“Ταξίδι στις χαμένες νότες” του Φλωρινιώτη εκπαιδευτικού και συγγραφέα Στέλιου Λιθοξοΐδη

Στη θεατρική σκηνή του 31ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών, αναβίωσαν η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο Μάνος Χατζηδάκις, η Σωτηρία Μπέλλου, ο Μίκης Θεοδωράκης αλλά και άλλοι καλλιτέχνες που συνιστούν ορόσημα για την ελληνική σκηνή και παράδοση. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή

Στο μακρινό μέλλον, φαίνεται να υπάρχει στρεβλή εντύπωση για τη μουσική π κιου θεωρείται παράδοση του τόπου. Ωστόσο, μια ομάδα καθηγητών υποθέτει πως υπάρχει ένα κενό, ένα σκιερό σημείο στη μουσική ιστορία. Αποφασίζει να στείλει μια ομάδα επίλεκτων παιδιών σ’ ένα ταξίδι στον χρόνο, ώστε τελικά να φανεί αν πράγματι υπήρξαν μουσικές που χάθηκαν, γιατί οι άνθρωποι έπαψαν να ασχολούνται μαζί τους.

O εκπαιδευτικός και συγγραφέας Στέλιος Λιθοξοΐδης, στήνει μία ενδιαφέρουσα πλοκή, που ακροβατεί ανάμεσα στο παρόν, στο παρελθόν και στο μέλλον. Άπλετο χιούμορ, προβληματισμός για την κλιματική κρίση, τα πρότυπα των παιδιών, την αδιαφορία για τον πολιτισμό και την παράδοση, αλλά και το ενδόμυχο ενδιαφέρον για ό,τι εγείρει την αισθητική και την τέχνη. Η γλώσσα του κειμένου παντρεύει τη νεανική αργκό με τον καλό λόγο, εξευμενίζοντας την αυστηρότητα της δυστοπίας.

Tα οπτικοακουστικά εφέ επιμελήθηκε η Ελένη Καρκάνη, προσφέροντας στο κοινό μια πολυτροπική εμπειρία.Αθηνά Μακεδών, με ευφάνταστα σκηνικά και κουστούμια, έδωσε στους χαρακτήρες σάρκα και oστά κι επιμελήθηκε τα εργαστήρια ερμηνείας και φωνητικής.

H Eλένη Σαββίδου σχεδίασε τρεις υπέροχες χορογραφίες, που ανέδειξαν το ταλέντο των παιδιών στην κίνηση και στην έκφραση μέσω του χορού. Ο Κωνσταντίνος Γανωτής συνόδευσε με βιολί τα τραγούδια που ακούστηκαν. Περαιτέρω δυναμική στην ομάδα έδωσαν η ηθοποιός Αρχοντούλα Παναγιωτακοπούλου, μέσω εργαστηρίων ερμηνείας και ο Βασίλης Κορακάκης, μέσω εργαστηρίων στη λαϊκή και ρεμπέτικη μουσική.

Ένα δημόσιο σχολείο, βασιζόμενο στην εθελοντική δράση εκπαιδευτικών και καλεσμένων καλλιτεχνών, απέδειξε τι μπορεί να κάνει αν διατεθεί χώρος, χρόνος, κατάλληλες εγκαταστάσεις, αγάπη και πολύ μεράκι. Άνοιξε τις πόρτες του τα Σάββατα και τις Κυριακές και διοργάνωσε μια παράσταση επαγγελματικών προδιαγραφών. Μια παράσταση που με δυσκολία πίστευε κανείς ότι την παρουσιάζουν παιδιά κι όχι επαγγελματίες συντελεστές. Τι κι αν ο αρχικός σκοπός ήταν τα παιδιά να αναπτύξουν γνωστικές, κοινωνικές και ψυχοκινητικές δεξιότητες; Το τελικό αποτέλεσμα το ευχαριστήθηκε το κάθε άτομο που κατέκλυσε το σχολικό θέατρο κι απόλαυσε το δυστοπικό μέλλον, όπου η τεχνητή νοημοσύνη σχεδόν έχει αντικαταστήσει τον δάσκαλο, γνώρισε τα Πατήσια των δύο εποχών και των φτωχών καιρικών φαινομένων, έζησε την αναστήλωση μουσικών οροσήμων, μουσικών και τραγουδοποιών της ελληνικής μουσικής παράδοσης, τη σημερινή εποχή των social media και την έκρηξη της επιστήμης και της έρευνας.

Κορυφαία σκηνή, ο θάνατος της μούσας Ευτέρπης επί σκηνής, σε ρυθμούς του τραγουδιού «Flashlight», μέσα από μία συγκινητική σόλο χορογραφία που περιγράφει την αγωνία για την καλλιτεχνική παραγωγή και τη διάσωση του πολιτισμού. Η θυσία για την τέχνη και τον πολιτισμό, εν ολίγοις.

Το Art in Vivo βρέθηκε στο 31ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών και συνομίλησε με τους πρωταγωνιστές:

“Νιώθω ωραία», είπε η Ιζαμπέλα Ορμένι, μαθήτρια της Δ’ τάξης, στον ρόλο της Μουσικού. «Είναι η πρώτη φορά που συμμετέχω σε κάτι τέτοιο. Ήταν δύσκολες οι πρόβες, αλλά περάσαμε τέλεια». «Νιώθω πάρα πολύ ωραία, γιατί δεν είχαμε κάνει ποτέ κάτι τέτοιο σχολείο», μας ανέφερε η Αλεξάνδρα Θύμιου, στον ρόλο της Σ. Μπέλλου. «Έμαθα για την ελληνική μουσική, απέκτησα αυτοπεποίθηση κι έμαθα να συνεργάζομαι. Μακάρι να γίνει και του χρόνου, με χαρά θα συμμετέχω ξανά. Ένιωθα άγχος για το αποτέλεσμα, αλλά πλέον, μόνο χαρά!», συμπλήρωσε.
Στον ρόλο του διευθυντή, βρέθηκε ο Κωνσταντίνος Ζάρκα. «Ήταν φοβερά», δήλωσε. «Ο ρόλος μου, μου αρέσει και μου ταιριάζει. Δεν είχα άγχος, μόνο χαρά και ενθουσιασμό». Η Νεφέλη Άννα Μπαρίνη, στον ρόλο της Φόρτε, υπογράμμισε πως μέσα από τη θεατρική ομάδα γνώρισε το θέατρο. «Ήταν κάτι φανταστικό. Ενδιαφέρουσα και καταπληκτική ιδέα. Είδα τι σημαίνουν πρόβες, σκηνικά και χορογραφίες. Είχα λίγο άγχος, αλλά πλέον μόνο ενθουσιασμό».
Μία από τις καλύτερες ερμηνείες, ήταν αυτή του Πέτρου Δ., στον ρόλο του Ορφέα. «Είμαι πολύ χαρούμενος», μας είπε. «Από πάντα ήθελα να γίνω ηθοποιός. Ανυπομονούσα να παίξω σε κοινό κι ας ντρέπομαι. Νιώθω συγκίνηση και χαρά που τα καταφέραμε». Στον ρόλο του Μ. Θεοδωράκη, βρέθηκε ο Σπύρος Χρήστου. «Δεν αντιμετώπισα καμία δυσκολία, παρά μόνο λίγο άγχος. Νιώθω χαρά, ήταν μια ευχάριστη εμπειρία», μας είπε. Στον ρόλο της μητέρας-διάσημης ηθοποιού, βρέθηκε η Φλώρα Τζελάι. «Για μένα το θέατρο, σημαίνει συνεργασία. Είναι η πρώτη φορά που συμμετέχω σε τέτοια ομάδα, μακάρι να μπορέσω και του χρόνου. Νιώθω χαρά, αλλά σε όλες τις παραστάσεις είχα άγχος».
«Νιώθω απίθανα», μας είπε η Σοφία Τσαούντρι, που ερμήνευσε με επιτυχία τον ρόλο της επιστημόνισσας Dr Lownotes. «Νιώθω χαρά, νιώθω απίθανα. Αλλά και στενοχώρια, γιατί φτάσαμε στο τέλος», συμπλήρωσε. «Είναι το παιδικό μου όνειρο», ανέφερε ο Φ. Μπ., που ενσάρκωσε τον Αυλητή στο έργο. «Έκανα νέες φιλίες κι έμαθα να συνεργάζομαι. Ελπίζω να αρέσει στον κόσμο. Είναι η πρώτη μου φορά και λυπάμαι που του χρόνου δεν θα μπορώ να συμμετέχω, γιατί θα πάω στο γυμνάσιο».

Η κεντρική ηρωίδα του έργου, στον ρόλο της Ευτέρπης, ήταν η Φραντζέσκα Γκιατάι. «Νιώθω χαρά κι ευτυχία. Για μένα η ομάδα ήταν μια οικογένεια. Το θέατρο μου δίνει ηρεμία και ειρήνη». Ένα άλλο παιδί, η T.G., μας ανέφερε: «Κατάλαβα τη σημασία της σκληρής δουλειάς. Είχα λίγο άγχος, αλλά πέρασα όμορφα». «Μέσα από την ομάδα γνώρισα καλύτερα τα παιδιά της Ε’ και της Στ’», ανέφερε η Έλενα Μπάνη, που είχε τον ρόλο της Adagio. «Κάναμε πολλές πρόβες και βγήκε μια καλή παράσταση».

Ένας από τους πιο κωμικούς ρόλους, υπήρξε η Βικτώρια, την οποία ενσάρκωσε η Αλεάνδρα Μπάνι. «Είμαι πολύ ευτυχισμένη. Η ομάδα μου έχει προσφέρει αυτοπεποίθηση κι έχω μάθει να συνεργάζομαι με τα άλλα παιδιά. Κι εμένα είναι η πρώτη φορά στο θέατρο. Η δυσκολία ήταν για το πώς θα πω τα λόγια πάνω στη σκηνή και ο φόβος να μην τα ξεχάσω. Αγαπημένη μου ατάκα από το κείμενο, είναι το “όλα μπορούν να τα καταφέρουν οι γυναίκες”, γιατί τις γυναίκες τις θεωρούν αδύναμες, ενώ δεν είναι». Η τελευταία «ηθοποιός» που μας μίλησε, ήταν η Μπάρμπαρα Χούρτσια: «Αυτή η παράσταση ήταν πολύ σημαντική για εμένα, διότι, ως μετανάστρια, κατόρθωσα να γνωρίσω τον ελληνικό πολιτισμό. Ήταν χαρά μου να συμμετέχω σε αυτήν τη θεατρική παράσταση».

Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών του σχολείου αποτελείται από άτομα με μεταναστευτικό υπόβαθρο. Στην αρχή της χρονιάς, υπήρχαν αρκετά παιδιά που δεν μιλούσαν καθόλου ή μιλούσαν λίγο, την ελληνική γλώσσα.

Aς δούμε τώρα, τι ανέφεραν οι συντελεστές της παράστασης. Αρχικά, η Αθηνά Μακεδών: «Η φετινή εμπειρία αυτή της θεατρικής ομάδας θα μου μείνει αναμφίβολα χαραγμένη σε καρδιά και νου. Βλέπαμε τα παιδιά κάθε Σάββατο να ανθίζουν και λίγο περισσότερο. Να εκδηλώνονται, να εκφράζονται, να μαθαίνουν τέχνη και σεβασμό με τρόπους που δεν γίνονται πίσω από θρανία. Με συγκινεί βαθύτατα το γεγονός πως κάποια παιδιά από αυτά, σε τούτη τη γειτονιά, ίσως ποτέ να μην είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε κάτι τέτοιο, οπότε “γατζώθηκαν” από αυτά τα απλά οικογενειακά μας Σάββατα και έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό, επιτυγχάνοντας ένα αποτέλεσμα ανάρπαστο. Στο τέλος, στην τελευταία παράσταση, είχαμε τόσα μάτια που μας κοιτούσαν με ευγνωμοσύνη, που ήταν αναμφίβολα ακριβώς η πληρωμή που χρειαζόμασταν. Αποδίδω την επιτυχία μας αυτή, στη δυναμική της εκπαιδευτικής μας ομάδας, την οποία μου αρέσει να παρομοιάζω με τη “λεγεώνα των υπερηρώων”, καθώς ο καθένας με τη “σούπερ δύναμή του”, προσέφερε κάτι μοναδικό, προσθέτοντας έτσι το λιθαράκι του σε αυτό το “ταξίδι στις χαμένες νότες”, που σίγουρα και αδιαμφισβήτητα απολαύσαμε όλοι».

Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε η Ελένη Καρκάνη: «Είμαι ενθουσιασμένη για τη θεατρική παράσταση “Ταξίδι στις χαμένες νότες”. Το έργο μας αφηγείται την ιστορία μιας ομάδας μαθητών που ταξιδεύουν στο χρόνο για να ανακαλύψουν χαμένες μουσικές, φωτίζοντας τη σημασία της μουσικής παράδοσης και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Μαζί με τον Στέλιο, την Αθηνά και την Ελένη, δεν φανταζόμασταν ποτέ ότι αυτή η ιδέα που στηρίζεται στην αγάπη μας για το θέατρο και τη μουσική, στις δεξιότητες που έχει ο καθένας από εμάς, αλλά, κυρίως, στη φιλία μας, θα μας οδηγούσε σε ένα τέτοιο αποτέλεσμα. Αφιερώνοντας αφιλοκερδώς τα Σαββατοκύριακά μας για τις πρόβες εργαστήκαμε σκληρά για να προσφέρουμε στα παιδιά μια μοναδική εμπειρία που θα τα βοηθήσει να αναπτύξουν τις καλλιτεχνικές και κοινωνικές τους δεξιότητες, να διαχειριστούν το άγχος τους και άλλα πολλά. Επίσης, είχαμε την τιμή να έχουμε μαζί μας τον μουσικό Βασίλη Κορακάκη και την φιλόλογο και απόφοιτο του Εθνικού Θεάτρου, Αρχοντούλα Παναγιωτακοπούλου, οι οποίοι προσέφεραν πολύτιμη καθοδήγηση. Αυτή η παράσταση εξετάζει σημαντικά ηθικά ζητήματα σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη και τη σύγχρονη μουσική, προσπαθώντας να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές για την ποιότητα και τις αξίες της μουσικής του παρελθόντος. Είμαι περήφανη για την αφοσίωση και το ταλέντο των μαθητών μας και ανυπομονώ να μοιραστούμε αυτό το ταξίδι με το κοινό μας, αναδεικνύοντας τη δύναμη της τέχνης στην εκπαίδευση».

Στο ίδιο μήκος κύματος βρέθηκε και η χορογράφος της ομάδας, Ελένη Σαββίδου: «Είμαι πολύ χαρούμενη και συγκινημένη που συμμετείχα και εγώ στη θεατρική ομάδα, καθώς μου δόθηκε η δυνατότητα να προσφέρω στα παιδιά μια εμπειρία που θα έχουν να θυμούνται. Έλαβα μεγάλη αγάπη και χαρά από τα παιδιά, βλέποντάς τα να θέλουν πολύ να τους δείχνω την επόμενη κίνηση του χορού, λέγοντας μου ξανά και ξανά κυρία να το ξανακάνουμε. Όλο αυτό για εμένα ήταν η επιβράβευση για τη δουλειά που κάνω -πρώτη φορά στη ζωή μου ένιωσα τόση περήφανη. Όταν δουλεύεις με παιδιά και δίνεις το καλύτερο σου εαυτό πάντα θα εισπράττεις μεγάλη αγάπη και επιβράβευση. Ευχαριστώ πάρα πολύ όλη την ομάδα, την Ελένη Καρκάνη, την Αθήνα Μακεδών και κυρίως τον Στέλιο Λιθοξοΐδη που μου πρότεινε να συμμετάσχω και εγώ σε αυτή την πρωτοβουλία. Ήταν μεγάλη μου χαρά και τιμή να συνεργαστώ μαζί τους.

Τελευταίος μίλησε ο εμπνευστής του πρότζεκτ «Το ταξίδι των λέξεων από το χαρτί στη σκηνή» και συγγραφέας του έργου, Στέλιος Λιθοξοΐδης: «Οι καλύτερες αφηγήσεις γεννιούνται στις συμπλεύσεις και οι καλύτερες στιγμές στις παρέες. Ξεκινήσαμε με βασικό γνώμονα την επίτευξη των παιδαγωγικών μας στόχων, αλλά πετύχαμε πολλά περισσότερα. Η ομάδα, ανήκει στη γειτονιά. Στους εκπαιδευτικούς, στα παιδιά, στους γονείς, σε όλους. Είναι σημαντικό να επιδεικνύεται εμπιστοσύνη στους οδηγούς, ακόμα κι αν ενίοτε πέφτουν σε λακκούβες. Η κριτική, είτε καλή είτε κακή, είναι το πιο εύκολο πράγμα. Το σύνθετο και συνάμα το πιο δημιουργικό, είναι η συμπόρευση. Πώς, δηλαδή, το κάθε άτομο δύναται να αφήσει τη δική του πινελιά στο μοτίβο του συνόλου, εξευμενίζοντας εγωισμούς, δεισιδαιμονίες και προκαταλήψεις. Εμείς φέτος πήραμε πολλή αγάπη, νιώθουμε ευλογημένοι. Σημαντικό όμως είναι να υπάρχει συνέχεια. Γιατί έτσι χτίζεται η κουλτούρα».