Ο Άγιος Αγαθάγγελος, ο έφηβος που νίκησε το φόβο – Άρθρο του Μητροπολίτου Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας κ. Ειρηναίου
Η Εκκλησία μας, στην αγκαλιά της μνήμης των Αγίων, περιλαμβάνει μορφές που ξεπερνούν τα όρια του ιστορικού χρόνου και της γεωγραφίας. Ανάμεσά τους, ξεχωρίζει ο Άγιος Νεομάρτυρας Αγαθάγγελος, ένας έφηβος, μια φλόγα πίστης μέσα στο σκοτάδι της τουρκικής δουλείας, που με τον αγώνα του και τη θυσία του, έγινε φωτεινό παράδειγμα ομολογίας Χριστού. Καυχάται η Ιερά Μητρόπολη Φλώρινης Πρεσπών και Εορδαίας για τον τοπικό της Άγιο.
Αν και η βιογραφία του είναι λιτή, το πνευματικό της βάθος είναι ανεξάντλητο. Γεννημένος στη Φλώρινα και εργαζόμενος στην πόλη του Μοναστηρίου ως υποδηματοποιός στην καρδιά μιας πόλης πολυπολιτισμικής, ο νεαρός Αγαθάγγελος δεν παρασύρθηκε από τους ανέμους της εποχήςτου. Η πίστη του στον Χριστό ήταν βράχος. Όπως διαβεβαιώνει ο Κύριος: «Ὅστις ἐὰν ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ Πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς» (Ματθ. 10,32)· «Όποιος με ομολογήσει μπροστά στους ανθρώπους, θα τον ομολογήσω και εγώ μπροστά στον Πατέρα μου τον ουράνιο».
Η νεανική καρδιά του Αγαθαγγέλου δεν λογάριασε τις συνέπειες. Ο έφηβος εκείνος έγινε δούλος του Χριστού και όχι της εποχής. Σε μια ηλικία όπου άλλοι χάνονται στην ασάφεια της ταυτότητας, εκείνος ομολόγησε με παρρησία Αυτόν που είναι «ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή» (Ιω. 14,6). Δεν χρειάστηκε να φωνάξει· η σιωπηλή του προσήλωση στο Ευαγγέλιο φώτιζε τη διαδρομή του.
Ο Άγιος Αγαθάγγελος δεν προχώρησε σε πύρινες ρητορείες, αλλά προσέφερε το σώμα του ως θυσία λογική. Όπως σημειώνει ο Απόστολος Παύλος: «Παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς… παραστῆσαι τὰ σώματα ὑμῶν θυσίαν ζῶσαν, ἁγίαν, εὐάρεστον τῷ Θεῷ» (Ρωμ. 12,1)· δηλαδή, να προσφέρετε το σώμα σας θυσία ζωντανή, άγια και ευάρεστη στον Θεό. Ο νέος αυτός προέβλεψε τη φθορά του κόσμου και επέλεξε την αιωνιότητα.
Η εποχή του Αγίου Αγαθαγγέλου δεν διαφέρει πολύ από τη δική μας. Και τότε οι νέοι πιέζονταν να αφομοιωθούν σε ένα περιβάλλον χωρίς πνευματικά σημεία αναφοράς. Η θρησκευτική ταυτότητα θεωρούνταν επικίνδυνη. Η πίστη του Χριστού προκαλούσε. Σήμερα, πολλοί νέοι πιέζονται να αποσιωπήσουν την πίστη τους, να υιοθετήσουν έναν ουδέτερο τρόπο ζωής χωρίς Θεό. Ο Άγιος Αγαθάγγελος φωνάζει διαχρονικά: Ομολογείστε την αλήθεια του Χριστού, έστω κι αν αυτό έχει κόστος.
Πολλοί στην εφηβεία ταλαντεύονται. Δυσκολεύονται να διακρίνουν το αληθινό από το εφήμερο. Ο Άγιος δεν επέλεξε την ασφάλεια· επέλεξε την ομολογία. Έγινε το πρότυπο της ακλόνητης ταυτότητας σε έναν ρευστό κόσμο. Ενάντια στον πειρασμό του εκκοσμικευμένου βολέματος, όρθωσε τη φωνή του υπέρ του Χριστού. Εκεί όπου ο φόβος θεριεύει, ο Αγαθάγγελος απαντά με θάρρος.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του όχι ως μια τυπική αγιοκατάταξη, αλλά ως φωνή σάλπιγγος στη συνείδηση των νέων. Στους καιρούς των ψηφιακών είδωλων, των εύκολων συγκινήσεων και των κούφιων ιδανικών, ο Άγιος Αγαθάγγελος δείχνει έναν άλλο δρόμο την οδό της σιωπηρής δύναμης, της αυτογνωσίας και της φλεγόμενης εσωτερικής πίστης.
Η θυσία του δεν είναι μαρτυρολογία· είναι θεολογία. Ο Άγιος δεν επέλεξε τον θάνατο για να προκαλέσει εντύπωση, αλλά για να ομολογήσει την Αλήθεια. Δεν είναι θύμα· είναι νικητής. Και η νίκη του δεν είναι πολιτική, κοινωνική ή εθνική είναι νίκη πνευματική. Μαρτύρησε στην πόλη του Μοναστηρίου. Γνώριζε καλά την περιοχή και θα μπορούσε να κρυφτεί· κι όμως προτίμησε να σταθεί ως φάρος.
Αυτός ο έφηβος έγραψε με το ίδιο του το αίμα το Ευαγγέλιο στην καρδιά των συγχρόνων του. Το μαρτύριό του δεν υπήρξε μόνο γεγονός, αλλά φλόγα που άναψε στις συνειδήσεις. Η Εκκλησία δεν τον ανακηρύσσει Άγιο για να τον τιμήσει μουσειακά, αλλά για να τον προσφέρει ως απάντηση στο ερώτημα πώς ζει ο πιστός νέος στον σύγχρονο κόσμο;
Πρώτον, ζει με πίστη ακλόνητη. Ο Άγιος Αγαθάγγελος δεν παρέκκλινε από την πίστη ούτε για να σώσει τη ζωή του. Πίστεψε μέχρι τέλους, με τη βεβαιότητα πως ο Χριστός είναι ο μόνος σωτήρας: «Οὐδεὶς δύναται δύο κυρίοις δουλεύειν» (Ματθ. 6,24)· «Κανείς δεν μπορεί να δουλεύει σε δύο κυρίους». Ούτε στον φόβο ούτε στη δειλία υπέκυψε.
Δεύτερον, ζει με ομολογία καθαρή. Δεν έκρυψε την ιδιότητά του ως χριστιανός. Δεν την διαπραγματεύτηκε. Δεν ντράπηκε. Όπως γράφει ο Απόστολος Παύλος: «Οὐ γὰρ ἐπαισχύνομαι τὸ εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ» (Ρωμ. 1,16)· «Δεν ντρέπομαι για το Ευαγγέλιο του Χριστού». Ο Άγιος έζησε και μαρτύρησε με αυτή τη ντροπή μηδενισμένη από τη χάρη του Θεού.
Τρίτον, ζει με θάρρος. Η πίστη και η ομολογία του θα ήταν κενές χωρίς την ανδρεία να σταθεί απέναντι στην απειλή. Δεν τρόμαξε. Δεν υπέκυψε. Έμεινε σταθερός, όπως ο Δανιήλ και οι τρεις παίδες στην κάμινο. «Κύριος φωτισμός μου καὶ σωτήρ μου, τίνα φοβηθήσομαι;» (Ψαλμ. 26,1)· «Ο Κύριος είναι το φως και ο σωτήρας μου, ποιον θα φοβηθώ;»
Ο Άγιος Αγαθάγγελος δεν ζητά από εμάς να πεθάνουμε· ζητά να ζήσουμε με θυσιαστική αγάπη, με καθαρή ταυτότητα, με ειλικρινή πίστη. Να μαρτυρούμε με τη ζωή μας. Να θυμόμαστε ότι δεν είμαστε μόνοι· έχουμε ένα σύννεφο μαρτύρων ( Εβρ. 12,1), που μας περιβάλλει και μας ενισχύει.
Ας μεταλαμπαδεύσουμε στους νέους μας όχι έναν φόβο, αλλά μια πίστη. Όχι την αποφυγή, αλλά την εσωτερική δύναμη. Όχι τη σιωπή, αλλά τη μαρτυρία. Ο Άγιος Αγαθάγγελος, έφηβος στην ηλικία αλλά ώριμος στην πίστη, δείχνει τον δρόμο της σωτηρίας.
Ας έχουμε την πρεσβεία του και ας χαρίζει σε όλους μας κάθε ευλογία.
Βιβλιογραφία – Παραπομπές
- Αγία Γραφή (Μετάφραση: Βιβλική Εταιρεία).
- Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, υπό Ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου, τόμος έκτος, εκδ. Ίνδικτος 2004
- Μ. Βασιλείου, «Περί της αληθινής πίστεως», ΕΠΕ τόμος 2.
- Ν. Μητρόπουλου, Οι Νεομάρτυρες και το μήνυμά τους, εκδ. Αρμός.
- Δ. Τσινικόπουλου, Ο Χριστιανός και ο σύγχρονος κόσμος, Θεσσαλονίκη 2001.
