Τον συναντούμε καθημερινά…

Ύστερα από μια επίσκεψη στο σπίτι ενός ασθενούς, μείναμε με την εντύπωση ότι όχι μόνο όλοι ζούμε και βιώνουμε τις συνέπειες μιας ταραγμένης εποχής, αλλά κινδυνεύουμε κι ο καθένας να έχουμε στοιχεία διαταραγμένης προσωπικότητας.

Και με τα συμπτώματα του αγχώδη ιδιαίτερα.

Στον αγχώδη τύπο ανήκουμε όλοι σχεδόν οι νεοέλληνες.

Ο έντονος ρυθμός της ζωής, οι περιστάσεις που μας έχουν φέρει τα άνω – κάτω, η ανέχεια και η αγωνία για τον επιούσιο, τραυματικές εμπειρίες που εξελίσσονται σε οποιουδήποτε βαθμού ψυχολογικά προβλήματα, το αβέβαιο μέλλον, που αιωρείται πάνω απ΄όλους μας μάς δημιουργούν τέτοιο στρες, που μας κάνει όλους σχεδόν να φέρουμε στην τσέπη μας κι από ένα ηρεμιστικό φάρμακο, εκτός των άλλων.

Ο αγχώδης είναι μια υπερευαίσθητη και κουρασμένη ψυχικά ύπαρξη. Είναι ψυχή που την κάλεσε μεν ο Θεός στη Βασιλεία Του, αλλά έχασε ή δεν έψαξε το δρόμο Του.

Συναντιέται με δυο μορφές.

Από τη μια ως νευρώδης και ευέξαπτος άνθρωπος,ως ανυπόμονος και αντιδραστικός, ως βιαστικός και απρόσεκτος σε πολλά.

Ίσως και αφηρημένος αρκετά. Γι΄αυτό και όχι σωστός πάντα στη δουλειά του.

Έχει μπει στη σειρά να πληρωθεί; Κάνει διαρκώς κινήσεις που εκφράζουν αγανάκτηση κι ανυπομονησία. Κοιτάζει το ρολόι του, το ξανακοιτάζει, διαμαρτύρεται στους υπευθύνους,φυσάει, ξεφυσάει.

Σ’ αυτό το ρόλο, ψιθυρίζοντας στο διπλανό του ή και φωνάζοντας, προσπαθεί να παρασύρει κι άλλους. Είναι και φορές που δεν περιμένει ως τη σειρά του και σηκώνεται και φεύγει. Φεύγοντας όμως μπορεί και να μετανιώσει και να ξαναγυρίσει. Τις περισσότερες βέβαια φορές είναι αργά.

Γενικά του λείπει η ηρεμία και η υπομονή.

Ο άλλος τώρα τύπος του αγχώδη, που οδηγείται σίγουρα στην κατάθλιψη ή έχει φτάσει κιόλας, είναι ο κατηφής, ο μελαγχολικός, ο απαισιόδοξος, ο απελπισμένος, ο αδρανής, που η διάθεσή του παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις. Δε μπορεί να χαρεί σχεδόν με τίποτε. Νιώθει ακηδία και είναι κλεισμένος στον εαυτό του. Αδιαφορεί για το τι συμβαίνει γύρω του και προσπαθεί να βρει καταφύγιο στον ύπνο, που όμως κι αυτός φεύγει πολλές φορές.

Θίγεται και καταβάλλεται εύκολα, ακόμα και με μια καλοπροαίρετη παρατήρηση. Γι’ αυτό αποφεύγει την επικοινωνία με τους άλλους. Ή και επειδή μειονεκτεί φοβερά. Έτσι οι διαπροσωπικές του σχέσεις δε βρίσκονται σε καλό επίπεδο.

Πιέζεται από πολλά ενοχικά αισθήματα και νιώθει άχαρος και άχρηστος ύστερα από μια αποτυχία.

Έχει δυνατότητες, αλλά καταχωνιασμένες λόγω ανύπαρκτης αυτοεκτίμησης. Είναι ο δούλος της παραβολής που του εμπιστεύτηκε ο Θεός το ένα ή τα πολλά τάλαντα κι αυτός τα έθαψε στο χώμα.

Νιώθει κουρασμένος πολύ κι ας μη εργάστηκε . Είναι αναποφάσιστος, επιπόλαιος και πρόχειρος στις δουλειές, για να τελειώνει γρήγορα και να μαζευτεί μετά σε μια άκρη ή στο κρεβάτι και να κλαίει την τύχη του.

Η βούλησή του αδρανεί.

Αισθάνεται μόνος κι ας είναι ανάμεσα σε πολλούς. Την ψυχή του την πολιορκεί η πλήξη και η ανία.

Διακατέχεται από φοβίες και είναι δειλός. Οραματίζεται και ονειρεύεται, αλλά χωρίς τη δύναμη να κυνηγήσει τα όνειρά του.

Ο αγχώδης, όταν το στρες του είναι αυξημένο, έχει και σωματικά συμπτώματα: πονοκεφάλους, α’υ’πνίες, στηθάγχη, καρδιοπάθειες, στομαχικές διαταραχές, ανορεξία ή πολυφαγία, καταβολή και εξάντληση.

Αυτά βέβαια σε ελαφριά μορφή τα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων του αιώνα μας.

Στην αγιοπατερική θεολογία το άγχος είναι νόσημα ψυχοσωματικό, όπου κάνουν και οι δαίμονες τη δουλειά τους.

Έχεις π.χ μια υπερευαισθησία; Πληγώνεσαι εύκολα; Μια μικρή προσβολή. μια αποτυχία μεγιστοποιούνται τόσο πολύ απ΄τη φαντασία μας κατ΄αρχήν και απ΄τους λογισμούς, που μας εμβάλλει και ο διάβολος από την άλλη, ώστε γρήγορα φθάνουμε στην κατάθλιψη.

Αν βρουν δε οι δαίμονες και φορτωμένο υποσυνείδητο με ενοχές και αμαρτίες…τότε μας κυριεύουν κανονικά.

Η πολλή εξωστρέφεια με φλυαρία, τα πολλά ταξίδια, οι εύκολες γνωριμίες και φιλίες, η συνεχής αλλαγή τόπων και χώρων, όταν δεν μας αφήνουν χρόνο να μένουμε και με τον εαυτό μας, με τη συνείδησή μας, μάς κάνουν ευάλωτους στο άγχος.

Αλλά και μια κακή εσωστρέφεια, που εξωτερικά κάνει τον άνθρωπο να σιωπά μπροστά στους άλλους, αλλά στα ενδότερά του να γογγύζει διαρκώς, να μεμψιμοιρεί, να κατακρίνει και να αμφιβάλλει — αρρωστημένη στο βάθος αυτοεκτίμηση, που άλλοτε γεννά την αλαζονεία κι άλλοτε την εξουθενωτική μειονεξία — οδηγεί στο άγχος.

Οι ποικίλες επίσης ηδονές και απολαύσεις, ο ακόρεστος και παράνομος πλουτισμός, η πλεονεξία, το κυνηγητό της δόξας, η ζηλοφθονία, η σαρκολατρεία, οι άνομοι δεσμοί, η γαστριμαργία και η πάχυνση είναι μερικά από τα πάθη που γεννούν και διατηρούν το άγχος.

Ακόμη οι καθημερινές γενικά προκλήσεις και παρεκκλίσεις, οι ερεθισμοί οργής, οι απογοητεύσεις από συγγενείς και φίλους, οι πυκνές ασθένειες, οι ξαφνικοί θάνατοι, οι απροσδόκητες αποτυχίες, τα λάθη, γεγονότα και καταστάσεις που πιέζουν την ψυχή — ενώ θα έπρεπε να τα περιμένουμε και να μη μας εκπλήσσουν — έχουν τη μερίδα τους στο άγχος.

Τα αποτελέσματα είναι σοβαρά.

Τα είδαμε όλα σχεδόν αναφέροντας τα χαρακτηριστικά του αγχώδους.

Πιστεύουμε ότι λίγο ή πολύ όλοι κάπου βρήκαμε τον εαυτό μας μέσα σ΄όλα αυτά.

Γνωρίζοντας δε και τις αιτίες του νοσήματος, νομίζω, βρήκαμε και τη μισή θεραπεία.

Για να ολοκληρωθεί, μας χρειάζεται πρώτα ένας έμπειρος πνευματικός πατέρας, που θα μας υποδείξει, αν χρειαζόμαστε κι ένα ψυχίατρο.

Κι από τη μεριά όλων όσων ανήκουμε στο εγγύς και στο μακράν περιβάλλον να ξέρουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι χρειάζονται τη ζεστασιά μας.

Την κατανόησή μας.

Την προσευχή μας.

Λίγο από το χρόνο μας.

Μόνο έναν καλό κι ενθαρρυντικό λόγο.

Ένα στοιχειώδες ενδιαφέρον.

Μια ευχάριστη συντροφιά.

Μια τέλος πάντων στήριξη αγάπης.

Γιατί ουσιαστικά αυτό τους λείπει, η ανθρωπιά μας, απ΄την οποία στέρεψαν οι καρδιές μας, δυστυχώς.

Να μια ξεθωριασμένη πατροπαράδοτη αξία, η οποία ως λίγο πριν ακύρωνε τα ψυχοφάρμακά μας.

Ας την επαναφέρουμε στην καθημερινότητά μας.

Είναι το γνησιότερο ψυχοφάρμακο για όλους μας.

Προληπτικό και θεραπευτικό.

Αμήν

(μερική αναδημοσίευση)

(Πολλές απόψεις για το άγχος, που είναι διάσπαρτες μέσα στο κείμενο, είναι δανεισμένες από το μακαριστό π. Μωυσή)

Ζιώγα Κατερίνα