Περί Ανάπλασης…
Προσπαθώ να βάλω στο χαρτί μερικές σκέψεις γύρω απ την πρόσφατη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για έγκριση της μελέτης του έργου για την ανάπλαση του κέντρου του Αμυνταίου.
Κατα πάσα πιθανότητα κι εσύ πρώτη φορά το διαβάζεις ότι θα γίνει ανάπλαση του κέντρου του Αμυνταίου…Πράγματι στις 24/05, στο Δημοτικό Συμβούλιο Αμυνταίου, και ενώ τρέχαμε με την φούρια μας του Νυμφαίου, εγκρίθηκε η μελέτη που προβλέπει την ανάπλαση του κέντρου του Αμυνταίου, απ το ύψος των τραπεζών έως και την λέσχη αξιωματικών καθώς και ο δρόμος της παρέλασης.
Η ανάπλαση περιλαμβάνει καινούριες πλατείες, νησίδες (που τις αγαπάμε στην πόλη μας), συντριβάνια (τύφλα να έχει ο Αβραμόπουλος), πολύ τσιμέντο, λίγο πράσινο, παγκάκια, τρομπέτες, σταφύλια, χάντ-μπολ, Αμύντας ο 3ος (ναι όλα αυτά υπάρχουν) κτλ και κυρίως καινούριο χώρο για τραπεζο-καθίσματα. Όπου μαγαζί εστίασης και καινούρια πλατεία για να καταλάβει… Σύνολο θα μας κοστίσει περίπου 1,5εκ. Ευρώ και αμέσως θα σου πουν “Μα δεν το πληρώνουμε εμείς, είναι χρηματοδότηση από το Α, Β, Γ ταμείο ή πόρο”….μην φοβάστε, πάλι δικά μας λεφτά είναι.
Ένα έργο που για μια ακόμη φορά σηκώνει πολλά πολλά ζητήματα και ερωτήματα…
Πρώτο είναι το ζήτημα του δημοσίου διαλόγου για τον δημόσιο χώρο. Για μια ακόμη φορά, μιλάμε για ένα έργο που αποφασίστηκε πίσω από κλειστές πόρτες, χωρίς καμία διαβούλευση με τον κόσμο, χωρίς καμία διαβούλευση με τους αρχιτέκτονες που εργάζονται και ζουν στην περιοχή (δεν είμαστε και τόσοι πολλοί δα), χωρίς καμία διαβούλευση με τον επιστημονικό κόσμο του κλάδου… Μια κουβέντα μόνο στο δημαρχείο με τους επικεφαλείς της κάθε παράταξης πάνω σε μια ήδη προαποφασισμένη μελέτη.
Ενώ σιγά – σιγά και δειλά δειλά στην Ελλάδα, το ζήτημα του ανοιχτού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού ειδικά σε ότι αφορά τον δημόσιο αστικό χώρο, έχει αρχίσει να προχωράει με πολλά παραδείγματα: Η Θεσσαλονίκη κάνει διαγωνισμό για το στρατόπεδο Παύλου Μελά (έκανε άλλους δύο), τα Φάρσαλα για την κεντρική πλατεία, η Καρδίτσα έκανε, τα Τρίκαλα επίσης, η Πάτρα για την παλαιά χαρτοβιομηχανία… Εδώ ο Δήμος φαίνεται να προχωράει ανάποδα σε μια παλιά λογική λήψης τέτοιων αποφάσεων που θυμίζει Μαυρογιαλούρους, τοπική αυτοδιοίκηση της αρπαχτής των ‘90ς, σιωπηλές αποφάσεις, απευθείας αναθέσεις, μιλημένες δουλειές…θυμάστε, τότε που κρίναμε τον Δήμαρχο με το πόσα κυβικά τσιμέντο και άσφαλτο είχε ρίξει.
Το πλαίσιο των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών είναι (καλώς ή κακώς) στημένο με τέτοιο τρόπο που προστατεύει πολύ την διοργανώτρια αρχή, που μπορεί με χαμηλό κόστος (κακώς εδώ) να έχει στα χέρια της μια πληθώρα ιδεών ή μελετών (ανάλογα το είδος του διαγωνισμού) για να σχεδιάσει τις παρεμβάσεις του όχι για σήμερα, αλλά για τις επόμενες δεκαετίες. Σου διασφαλίζει την σύσταση της κριτικής επιτροπής (εντάξει όσο γίνεται…στην Ελλάδα είμαστε ακόμα). Επίσης δίνει ευκαιρία, τέτοια έργα να γίνουν από μικρά γραφεία ή νέους αρχιτέκτονες (καλώς εδώ).
Σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις αλλά και στο δημοτικό συμβούλιο παλαιότερα, έχω αναφερθεί και έχω ζητήσει να γίνουν τέτοιοι διαγωνισμοί που θα μας βοηθήσουν στο να στήσουμε μια πολύ καλή βάση για κάθε έργο που θα έρθει και να μην γίνεται άναρχα η κάθε παρέμβαση, αλλά να αντιμετωπίζεται σαν ένα ενιαίο έργο. Ένα τέτοιο γενικό σχέδιο (masterplan)αρχικά αποτελεί την βάση για το σχέδιο κάθε υποδομής π.χ δίκτυα κτλ. ταυτόχρονα αποτελεί και την βάση για τις παρεμβάσεις και αποφάσεις του κάθε ιδιώτη που θέλει να στήσει την επιχείρησή του ή να παρέμβει σε αυτήν. Τέλος ένα τέτοιο σχέδιο είναι καιεργαλείο καμπάνιας για τον Δήμο προς τα έξω.
Και πάμε στα ειδικά ζητήματα…
Πάρθηκε μια απόφαση, κατά πλειοψηφία, πάνω σε μια παρουσίαση για την ανάπλαση που έγινε 5 λεπτά πριν και η όλη κουβέντα κράτησε 20 λεπτά…δεν μπορεί να είναι αυτό το επίπεδο συζήτησης για ένα έργο 1,5εκ. Ευρώ!Δεν έγινε καμία διαβούλευση με τον κόσμο, οποίος είναι και αποκλεισμένος από παρεμβάσεις στο Δ.Σ, άρα χωρίς να μπορεί να βγάλει άχνα. Δεν έγινε ούτε μία παρουσίαση προς τον κόσμο για το σχέδιο ανάπλασης για να τον ενημερώσουν τι θέλουν να κάνουν στην πλατεία του!!
Όλη η μελέτη εισηγήθηκε στο Δ.Σ από τον πρόεδρο του Δ.Σ και κυρίως από ιδιώτη αρχιτέκτονα που είχε αναλάβει (απευθείας πάντα) το έργο των “αποτυπώσεων”, αντί να το εισηγηθεί ο μελετητής του έργου, που είναι η ίδια η τεχνική υπηρεσία του Δήμου!
Όλη η μελέτη πατάει σε ολική κυκλοφοριακή ρύθμιση του κέντρου, η οποία δεν έχει συζητηθεί ή αποφασιστεί απ το Δ.Σ! Που σημαίνει όταν έρθει, μπορεί και να καταψηφιστεί… και να δω τι θα τις κάνουμε τις νησίδες τότε… Αυτή η κυκλοφοριακή ρύθμιση δεν παρουσιάστηκε με την γνωμοδότηση ενός ειδικού ή μιας αρμόδιας υπηρεσίας, να δούμε αν δουλεύει δηλαδή…αλλά ούτε και η αρχιτεκτονική παρέμβαση είχε απόφαση ή γνωμοδότηση απ το συμβούλιο αρχιτεκτονικής ή απ την ΥΔΟΜ (όπως όφειλε να έχει)
Τέλος, το σημαντικότερο ζήτημα που προκύπτει, είναι ότι βάση της υπάρχουσας νομοθεσίας, όπως αυτή ίσχυε μέχρι την ημέρα του Δημοτικού Συμβουλίου, από ότι φαίνεται, ο Δήμος ήταν υποχρεωμένος να προβεί σε ανοιχτό διαγωνισμό για έργο τέτοιας φύσης…Αυτά περιγράφονται στην Υπουργική απόφαση Αρ. 26804 -ΦΕΚ 1427/2011. Ακόμα και βάση της νέας Υπουργικής απόφασης που ψηφίστηκε στις 19/05 που άλλαξε την προηγούμενη, παραμένει η υποχρέωση να προβεί σε ανοιχτό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό (Υπουργική Απόφαση Αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΜΕΑΑΠ/48505/387/2021 ΦΕΚ 2239/Β/31-05-2021).
Δεν θα κρίνω εγώ αν ήταν παράνομη ή όχι η κίνηση του Δήμου, αυτό θα το κρίνουν τα αρμόδια όργανα και υπηρεσίες που θα προσφύγουμε. Για εμένα (και χρησιμοποιώ το πρώτο ενικό γιατί έχω και την επαγγελματική σκοπιά στο θέμα) το ζήτημα είναι πολιτικό.
Πρώτο ζήτημα είναι ότι οι Δήμοι είναι καταδικασμένοι πλέον να κυνηγάνε ΕΣΠΑ και έκτακτες χρηματοδοτήσεις και να μην μπορούν να σχεδιάσουν οι ίδιοι με βάση τις ανάγκες τους τα έργα που θέλουν να κάνουν
Αλλά ακόμα και αυτό δεν είναι δικαιολογία…Πέραν του ότι πάμε να αναπλάσουμε μια πλατεία που την ξανα-αναπλάσαμε πριν από 20 χρόνια σήμερα και να ρίξουμε 1,5εκ ευρώ σε μια εποχή που νομίζω υπάρχουν πάρα πολλές άλλες προτεραιότητες που έχουν να κάνουν με την επιβίωση αυτού του τόπου και των κατοίκων π.χ να σβήσουμε τα χρέη για το νερό σε συμπολίτες που δεν μπορούν να πληρώσουν…λέω μια ιδέα.
Νομίζω το βασικό πρόβλημα είναι ότι ακόμα και σήμερα έχει η κάθε δημοτική αρχή ακόμα το νομικό πλαίσιο να λειτουργεί πίσω από κλειστές πόρτες, στην αφάνεια, εξυπηρετώντας συμφέροντα είτε πολιτικάντικα είτε οικονομικά, με “χάρες σε φίλους” (που έλεγε και ο Άδωνις τότε -δώσε το εργοστάσιο στον φίλο) και απευθείας αναθέσεις έργων. Δεν είναι παθογένεια της Τ.Α μόνο, είναι παράγωγο της αλυσίδας που ξεκινάει από τα πάνω και από την κεντρική εξουσία και καταλήγει στους ΟΤΑ. Είναι πολιτική απόφαση να λειτουργούν οι ΟΤΑ σαν “μαγαζάκια εξυπηρέτησης” των εκάστοτε συμφερόντων.
Ακόμα όμως και μέσα σε αυτό το πλαίσιο (χωρίς να έχουμε αυταπάτες για τα όρια του), εάν υπάρχει η θέληση πάντα, μπορούμε να αφήσουμε πίσω τέτοιες λογικές και πολιτικές αποφάσεις. Η απόφαση θα είναι πάντα αν θα έχει προτεραιότητα η ανάγκη του κόσμου ή το συμφέρον του κάθε (μικρού ή μεγάλου επιτήδειου).
Κλείνοντας για να προλάβω την σκέψη σας ή τα παπαγαλάκια που είναι έτοιμα…Δεν είμαι κατά της ανάπλασης του κέντρου… προφανώς και χρειάζονται εργασίες ουσιαστικές που αφορούν όχι μόνο την αισθητική αλλά και την λειτουργία του κέντρου και έχω πολύ συγκεκριμένες προτάσεις. Αλλά δεν θέλω μια ανάπλαση με τέτοιους όρους… όχι έτσι. Φτάνει να αποφασίζει ο Δήμος στο παρασκήνιο και να μοιράζει την τράπουλα κατά το δοκούν.
Είναι ανάγκη ο κόσμος να βρει την φωνή που του έχουν στερήσει (παρά τα παρακάλια και τις προτάσεις για να βρεθεί τρόπος παρέμβασης του κόσμου στις συνεδριάσεις του Δ.Σ) και να πάρει θέση.
Για το αισθητικό κομμάτι του πράγματος θα επανέλθω σε επόμενο κείμενο…
Κυριάκος Ελευθεριάδης
Λαϊκή Συσπείρωση Αμυνταίου
