Χρειάζεται να εξετάσω την ακοή στο νεογέννητο μωρό μου;
Γράφει η ΡΙΖΟΥ Δ. ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ,
Χειρουργός ΩΡΛ ενηλίκων και παίδων
Η ΝΕΟΓΝΙΚΗ ΒΑΡΗΚΟΙΑ
Η εμφάνιση της νεογνικής βαρηκοΐας (βαρηκοΐα υπαρκτή από την γέννηση) θεωρείται αρκετά συχνή, υπολογίζεται σε 1-2 παιδιά ανά 1000 γεννήσεις, αριθμός που στα δεδομένα της Ελλάδας, μεταφράζεται σε περίπου 100 νεογνά το έτος. Μερικά βρέφη, γεννιούνται με απώλεια ακοής που είναι δύσκολο να εντοπίσεις. Είναι σημαντικό να διαγνωστεί η ανωμαλία αυτή έγκαιρα ώστε τα παιδιά με απώλεια ακοής να βοηθηθούν στην ανάπτυξή τους.
Η νεογνική βαρηκοΐα αποτελεί μία σοβαρή διαταραχή, γιατί το παιδί που δεν ακούει φυσιολογικά, αδυνατεί να προσλάβει πολλά από τα ερεθίσματα που υπάρχουν στο περιβάλλον του. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να δυσκολεύεται να επικοινωνήσει με τους γύρω του και να μην μπορεί να αναπτύξει σωστά και έγκαιρα το λόγο του. Ακόμη και μικρού βαθμού βαρηκοΐα, στην παιδική ηλικία μπορεί να επηρεάζει την επικοινωνία και τη γνωστική ανάπτυξή του παιδιού, προκαλώντας διαταραχές συμπεριφοράς.
ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΜΩΡΟ ΜΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΗΝ ΑΚΟΥΕΙ ΚΑΛΑ;
Στο 50% των περιπτώσεων, η πάθηση είναι κληρονομική (οφείλεται δηλαδή σε κάποιο γονίδιο , ακόμα και χωρίς να υπήρχε γνωστή βαρηκοΐα στο συγγενικό περιβάλλον). Στο 25% των περιπτώσεων, τα αίτια είναι προγεννητικά (παθήσεις εγκύου, οι λοιμώξεις όπως τοξόπλασμα , ερυθρά, κυτταρομεγαλοϊός, ερπητοϊός) και περιγεννητικά ή μεταγεννητικά ( η προωρότητα, το χαμηλό βάρος γέννησης, η υποξία, ο ίκτερος, τα τραύματα και οι λοιμώξεις, τα ωτοτοξικά φάρμακα). Στο υπόλοιπο 25%, η βαρηκοΐα θεωρείται ιδιοπαθής.
Υπάρχουν τρεις μορφές βαρηκοΐας, η βαρηκοΐα αγωγιμότητας, η νευροαισθητήριος και η μικτή. Η πάθηση μπορεί να παρουσιαστεί στο ένα ή και στα δύο αυτιά, μπορεί να κυμαίνεται από μικρού έως πολύ μεγάλου βαθμού και να φτάνει και σε κώφωση.
ΓΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΕΞΕΤΑΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΚΟΗ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΕΟΓΝΟ;
Η παιδική βαρηκοΐα αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα πάθησης, η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της οποίας μπορεί να έχει τεράστιο θετικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής ενός παιδιού αλλά και του περιβάλλοντός του. Η διάγνωση, ιδανικά ,πρέπει να έχει γίνει μέχρι τον 3ο μήνα της ζωής, με την θεραπευτική παρέμβαση να αρχίζει τον 6ο μήνα, όπου χρειάζεται. Πολλά προβλήματα ακοής δεν διαγιγνώσκονται πριν την ηλικία των 2 ετών οπότε και διαπιστώνονται καθυστερήσεις στην ανάπτυξη του λόγου. Όσο γρηγορότερα διαγνωσθεί η βαρηκοΐα, τόσο το καλύτερο.
Για την εκτίμηση της ακοής σε τόσο μικρή ηλικία, εφαρμόζονται τα προγράμματα πρώιμης ανίχνευσης της βαρηκοΐας νεογνών (screening tests), τα οποία βασίζονται κυρίως στις ωτοακουστικές εκπομπές (ΟΑΕs) και στα αυτόματα προκλητά δυναμικά εγκεφαλικού στελέχους (ΑΒR).
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΗ Η ΕΞΕΤΑΣΗ ΠΟΥ ΘΑ ΚΑΝΕΙ Ο ΩΡΛ;
Οι ωτοακουστικές εκπομπές (ΟΑΕs) αποτελούν μια πρώτη αδρή εξέταση της ακοής, που μπορούν να εφαρμοστούν ήδη μετά το 2ο 24ωρο της ζωής.
Είναι απαντήσεις που εκπέμπει ο κοχλίας με τη μορφή ηχητικής ενέργειας και είναι ενδεικτικές της ακεραιότητας του έσω ωτός. Έχουν μάλιστα καθιερωθεί ως μια σημαντική μέθοδος ελέγχου της ακοής με κύρια μέχρι σήμερα εφαρμογή το μαζικό προσυμπτωματικό έλεγχο των νεογνών και βρεφών για βαρηκοΐα.
Η εξέταση είναι απλή, γρήγορη και ανώδυνη. Κατά τη διάρκειά της ένα μικρόφωνο που τοποθετείται στο αυτί του παιδιού στέλνει ήπιους ήχους στο εσωτερικό του αυτιού, το οποίο «απαντάει» επίσης με ηχητικά κύματα. Επομένως πρόκειται για αντικειμενική μέθοδο, που δεν απαιτεί την συνεργασία του νεογνού. Ιδανικά είναι το παιδί να κοιμάται ή να είναι όσο γίνεται πιο ήρεμο και μπορεί να γίνει εύκολα σε οποιονδήποτε ήσυχο χώρο, αφού το μηχάνημα εξέτασης είναι μικρό. Τα αποτελέσματα δίνονται την ίδια στιγμή και καταγράφονται στο ιστορικό του παιδιού.
ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΞΕΤΑΣΗ;
Επειδή τα πρώτα έτη ζωής είναι σημαντικά για τη λήψη και επεξεργασία των ακουστικών ερεθισμάτων από τον κροταφικό λοβό του εγκεφάλου, η δυνατότητα να βρίσκουμε εκείνα τα νεογνά με προβλήματα ακοής και να μπορούμε να τα βοηθήσουμε στην καταλληλότερη περίοδο, είναι υψίστης σημασίας.
Τα παιδιά που μετά από πλήρη διαγνωστικό έλεγχο πάσχουν από σοβαρή ή πολύ σοβαρή νευροαισθητηρίου τύπου βαρηκοΐα εμφανίζουν μεγάλη πρόοδο με έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της νόσου με ακουστικά βαρηκοΐας και στις σοβαρότερες περιπτώσεις τοποθέτηση κοχλιακού εμφυτεύματος και στη συνέχεια λογοθεραπεία. Μπορεί να εντοπιστούν περιπτώσεις βαρηκοΐας που να αρκεί χειρουργική επέμβαση για να δώσει τη λύση.
Αδιαμφισβήτητα, ο ρόλος του παιδιάτρου παραμένει σημαντικός, ακόμα και στην περίπτωση που κάποιο screening test είχε εφαρμοστεί στο παιδί και ήταν φυσιολογικό, αφού ένα σημαντικό ποσοστό της παιδικής βαρηκοΐας εγκαθίσταται αργότερα (το θέμα αυτό θα αναλυθεί σε επόμενη ευκαιρία).
Σε γενικές γραμμές ο έλεγχος της ακοής στα παιδιά είναι απαραίτητος:
- Αμέσως μετά τη γέννηση/ Στο πρώτο τρίμηνο ζωής
- Πριν αρχίσουν το νηπιαγωγείο
- Οποτεδήποτε υπάρχει υποψία βαρηκοΐας
Η πρώιμη ανίχνευση και η διάγνωση της βαρηκοΐας αποτελούν τα πρώτα αλλά σημαντικά βήματα στο συνολικό πρόβλημα των βαρήκοων παιδιών. Το επόμενο εξίσου σημαντικό βήμα είναι η αντιμετώπιση της βαρηκοΐας με τελικό στόχο την όσο το δυνατόν καλύτερη ανάπτυξη των γλωσσικών δυνατοτήτων , των γνώσεων και της κοινωνικής ένταξης του βαρήκοου παιδιού.
ΡΙΖΟΥ Δ. ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ
Χειρουργός ΩΡΛ ενηλίκων και παίδων
Μεγάλου Αλεξάνδρου 22, Φλώρινα
2385023343/ 6944103739
