Υποβολή προτάσεων και ενστάσεων για το Χωροταξικό Πλαίσιο Τουρισμού στη Δυτική Μακεδονία

Θέμα: Κοινό Κείμενο Προτάσεων για το Χωροταξικό Πλαίσιο Τουρισμού.

Προσυπογράφουν:

• Ένωση Ξενοδόχων Π.Ε. Φλώρινας
• Ένωση Τουριστικών και Συναφών Δραστηριοτήτων του Δήμου Πρεσπών

Αξιότιμη κυρία Π. Φαρμάκη,,

Αξιότιμοι φορείς,

κυρίες και κύριοι,

Σε απάντηση του από 6/09/2024 ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, με το οποίο μας κοινοποιήθηκε προς διαβούλευση το «Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό», το οποίο περιλαμβάνει δύο ογκώδη αρχεία συνολικά 450 σελίδων και παρά το εξαιρετικά περιορισμένο χρονικό περιθώριο για τη μελέτη τους, καταφέραμε να το θέσουμε σε διαβούλευση με τα μέλη των Ενώσεών μας και στην συνέχεια να συνδιαμορφώσουμε μια ολοκληρωμένη πρόταση, που στοχεύει στη διαμόρφωση ενός ευνοϊκού πλαισίου για το Τουριστικό προϊόν της Π.Ε.Φλώρινας αλλά και γενικότερα της Δυτικής Μακεδονίας.

• Εισαγωγή

Η Δυτική Μακεδονία διαθέτει μοναδικά χαρακτηριστικά που πρέπει να αξιοποιηθούν στο πλαίσιο ενός οργανωμένου σχεδίου χωροταξικής ανάπτυξης του τουρισμού.

Οι περιοχές των Δήμων Φλώρινας, Αμυνταίου και Πρεσπών, αλλά και ολόκληρης της Περιφέρειας, συνδυάζουν μοναδικά φυσικά τοπία, παραδοσιακούς οικισμούς, πολιτιστική κληρονομιά και περιθώρια για ανάπτυξη εναλλακτικών δραστηριοτήτων.

Στόχος μας είναι η βιώσιμη ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος, με έμφαση στην ποιότητα, την τοπική αρχιτεκτονική και τον πολιτισμό, διατηρώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής.

Πριν προχωρήσουμε στις προτάσεις μας πρέπει να αναφέρουμε την έντονη διαφωνία μας όσον αφορά τους χάρτες για την Π.Ε. Φλώρινας όπου οι περιοχές που χαρακτηρίζονται ως περιοχές με δυνατότητες ανάπτυξης του τουρισμού χαρακτηρίζεται μόνο η πόλη της Φλώρινας μαζί με το χιονοδρομικό και ο οικισμός του Νυμφαίου.

Ως αποτέλεσμα, εξαιρούνται από την τουριστική ανάπτυξη περιοχές που ήδη έχουν τουρισμό όπως η περιοχή των Πρεσπών και η περιοχή του Αμυνταίου.

Συγκεκριμένα:

• Ένσταση και Προτάσεις για την Τουριστική Ανάπτυξη της Περιοχής Πρεσπών

Οι περιοχές της Πρέσπας, που ήδη προσελκύουν τουρισμό χάρη στο φυσικό κάλλος και την πολιτιστική τους κληρονομιά, παραμένουν ουσιαστικά παραγνωρισμένες στο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό.

Αντί να εντάσσονται σε μια ολοκληρωμένη στρατηγική βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, αντιμετωπίζονται κυρίως ως σημεία σύντομων επισκέψεων από γειτονικές πόλεις. Αυτό έχει σοβαρές συνέπειες τόσο για την βιωσιμότητα των υφιστάμενων τουριστικών υποδομών όσο για την τοπική οικονομία, καθώς αποθαρρύνονται οι διανυκτερεύσεις,  ενώ θα έπρεπε να συμβαίνει το αντίθετο και υπονομεύεται, τόσο η βιωσιμότητα των υφιστάμενων καταλυμάτων, όσο και η προσπάθεια για δημιουργία σταθερών βιώσιμων τουριστικών υποδομών.

Προτείνουμε τις Πρέσπες ως καίριο σημείο για την τουριστική ανάπτυξη στην Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας, όπως και είναι, με την υιοθέτηση ενός μοντέλου τουρισμού που θα σέβεται το φυσικό περιβάλλον και θα ενισχύει την τοπική οικονομία μέσω της ενθάρρυνσης της επιμήκυνσης των διανυκτερεύσεων, με γενικότερο προσανατολισμό την διάχυση των επισκεπτών σε όλα τα τοπικά διαμερίσματα.

Η στήριξη, επέκταση ή δημιουργία παραδοσιακών καταλυμάτων εντός των οικισμών, σεβόμενα την τοπική αρχιτεκτονική και το τοπίο, θα μείωνε τις πιέσεις που προκαλούν οι σύντομες επισκέψεις και θα συνέβαλε στη μακροπρόθεσμη οικονομική βιωσιμότητα της περιοχής.

Παράλληλα, η προώθηση ήπιων μορφών τουρισμού, όπως ο οικοτουρισμός και ο αναγεννητικός τουρισμός, με έμφαση στην κυκλική οικονομία, θα μπορούσε να φέρει νέες ευκαιρίες ανάπτυξης, ενισχύοντας τον σεβασμό για το περιβάλλον και τη μοναδική βιοποικιλότητα της Πρέσπας.

Επιπλέον, τονίζουμε την ανάγκη να προωθηθούν δράσεις που συνδέουν τον τουρισμό με την τοπική παραγωγή, όπως η προώθηση των διάσημων τοπικών προϊόντων της περιοχής, όπως τα φασόλια Πρεσπών, καθώς και η δημιουργία δικτύων μεταξύ των τουριστικών επιχειρήσεων και των τοπικών παραγωγών, αλλά και των εναλλακτικών δραστηριοτήτων.

Η στρατηγική αυτή θα διασφαλίσει την αειφορία της περιοχής και θα δημιουργήσει πολλαπλασιαστικά οφέλη για την τοπική κοινωνία και την οικονομία.

• Ένσταση και Προτάσεις για την Τουριστική Ανάπτυξη της Περιοχής Αμυνταίου (Άγιος Παντελεήμονας, Λιμνοχώρι, Λέχοβο κ.λπ.)

Η περιοχή του Αμυνταίου, με το διάσημο αμπελοτόπι του ξινόμαυρου και την πλούσια γαστρονομική παράδοση, έχει όλες τις δυνατότητες να αποτελέσει έναν δυναμικό πόλο έλξης για τον τουρισμό. Ωστόσο, στο υπάρχον Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό, αυτή η περιοχή παραβλέπεται, περιορίζοντας τις ευκαιρίες για τουριστική ανάπτυξη.

Η περιοχή διαθέτει έναν μοναδικό συνδυασμό φυσικού κάλλους, πολιτιστικής κληρονομιάς και γαστρονομικών εμπειριών που θα μπορούσαν να την αναδείξουν σε σημαντικό προορισμό οινοτουρισμού. Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να στηριχθεί η δημιουργία τουριστικών υποδομών που θα ενισχύσουν τη διανυκτέρευση, αλλά και να συνδεθεί ο τουρισμός με την τοπική παραγωγή μέσω της ανάδειξης τοπικών προϊόντων, όπως το ξινόμαυρο κρασί, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και η τοπική κουζίνα.

Η στρατηγική αυτή θα προάγει τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη και θα εξασφαλίσει την ανάδειξη της τοπικής οικονομίας μέσω της προώθησης των τοπικών επιχειρήσεων, των προϊόντων και των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την περιοχή.

Μετά τα παραπάνω, οι υπογράφοντες φορείς, με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες της περιοχής της Δυτικής Μακεδονίας, προτείνουν τις παρακάτω προτάσεις, προσαρμοσμένες στη μορφή τουρισμού που αρμόζει στην περιοχή μας.

Οι προτάσεις μας για την Τουριστική Ανάπτυξη της Περιοχής μας έχουν ως εξής:

1. Ανάπτυξη Ορεινού και Εναλλακτικού Τουρισμού

Η Δυτική Μακεδονία είναι η μοναδική περιφέρεια της Ελλάδας χωρίς πρόσβαση σε θάλασσα, γεγονός που απαιτεί μια στρατηγική διαφοροποίηση από τον εποχιακό – θερινό θαλάσσιο τουρισμό. Ο τουρισμός στην περιοχή πρέπει να αναπτύσσεται με βάση τις ιδιαιτερότητες του ορεινού περιβάλλοντος και να επικεντρώνεται σε δραστηριότητες που μπορούν να υποστηριχθούν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Προτείνουμε τη θέσπιση κριτηρίων που θα ορίζουν τον «Ορεινό και Εναλλακτικό Τουρισμό», με τα εξής χαρακτηριστικά:

• Γεωγραφικά Κριτήρια:
• Ανάπτυξη τουριστικών δραστηριοτήτων σε περιοχές άνω των 500 μέτρων υψόμετρο.
• Απόσταση μεγαλύτερη των 100 χιλιομέτρων από τη θάλασσα, για να ενισχυθεί η διακριτή ταυτότητα του ορεινού τουρισμού.
• Ιδιαίτερη χωροταξική αναφορά χαρακτηρισμού ως «Υπό Ανάπτυξη Ορεινού Τουριστικού Προορισμού», όλων των πόλεων και οικισμών της Π.Ε. Φλώρινας.
• Ενίσχυση Παραμεθόριων Περιοχών:
• Προώθηση τουριστικών δραστηριοτήτων σε παραμεθόριες περιοχές, με στόχο την ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών.
• Διασυνοριακή συνεργασία για την προσέλκυση διεθνούς τουρισμού.

2. Πολιτιστική και Αρχιτεκτονική Κληρονομιά

Η διατήρηση και ανάδειξη της τοπικής αρχιτεκτονικής και παράδοσης είναι βασικός πυλώνας της τουριστικής στρατηγικής της Δυτικής Μακεδονίας.

• Προστασία Παραδοσιακών Οικισμών:
• Κίνητρα για την αναπαλαίωση παλαιών κτιρίων και την προσαρμογή τους στα τοπικά αρχιτεκτονικά πρότυπα, με ταυτόχρονη ενσωμάτωση σύγχρονων πρακτικών ενεργειακής αποδοτικότητας.
• Υπογειοποίηση καλωδίων (ρεύματος, τηλεφώνων κτλ) για την προστασία του τοπίου.
• Κίνητρα για Δήμους και Επιχειρήσεις:
• Αυξημένες επιχορηγήσεις για την προσαρμογή καταλυμάτων και επιχειρήσεων και δημοτικών κτιρίων, στα τοπικά πρότυπα, καθώς και ειδικές φορολογικές ελαφρύνσεις.

3. Προώθηση Υπαίθριων Δραστηριοτήτων

Η ανάπτυξη υπαίθριων δραστηριοτήτων που εκμεταλλεύονται το μοναδικό φυσικό τοπίο της Δυτικής Μακεδονίας μπορεί να διαφοροποιήσει τον τουρισμό της περιοχής από τον παραδοσιακό θαλάσσιο τουρισμό.

• Ποδηλασία, πεζοπορία, παρατήρηση πουλιών, ορειβασία, κωπηλασία, κανό, καγιάκ, paragliding, flying fox, εκτός δρόμου διαδρομές και άλλες δραστηριότητες.
• Χειμερινός τουρισμός, όπως χιονοδρομικές δραστηριότητες και σύνθετα αθλήματα (π.χ. Μαραθώνιος, Prespathlon).
• Προώθηση αθλητικού και προπονητικού τουρισμού.

4. Εκπαίδευση και Επαγγελματική Κατάρτιση

Για τη βιώσιμη ανάπτυξη του τουρισμού, είναι απαραίτητη η κατάρτιση επαγγελματιών του χώρου.

• Δημιουργία σχολών ξεναγών και συνοδών βουνού, είτε στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας είτε ως ΙΕΚ.
• Συνεχή προγράμματα επιμόρφωσης για επαγγελματίες του τουρισμού, αληκλά και για όποιον ήθελε να ασχοληθεί επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά στον τουρισμό, με έμφαση στις εναλλακτικές και βιωματικές μορφές τουρισμού.

5. Ρυθμίσεις Καταλυμάτων και Airbnb

Η λειτουργία των Airbnb και βραχυχρόνιων μισθώσεων πρέπει να είναι ελεγχόμενη με συγκεκριμένες προδιαγραφές, ώστε να προστατεύεται το τουριστικό προϊόν και να διασφαλίζεται η βιωσιμότητα των παραδοσιακών τουριστικών επιχειρήσεων.

6. Προώθηση Πολιτιστικού Τουρισμού

Η πολιτιστική κληρονομιά της Δυτικής Μακεδονίας, από τα Αρχαία, ταΒυζαντινά και τα νεότερα μνημεία, μέχρι τους παραδοσιακούς οικισμούς, αποτελεί σημαντικό πόλο έλξης τουριστών.

• Ανάδειξη βυζαντινών μνημείων, ιστορικών περιοχών και τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
• Διοργάνωση φεστιβάλ και εκδηλώσεων που προάγουν την τοπική κουλτούρα.

7. Οικοτουρισμός και Βιώσιμες Δραστηριότητες

Η διατήρηση και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος είναι κρίσιμη για τη μακροχρόνια τουριστική ανάπτυξη της περιοχής.

• Σύνδεση προστατευόμενων περιοχών (λίμνες, δάση, βουνά) με τουριστικές υποδομές που ενισχύουν τη βιώσιμη ανάπτυξη.
• Δημιουργία οικολογικών μονοπατιών και υποδομών για υπαίθριες δραστηριότητες, με την ανάλογη σήμανση.

8. Γαστρονομικός Τουρισμός και Οινοτουρισμός

Η προώθηση της τοπικής κουζίνας και η ενίσχυση του οινοτουρισμού αποτελούν στρατηγικούς στόχους.

• Δημιουργία γαστρονομικών διαδρομών και συνεργασία με τοπικούς παραγωγούς για την προβολή της τοπικής γαστρονομίας.
• Προώθηση επισκέψιμων οινοποιείων της Δυτικής Μακεδονίας.

9. Ψηφιακή Προβολή και Καινοτομία

Η αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων είναι απαραίτητη για την προώθηση της περιοχής διεθνώς.

• Δημιουργία εφαρμογών που θα παρέχουν πληροφορίες για αξιοθέατα, διαδρομές και δραστηριότητες.
• Εκστρατείες ψηφιακού μάρκετινγκ για την προβολή της περιοχής διεθνώς.

10. Συνεργασίες και Στρατηγικές Συμμαχίες

Η δημιουργία συνεργειών με τοπικούς και διεθνείς φορείς θα ενισχύσει τη θέση της Δυτικής Μακεδονίας ως προορισμού.

• Συνεργασίες με τουριστικούς οργανισμούς και πανεπιστήμια.
• Διασυνοριακή συνεργασία με τις όμορες χώρες (Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία) για την προώθηση κοινών τουριστικών πρωτοβουλιών.

11. Βιώσιμη Διαχείριση Πόρων

Η αειφόρος ανάπτυξη πρέπει να είναι κεντρικός στόχος της τουριστικής στρατηγικής.

• Προώθηση πράσινων πρακτικών και εξοικονόμησης ενέργειας στα τουριστικά καταλύματα.
• Μέτρα για την προστασία της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων.

Προσδοκώμενα Αποτελέσματα:

• Ανάπτυξη Εναλλακτικού Τουρισμού: Προσέλκυση τουριστών που αναζητούν αυθεντικές και βιώσιμες εμπειρίες.
• Ενίσχυση Τοπικής Οικονομίας: Δημιουργία θέσεων εργασίας και ενίσχυση τοπικών επιχειρήσεων.
• Ανάδειξη Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς: Διατήρηση της ταυτότητας της περιοχής.
• Διασυνοριακή Συνεργασία: Ανάδειξη της περιοχής ως τουριστικού κόμβου.
• Βιώσιμη Ανάπτυξη: Προστασία φυσικών πόρων και ενίσχυση της μακροχρόνιας βιωσιμότητας.

Με αυτές τις προτάσεις, πιστεύουμε ότι η Δυτική Μακεδονία μπορεί να εξελιχθεί σε έναν καινοτόμο, βιώσιμο τουριστικό προορισμό που θα προσελκύει επισκέπτες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, διαχωριζόμενη σαφώς από τον εποχιακό θαλάσσιο τουρισμό.

Με εκτίμηση για :

Ένωση Ξενοδόχων Π.Ε. Φλώρινας

Η Πρόεδρος

Θεοδοσία Τζαβέλα

Ο Αντιπρόεδρος

Γιάννης Ιατρίδης

Ένωση Τουριστικών και Συναφών Δραστηριοτήτων Δήμου Πρεσπών

Ο Πρόεδρος

Στράτος Βασιλόπουλος

Ο Αντιπρόεδρος

Γιάννης Κωνσταντίνου