Όσοι θυμόμαστε…
Του π. Ειρηναίου Χατζηεφραιμίδη
Παπα-Σταύρος Τσάμης
Στην εποχή του «ρεαλισμού»…, αλλά και των σιγουρατζήδων (risk-averters) και τζαμπατζήδων (free-riders), καλόν είναι να τηρούμε ακοίμητη την κανδήλα της θύμησής μας. Η λήθη δεν αποτρέπει τα λάθη. Η προσφορά των προγενεστέρων αποτελεί παρακαταθήκη για μας και υποθήκη για το μέλλον. Αυτό το μέλλον δεν το υποθηκεύουμε, ούτε παραχωρούμε κανένα κομμάτι της Ιστορίας μας.
Τέτοιο ζωντανό κομμάτι της Ιστορίας υπήρξε ο παπα-Σταύρος Τσάμης, εφημέριος στο Πισοδέρι. Λίθος πολύτιμος στην οικοδόμηση της απελευθέρωσης της Μακεδονικής γης. Του οφείλουμε την αμοιβό χάρη μας, την τιμή μας και το μνημόσυνο στο διηνεκές. Η προσφορά του άλλωστε ήταν και είναι αναγνωρισμένη από φίλους και εχθρούς και προπάντων από την Ιστορία. Το Πισοδέρι «ήταν χωριό βλαχόφωνο με πολλούς ένθερμους πατριαρχικούς, όπως ο παπα-Σταύρος Τσάμης», επισημειούται ο D. Dakin στο βιβλίο του Ο Ελληνικός Αγώνας στη Μακεδονία 1897-1913 (σ. 253, υποσ. 166).
Ο δε Στέφανος Δραγούμης, λίγο μετά από την δολοφονία του παπα-Σταύρου και του παπα-Γιάννη Στόιτση, εφημερίου στον Πολυπόταμο, έγραφε: «Δύο αληθείς στύλοι της Ορθοδοξίας εν τη περιφερεία Φλωρίνης κατερρίφθησαν. Νέοι μάρτυρες καλώς ήθλησαν και εστεφανώθησαν. Το όνομα αυτών θέλει ζήσει εν τη μνήμη και τη καρδία παντός ΄Ελληνος Ορθοδόξου. Αλλά τούτο δεν αρκεί. Την ιεράν αυτών εντολήν άλλοι θαρραλέοι λευίται θέλουσιν αναδεχθή» (Μακεδονικόν Ημερολόγιον Παμμακεδονικού Συλλόγου, τ. 1, 1906, σ.120).
Και μεις που θυμόμαστε τον ηρωικό ιερέα, ο οποίος έπεσε σε ενέδρα των κομιτατζήδων στις 27 Αυγούστου 1906 και τραυματισμένο τον αποτελείωσαν Βούλγαροι ανθρακείς, τιμούμε τη μνήμη του τελώντας τρισάγιο στο μνήμα του, στο Πισοδέρι, την Τετάρτη 22 Αυγούστου, στις 6 το απόγευμα.
