Εκπαίδευση Δύο Ταχυτήτων: Η Αποδόμηση του Δημοκρατικού Κεκτημένου

Η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Η πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση για την ανώτατη εκπαίδευση δεν είναι μια απλή απόφαση. Είναι μια ιδεολογική επιλογή που απειλεί να αλλάξει τη φυσιογνωμία της κοινωνίας μας.

Η απόφαση να υποβαθμιστεί ο ρόλος του δημόσιου πανεπιστημίου και να ανοιχτεί ο δρόμος στα ιδιωτικά ιδρύματα δεν είναι μεταρρύθμιση· είναι υποχώρηση. Είναι η αποδοχή μιας λογικής που αντιμετωπίζει τη γνώση ως εμπόρευμα και όχι ως δικαίωμα.

Όταν ο υπουργός μιλά για «ορθολογική αξιοποίηση των δημόσιων πόρων», αυτό που πραγματικά εννοεί είναι αποχώρηση του κράτους από τον πιο κρίσιμο θεσμό κοινωνικής κινητικότητας: τη δημόσια εκπαίδευση. Γιατί όταν το κράτος αποσύρεται, το κόστος δεν εξαφανίζεται — μεταφέρεται στις πλάτες των οικογενειών. Και ας είμαστε ειλικρινείς: η φτωχή οικογένεια δεν έχει τα ίδια εργαλεία με την εύπορη. Η “επιλογή” που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση είναι ψευδεπίγραφη· δεν υπάρχει πραγματική επιλογή όταν αυτή εξαρτάται από το πορτοφόλι.

Η δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων δεν φέρνει “υγιή ανταγωνισμό”. Δημιουργεί ένα εκπαιδευτικό σύστημα δύο ταχυτήτων, όπου οι λίγοι έχουν πρόσβαση σε περισσότερες ευκαιρίες και οι πολλοί βλέπουν τις πόρτες να κλείνουν. Κι έτσι αρχίζει ο φαύλος κύκλος: όσοι έχουν τα μέσα στρέφονται στα ιδιωτικά ιδρύματα· το δημόσιο πανεπιστήμιο αποδυναμώνεται πολιτικά και οικονομικά· η μεσαία τάξη απογοητεύεται· η ανισότητα θεσμοθετείται. Αυτό δεν είναι μεταρρύθμιση — είναι κοινωνική διάλυση με ακαδημαϊκό περιτύλιγμα.

Όταν τα παιδιά των πλουσίων σπουδάζουν αλλού από τα παιδιά της μεσαίας και της λαϊκής τάξης, η κοινωνία παύει να έχει κοινή αναφορά. Δεν γνωρίζονται, δεν συνυπάρχουν, δεν μοιράζονται εμπειρίες. Η Ελλάδα που γεννάται μέσα από αυτή τη λογική δεν είναι δημοκρατική· είναι μια Ελλάδα προνομιούχων και αποκλεισμένων. Μια κοινωνία όπου η μόρφωση —το θεμέλιο της κοινωνικής κινητικότητας— γίνεται προνόμιο και όχι δικαίωμα.

Η εκπαίδευση δεν είναι τεχνικό θέμα προϋπολογισμού. Είναι πολιτική επιλογή για το είδος της κοινωνίας που θέλουμε. Αν πιστεύουμε σε μια κοινωνία ισότητας, αλληλεγγύης και δικαιοσύνης, τότε η δημόσια εκπαίδευση είναι ο πυρήνας της.

Κάθε παιδί που στερείται την πρόσβαση στη γνώση είναι μια χαμένη υπόσχεση της Δημοκρατίας. Κάθε γονιός που αναγκάζεται να πληρώσει για να εξασφαλίσει το αυτονόητο, είναι ένας πολίτης που βλέπει το κοινωνικό συμβόλαιο να καταρρέει.

Δυστυχώς η κυβέρνηση, αντιμετωπίζει την παιδεία όχι  ως δημόσιο αγαθό, αλλά ως  εμπόρευμα. Γιατί χωρίς ίσες ευκαιρίες στη γνώση, δεν υπάρχει Δημοκρατία — υπάρχει μόνο η ανακύκλωση της ανισότητας.Το ΠΑΣΟΚ- Κίνημα αλλαγής οικοδόμησε την δημόσια παιδεία. Δεν είναι λύση να παραδοθεί η ανώτατη εκπαίδευση στην αγορά, αλλά να επενδύσουμε στο δημόσιο πανεπιστήμιο. Να το κάνουμε τόσο ισχυρό, τόσο σύγχρονο, τόσο ανοιχτό στις ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας, ώστε κανείς να μη χρειάζεται να το εγκαταλείψει.

Ελισσάβετ Παναγιωτίδου

Δικηγόρος

Μέλος του τομέα ενέργειας ΠΑΣΟΚ- Κίνημα Αλλαγής