Π. Πέρκα: «Αναπάντητα τα καίρια ερωτήματα από τον Υπουργό στο νομοσχέδιο για την ενσωμάτωση Oδηγίας ενεργειακής απόδοσης, ενεργειακών κοινοτήτων, Antitrust υπόθεση ΔΕΗ-EE, περιβαλλοντικών ελέγχων και άλλων ρυθμίσεων»
Εισήγηση της Π. Πέρκα στην Γ’ Επιτροπή της Βουλής στην κατ’ άρθρο συζήτηση του Σ/Ν του ΥΠΕΝ για την Ενσωμάτωση Οδηγίας ενεργειακής απόδοσης καθώς και την ενίσχυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και του ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας
Η κ. Πέρκα επανέλαβε ότι πρόκειται για μια πολύ καθυστερημένη ενσωμάτωση μιας Οδηγίας. «Ενώ υπάρχουν Προγράμματα που τρέχουν πριν μπουν τα κριτήρια, όπως είναι το ‘Εξοικονομώ – Αυτονομώ’, η Ηλεκτροκίνηση, αλλά και το Πρόγραμμα ΗΛΕΚΤΡΑ που έχει ιδιαίτερη σημασία για την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτήρια του δημόσιου τομέα -έχουμε πολλά κτήρια με μεγάλη απώλεια ενέργειας σε όλη τη χώρα – και έχουμε κι εδώ ένα παράδειγμα όπου ακυρώθηκαν έργα από αυτή την κυβέρνηση που είχε προετοιμάσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Μιλάμε για 500 εκ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) που με ένα άρθρο, το 28 του ν.4643/19 μπλοκάρατε κι αυτούς τους πόρους, ενώ ο προϋπολογισμός του 2020 δεν είχε ούτε ένα ευρώ για την ενεργειακή εξοικονόμηση κτηρίων».
«Εκτός όμως από τα προγράμματα που τρέχουν (με βήμα χελώνας είναι αλήθεια) χωρίς κριτήρια, η ολιγωρία και τα μπρος πίσω της κυβέρνησης δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο…είναι σαν να κυνηγάμε την ουρά μας.
Η ενσωμάτωση της Οδηγίας συμβαδίζει με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), το οποίο όμως τελεί υπό αναθεώρηση, όπως άλλωστε και η Οδηγία.
Εμείς σας προτείνουμε να μη χάσετε άλλο χρόνο και να ενσωματώσετε σε αυτό το ν/σ πιο φιλόδοξες προτάσεις – καθώς ακούσαμε ενδιαφέρουσες προτάσεις από τους φορείς που θα μπορούσαν να ενσωματωθούν».
Σε ότι αφορά στο θέμα των ενεργειακών κοινοτήτων (ΕΚΟΙΝ) σημείωσε ότι το νσχ είναι άτολμο με περιορισμένες αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο των ΕΚΟΙΝ και δε λύνει σοβαρά θέματα όπως η εξαίρεση συγκεκριμένων ΕΚΟΙΝ από τις ανταγωνιστικές διαδικασίες, η επάρκεια του δικτύου για έργα εικονικού συμψηφισμού και γενικά η διάθεση ηλεκτρικού χώρου για την ανάπτυξη μικρών έργων ΑΠΕ από ΕΚΟΙΝ (δημοτικές και πολιτών).
«Μας απασχολεί ιδιαίτερα να δούμε πώς θα ενισχυθούν οι ΕΚΟΙΝ στις λιγνιτικές περιοχές από τους πόρους της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-2027 και φυσικά να ενισχυθούν μέσα από την ενεργοποίηση των πόρων του Πράσινου Ταμείου, οι οποίοι είναι ήδη δεσμευμένοι από το 2018 για την ενίσχυση των ΕΚΟΙΝ στις λιγνιτικές περιοχές.
Το ζήτημα της χρηματοδοτικής στήριξης τέτοιων έργων είναι εξαιρετικά κρίσιμο, αφού δεν είναι εύκολα βιώσιμα ούτε έχουν πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση. Υποστηρίζουμε το αίτημα για ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα χρηματοδότησης ΕΚΟΙΝ και έργα εικονικού συμψηφισμού από ΕΚΟΙΝ στη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη εν όψει απολιγνιτοποίησης. Νομίζουμε ότι είναι δίκαιο και κάποια στιγμή πρέπει να γίνει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο».
Συγκεκριμένα αναφέρθηκε στο Άρθρο 35, σύμφωνα με το οποίο αλλάζει η επιτρεπόμενη ισχύς για μονάδες βιοαερίου εντός ΖΟΕ σε γη υψηλής παραγωγικότητας από 500 KW σε 3 MW. «Είναι σαφές ότι η αύξηση της ισχύος θα επιτρέψει στην ουσία την αλλαγή χρήσης γης από αγροτική σε βιομηχανική, κάτι το οποίο είναι απαράδεκτο».
«Με το άρθρο 36 επιτρέπεται η διανομή σε μια ΕΚΟΙΝ ακόμη και εάν έχει αλλάξει η σύστασή της και δεν είναι πλειοψηφική η συμμετοχή φυσικών προσώπων. Μπορεί δηλαδή να πρόκειται στην πραγματικότητα για 1-2 επενδυτές.
Αυτό το Άρθρο σε συνδυασμό με το Άρθρο 37, στην πραγματικότητα αντίκειται στο πνεύμα του θεσμού των ΕΚΟΙΝ, το οποίο είναι η ενίσχυση της ενεργειακής δημοκρατίας μέσω της ενεργούς συμμετοχής των πολιτών στην ενεργειακή μετάβαση. Είναι σαν να μιλάμε πια για εταιρείες. Βέβαια πάλι καλά προβλέπεται ότι σε περίπτωση μετασχηματισμού μίας ΕΚΟΙΝ σε εταιρική μορφή, τα έργα Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α της εταιρείας χάνουν τα προνόμια που διέπουν τα εν λόγω έργα που υλοποιούνται από ΕΚΟΙΝ.
Το Άρθρο 38 αποπειράται να περιορίσει από το 2021 και μετά τις στρεβλώσεις που δημιουργούνται στην αγορά από την προτεραιότητα που είχαν τα ομαδοποιημένα έργα ΕΚΟΙΝ κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
Το Άρθρο 39 για την αύξηση του ορίου ισχύος σταθμών εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού από ΕΚΟΙΝ είναι θετικό. Δεν ικανοποίει όμως πλήρως το αίτημα που έχει διατυπωθεί από δίκτυα ΕΚΟΙΝ, αφού η ρύθμιση αυτή δεν περιλαμβάνει τη βιομηχανία και τις επιχειρήσεις.
Στο Άρθρο 40 για τη μεταβίβαση σταθμών ΕΚΟΙΝ, είναι ιδιαίτερα προβληματική η δυνατότητα μεταβίβασης αδειών σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα και είναι και πάλι σε αντίθεση με το πνεύμα του θεσμού των ΕΚΟΙΝ. Είναι επιπλέον ανησυχητικό το γεγονός ότι δεν διευκρινίζεται αν χάνονται τα προνόμια των ΕΚΟΙΝ σε περίπτωση μεταβίβασης σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα.
Στο Άρθρο 42 ‘Καθορισμός πλαισίου στήριξης υβριδικών σταθμών σε μη διασυνδεδεμένα νησιά’ δεν υπάρχει καμία ιδιαίτερη αλλαγή. Πραγματικά όμως κ. Υπουργέ πρέπει να μας ενημερώσετε για την πορεία του θέματος των υβριδικών σταθμών, οι οποίοι έχουν καθυστερήσει πολύ.
Θα συνεχίσω με το Μέρος Ε΄ και την υπόθεση antitrust.
Στο νομοσχέδιο προβλέπεται ότι η ΔΕΗ θα μπορεί να διαθέσει τα προθεσμιακά προϊόντα της ηλεκτρικής ενέργειας που προέρχονται από τις λιγνιτικές μονάδες στο ελληνικό χρηματιστήριο ενέργειας ή/και στο ευρωπαϊκό. Ξαναρωτάω, αυτό βοηθάει την εγχώρια αγορά; Είχαμε μιαν απάντηση από τους φορείς σήμερα. Υποτίθεται ότι ο σκοπός της ρύθμισης είναι η αύξηση του ανταγωνισμού της εγχώριας αγοράς. Πώς αυξάνεται η ρευστότητα της εγχώριας προθεσμιακής αγοράς όταν οι λιγνιτικές ποσότητες διατίθενται στις αγορές της Ευρώπης; Είναι κρίσιμο αυτό και πρέπει να απαντηθεί.
Στο άρθρο 44 και στους ορισμούς αναφέρεται ως «Περίοδος δεσμεύσεων»: Η χρονική περίοδος η οποία εκκινεί από τη 10η Σεπτεμβρίου 2021 και λήγει το αργότερο μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2024. Την ημερομηνία αυτή τη συνδυάζετε και με το κλείσιμο της λιγνιτικής μονάδας Πτολεμαΐδα V – βέβαια πρώτη φορά βλέπουμε ημερομηνία, γιατί μέχρι τώρα τα επίσημα κείμενα έγραφαν απλά 2028 – χωρίς όμως να λέτε τίποτα για την τεχνολογία μετατροπής, το κόστος, τις απαιτούμενες τεχνοοικονομικές μελέτες, την επενδυτική απόφαση της ΔΕΗ, περιμένουμε διευκρινίσεις.
Το είπαν και οι φορείς, εμείς έχουμε καταθέσει επανειλημμένως ερωτήσεις ειδικά για την Πτολεμαϊδα V κ. Υπουργέ και δεν έχω πάρει καμιά απάντηση. Με ποια μελέτη, ποιο κόστος, πώς μπορεί να δεσμευτεί μονάδα πάλι σε φυσικό αέριο, το οποίο είναι ορυκτό καύσιμο με ημερομηνία λήξης; Πρέπει να τα απαντήσετε αυτά.
Για το Άρθρο 45 φαίνεται να μην έχει αποδοθεί ακριβώς το αγγλικό κείμενο της συμφωνίας με την Επιτροπή και ειδικά ο όρος 7 ότι για την αποφυγή αμφιβολιών η ΔΕΗ δεν υποχρεούται να παρέχει τις ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας μόνο σε λιγνίτη στους αγοραστές, αλλά μπορεί να προμηθεύει τους αγοραστές με ΑΠΕ, υδροηλεκτρικά, ορυκτό αέριο. Πρέπει να αποσαφηνιστεί, όπως ακριβώς υπάρχει στη συμφωνία.
Στο άρθρο 46, σύμφωνα με δημοσιεύματα, το διάστημα 17-28 Σεπτεμβρίου η ΔΕΗ πούλησε παραπάνω από την υποχρέωση που είχε (αντί για 893 πούλησε 970 GWh) βάσει της συμφωνίας. Θα μπορούσε να προστεθεί ότι η πλεονάζουσα ποσότητα μιας περιόδου θα μειώνει αναλογικά την ελάχιστη ποσότητα που πρέπει να πωληθεί την αμέσως επόμενη περίοδο.
Στο άρθρο 47 καθορίζεται η διαδικασία ορισμού και οι αρμοδιότητες του Εντολοδόχου Παρακολούθησης. Βέβαια υπάρχουν ξεκάθαρα ερωτήματα, δηλαδή πώς χωρίς θεσμικό πλαίσιο – αφού τώρα ξεκινάει η διαδικασία θεσμοθέτησης κι ακόμα δεν έχει καθαρογραφεί η απόφαση της ΕΕ – η ΔΕΗ προχώρησε σε διάθεση ποσοτήτων λιγνιτικής παραγωγής στις 17 Σεπτεμβρίου 2021, χωρίς να έχετε νομοθετήσει και χωρίς βεβαίως να έχει οριστεί ο Εντολοδόχος Παρακολούθησης.
Στα άρθρα 48-49 καταργείται η υποχρέωση «αποεπένδυσης», η οποία είχε προβλεφθεί στο πλαίσιο της ίδιας υπόθεσης. Να υπενθυμίσω για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις ότι το σκεπτικό για αυτήν την πρόταση μέτρων αποκατάστασης που πρόκρινε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ βασίστηκε στην ανάγκη προσαρμογής των διορθωτικών μέτρων στους ισχύοντες «πράσινους» στόχους. Με λίγα λόγια, η Ελλάδα πρότεινε να δώσει σε τρίτα μέρη τη δυνατότητα πρόσβασης σε υφιστάμενες λιγνιτικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής αντί το άνοιγμα νέων λιγνιτωρυχείων.
Σε ότι αφορά στα άρθρα που αφορούν στους περιβαλλοντικούς ελέγχους (Άρθρο 50) ουσιαστικά δίνεται ένα κίνητρο για να μην τηρούνται οι ΑΕΠΟ. Μάλιστα, αφού θα δίνεται η ευθύνη στον επιθεωρητή να κρίνει τη σοβαρότητα της παράβασης, δημιουργείται μεγάλο περιθώριο για ανάπτυξη αρνητικών καταστάσεων πχ διαφθορά και εκβιασμοί. Αυτά πηγαίνουν τη χώρα μας πίσω. Δε νομίζω ότι κάτι τέτοιο μπορεί να γίνεται σε μια ευρωπαϊκή χώρα.
Σχετικά με το Άρθρο 51 ‘Αρμοδιότητες των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, το τόνισαν και αρκετοί φορείς ότι η φιλοσοφία της προσπάθειας συμμόρφωσης έναντι του «τιμωρητικού» αντιβαίνει στην αρχή του ‘ο ρυπαίνων πληρώνει’ που ισχύει καθοριστικά για την περιβαλλοντική προστασία.
Σε γενικές γραμμές μπορώ να πω ότι με αυτές τις ρυθμίσεις ολοκληρώνετε τους σχεδιασμούς για την πλήρη εξουδετέρωση των δημόσιων μηχανισμών ελέγχου της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, κάτι που συνδέεται και με τις εξαγγελίες για μέτρα προληπτικής συμμόρφωσης των επιχειρήσεων με τη συμμετοχή ιδιωτών ελεγκτών περιβάλλοντος.
Σχετικά με τους δασικούς χάρτες, θα ήταν καλό να ενημερώσετε τους πολίτες ότι δεν πρέπει να υποβάλουν αντιρρήσεις, ενώ οι χάρτες ακόμα δεν έχουν διορθωθεί κι ενώ οι ίδιοι έχετε ανακοινώσει ότι θα αλλάξετε περαιτέρω το θεσμικό πλαίσιο.
Και τέλος για τον Υμηττό, θα λέγαμε ότι οι παρατάσεις είναι προσωρινές λύσεις και αυτό που χρειάζεται και είναι απαιτητό είναι να εκδοθεί το πδ για να προστατευθεί ουσιαστικά η περιοχή.
