (κοινωνική αλληλεπίδραση, επικοινωνία) Επομένως, υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να είναι πλήρως λειτουργικοί, με “μια κανονική ζωή” και να βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού. Ο αυτισμός “δεν φαίνεται” αν δεν είσαι κατάλληλα καταρτισμένος.

#5 Μύθος: Ο αυτισμός “θεραπεύεται”

Πραγματικότητα: Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι ο αυτισμός είναι μια πάθηση, μια νόσος που με φαρμακευτική αγωγή ή με την κατάλληλη θεραπεία “θα γιάνει”. Όπως αναφέραμε και νωρίτερα, ο εγκέφαλος των ανθρώπων στο φάσμα λειτουργεί διαφορετικά (βάσει νευρολογίας) που σημαίνει πως οι άνθρωποι σκέφτονται και λειτουργούν με διαφορετικό τρόπο. Μέσω των θεραπειών (λογο / εργο / ψυχο – θεραπεία) μαθαίνουμε και βοηθούμε τους ανθρώπους και τα περιβάλλοντα τους να κατανοήσουν και να διαχειριστούν κατάλληλα τα συμπτώματα που παρουσιάζουν με στόχο να είναι λειτουργικοί στην καθημερινότητα τους.

#6 Μύθος: Οι άνθρωποι με αυτισμό δεν έχουν βλεμματική επαφή, δεν ενδιαφέρονται για κοινωνική αλληλεπίδραση ή δεν αναπτύσσουν ενσυναίσθηση

Πραγματικότητα: Όσο περίεργο και αν μοιάζει και ενδιαφέρονται για κοινωνική αλληλεπίδραση και αναπτύσσουν την ενσυναίσθηση και μπορεί να μην χρησιμοποιούν τη βλεμματική επαφή όπως όλοι οι υπόλοιποι (σε κοιτώ όταν συζητάμε και έτσι σου δείχνω το ενδιαφέρον μου), όμως δείχνουν το ενδιαφέρον τους (όταν υπάρχει, όπως και όλοι μας άλλωστε) με διαφορετικό τρόπο. Γι’ αυτό χρειάζεται να υπάρχει βοήθεια και καθοδήγηση από ειδικούς που μπορούν να παρατηρήσουν και να εξηγήσουν τις συμπεριφορές που εκδηλώνονται.

#7 Μύθος: Τα πεταρίσματα των χεριών, η κίνηση του σώματος μπρος πίσω και γενικά όλες οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις (stimming) που εμφανίζουν πρέπει να εκπαιδευτούν για να τις σταματήσουν.

Πραγματικότητα: Βλέποντας έναν άνθρωπο να κάνει τις παραπάνω κινήσεις προκαλεί ίσως αμηχανία, φόβο ή και ντροπή σε εμάς (που δεν συνηθίζουμε να αντιδρούμε έτσι, πόσο μάλλον δημόσια). Όμως, όλες αυτές οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις εξυπηρετούν μια λειτουργία. Την αυτορρύθμιση του ανθρώπου (όπως θα έξυνες τη μύτη σου την ώρα που σε τρώει ή κουνάς το πόδι σου πάνω κάτω όταν είσαι αγχωμένος). Βοηθούν τους ανθρώπους να χαλαρώσουν, να ηρεμήσουν ή ακόμα και να διαχειριστούν πολύ έντονες – συναισθηματικά – καταστάσεις.

#8 Μύθος: Τα παιδιά με αυτισμό δεν μιλούν

Πραγματικότητα: Κάποια παιδιά και ειδικά γύρω στην ηλικία των 2 ετών μπορεί να παρουσιάζουν καθυστέρηση λόγου ή ενώ είχαν ξεκινήσει να μιλούν, σταμάτησαν (παλινδρόμηση στον λόγο). Άλλες φορές πάλι, μοιάζουν να μιλούν “ακαταλαβίστικα” ή να επαναλαμβάνουν φράσεις που άκουσαν είτε σε συζητήσεις είτε στην τηλεόραση οι οποίες μοιάζουν να μην ταιριάζουν εκεί που τις χρησιμοποιούν. Για οτιδήποτε από τα παραπάνω και αν έχεις παρατηρήσει, υπάρχει εξήγηση και μπορεί να σου τη δώσει ο κατάλληλος λογοθεραπευτής. Τα παιδιά επικοινωνούν. Τις περισσότερες φορές , δεν καταλαβαίνουμε εμείς πώς το κάνουν ή τι μας λένε για να “συνεννοηθούμε”.

Πηγές:

1)https://www.cdc.gov/ncbddd/autism/data.html

2)https://www.onecentralhealth.com.au/autism/10-myths-about-autism/

3)https://www.chop.edu/centers-programs/vaccine-education-center/vaccines-and-other-conditions/vaccines-autism

4) Qian Li et al., (2023), Prevalence and trends of developmental disabilities among US children and adolescents aged 3 to 17 years, 2018–2021, Scientific Reports
Published by Springer Nature,
doi: 10.1038/s41598-023-44472-1