Έκθεση γλυπτών σε ξύλο και μάρμαρο του γλύπτη Φίλιππου Καλαμάρα
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Φλώρινας, συνεχίζοντας την προσπάθεια να συμβάλει στη σύζευξη της πολιτιστικής κληρονομιάς με τη σύγχρονη δημιουργία, καλεί το κοινό στο Αρχαιολογικό Μουσείο Φλώρινας για να επισκεφθεί την έκθεση γλυπτών σε ξύλο και μάρμαρο του γλύπτη Φίλιππου Καλαμάρα, με θέμα:
Πάντων, μέτρον Άνθρωπος
“Η περίφηµη φράση, “πάντων χρηµάτων µέτρον ἐστίν ἄνθρωπος, τῶν µέν ὄντων ὡς ἔστιν, τῶν δέ οὐκ ὄντων ὡς οὐκ ἔστιν”, µε την οποία ο Πρωταγόρας διακηρύττει ότι µέτρο για όλα τα πράγµατα είναι ο άνθρωπος – και μόνον ο άνθρωπος, ήταν το έναυσμα για να ξεκινήσω μια καινούρια σειρά έργων και ταυτόχρονα η γέφυρα μεταξύ δυο πολύ διαφορετικών προσεγγίσεων σε σχέση με τη δημιουργική μεθοδολογία στη δουλειά μου. Από τη μια πλευρά είναι τα έργα σε μάρμαρο, τα οποία δουλεύονται με πολύ μεγάλη ακρίβεια και με βάση ακριβή προπλάσματα ή μακέτες, και από την άλλη η σειρά “χρηστικής γλυπτικής” στο ξύλο, για την οποία υπάρχει μεν μια σχεδιαστική μελέτη αλλά επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τη βιολογική φόρμα ενός πρώην ζωντανού οργανισμού, του δέντρου, τον οποίο μας προσφέρει η φύση”.
Φίλιππος Καλαμάρας
Εγκαίνια έκθεσης : Παρασκευή 19 Αυγούστου 2016, ώρα 19:00
Διάρκεια έκθεσης : 19 Αυγούστου έως 30 Σεπτεμβρίου 2016
Ημέρες και ώρες λειτουργίας : Τρίτη – Κυριακή, 8:00 – 15:00
Πληροφορίες: Τηλ.: 23850 28206, email: efaflo@culture.gr
Πάντων, μέτρoν Άνθρωπος
“Πάντων χρηµάτων µέτρον ἐστίν ἄνθρωπος· τῶν µέν ὄντων ὡς ἔστιν, τῶν δέ οὐκ ὄντων ὡς οὐκ ἔστιν”
Πρωταγόρας
“Για όλα τα πράγµατα μέτρο είναι ο άνθρωπος· για όσα υπάρχουν, ότι υπάρχουν και για όσα δεν υπάρχουν, ότι δεν υπάρχουν.”
Η περίφηµη φράση, µε την οποία ο Πρωταγόρας διακηρύττει ότι µέτρο για όλα τα πράγµατα είναι ο άνθρωπος – και μόνον ο άνθρωπος, ήταν το έναυσμα για να ξεκινήσω μια καινούρια σειρά έργων και ταυτόχρονα η γέφυρα μεταξύ δυο πολύ διαφορετικών προσεγγίσεων σε σχέση με τη δημιουργική μεθοδολογία στη δουλειά μου. Από τη μια πλευρά είναι τα έργα σε μάρμαρο τα οποία δουλεύονται με πολύ μεγάλη ακρίβεια και με βάση ακριβή προπλάσματα ή μακέτες, και από την άλλη η σειρά “χρηστικής γλυπτικής” στο ξύλο, για την οποία υπάρχει μεν μια σχεδιαστική μελέτη, αλλά επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τη βιολογική φόρμα ενός πρώην ζωντανού οργανισμού, του δέντρου, τον οποίο μας προσφέρει η φύση.
Το μέσον του ανθρώπου για να προσεγγίσει την ατέρμονη δημιουργικότητα της φύσης είναι η Τέχνη. Είναι το μέσον που μετασχηματίζει την πρώτη ύλη που προσφέρει η Φύση στο “μέτρον” του ανθρώπου, δηλαδή σε ανθρώπινη κλίμακα, ώστε να παράγει έργα ή χρηστικά αντικείμενα. Με αυτό το έναυσμα δούλεψα τις έντονες φυσικές φόρμες που προσφέρει η φύση της Φλώρινας, μετασχηματίζοντάς τες σε γλυπτικές φόρμες με παράλληλες χρηστικές προεκτάσεις. Το “μέτρον” είναι μια διπλή διαδικασία εσωτερίκευσης – εξωτερίκευσης για τον καλλιτέχνη. Ως εσωτερική διαδικασία για την κατανόηση του εξωτερικού ερεθίσματος της πρώτης ύλης που προσφέρει η φύση, και προς τα έξω ως το δημιουργικό αποτέλεσμα το οποίο προκύπτει από αυτήν τη διαδικασία. Τελικός αποδέκτης αυτής της δημιουργικής διεργασίας είναι ο θεατής, δημιουργώντας έτσι ένα τρίπολο Φύση – Καλλιτέχνης – Θεατής/αποδέκτης.
Φίλιππος Καλαμάρας
Οι Σοφιστές, όπως ο Πρωταγόρας, αντιμετώπισαν τον άνθρωπο ως ένα ξεχωριστό ον, το οποίο δίνει νόημα και περιεχόμενο στον κόσμο που το περιβάλλει, ανάλογα με τις γνώσεις και τις εμπειρίες του, ανάλογα με την αντίληψη και την κρίση του. Προώθησαν τη σχετικότητα της γνώσης και αμφισβήτησαν την ύπαρξη μιας αλήθειας κοινής για όλους τους ανθρώπους. Ανεξάρτητα από το αν προκρίνει κανείς τον ακραίο υποκειμενισμό έναντι των σταθερών στοιχείων της ανθρώπινης φύσης, ο καλλιτέχνης δεν μπορεί παρά να είναι υποκειμενικός όταν ερμηνεύει τον κόσμο και τον αναπαράγει με τα έργα του. Δεν μπορεί παρά να είναι υποκειμενικός, αφού αποφασίζει, σύμφωνα με το δικό του “μέτρον” – την ψυχή του – για όσα υπάρχουν και για όσα δεν υπάρχουν.
Ο Φίλιππος Καλαμάρας, έχοντας ως αφετηρία τη φύση, εμβαθύνει στη σχέση του έργου τέχνης με το φυσικό περιβάλλον και ενδιαφέρεται έντονα για τη δυναμική, δημιουργική αλληλεπίδραση του φυσικού τοπίου με την ιδιαίτερη πρόσληψη και “οπτική” του κάθε καλλιτέχνη. Μετατρέπει τα προϊόντα της φύσης σε χρηστικά αντικείμενα – έργα τέχνης, διαδικασία που ιχνηλατείται από την πρώτη κιόλας εμφάνιση του ανθρώπου στη γη, όταν επέλεγε μια πέτρα που είχε στη φυσική της κατάσταση σχήμα κατάλληλο για να μετασχηματιστεί, με λιγότερη ή περισσότερη επεξεργασία, στο εργαλείο που του ήταν απαραίτητο ή στο τεχνούργημα που εξέφραζε τον ψυχισμό του.
Κατά την άποψή μου, αξίζει να επισκεφθεί κανείς το Αρχαιολογικό Μουσείο Φλώρινας και να θαυμάσει τα έργα σε μάρμαρο και ξύλο του Φ. Καλαμάρα. Στα “χρηστικά γλυπτά” σε ξύλο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στη φυσική φόρμα, που αναπόφευκτα θέτει περιορισμούς, και στην έμπνευση του καλλιτέχνη, η οποία δεν εξουδετερώνει αλλά εκμεταλλεύεται και αξιοποιεί τους περιορισμούς αυτούς. Στα γλυπτά σε μάρμαρο, ο συνδυασμός της φυσιοκρατικής απόδοσης με την αδρή ή ανύπαρκτη επεξεργασία της πρώτης ύλης κατευθύνει το θεατή στην ουσία του θέματος, ενώ παράλληλα τον προκαλεί να ενεργοποιήσει τη φαντασία του και να “ολοκληρώσει” τη μορφή, σύμφωνα με το δικό του ιδιαίτερο “μέτρον”.
Με την έκθεση αυτή η Εφορεία Αρχαιοτήτων Φλώρινας συνεχίζει την προσπάθεια να συμβάλει στο μέτρο του δυνατού στη σύζευξη της πολιτιστικής κληρονομιάς με τη σύγχρονη δημιουργία και να αναδείξει την πολιτιστική πολυμορφία που λειτουργεί ενωτικά και δημιουργικά, προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.
Χριστίνα Ζιώτα, Προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Φλώρινας
Σύντομο Βιογραφικό
Ο Φίλιππος Καλαμάρας εργάζεται ως Γλύπτης και διδάσκει με το ΠΔ407/80 ως υπεύθυνος του εργαστηρίου Τρισδιάστατων Εφαρμογών/Installation και Διακοσμητικής στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών της Φλώρινας. Δίδαξε Ψηφιακές Μορφές Τέχνης από ο 2006 – 2011 στο ίδιο Τμήμα. Έχει πτυχίο Γλυπτικής από το Loughborough University School of Art and Design στην Αγγλία και Master στην Σύγχρονη Τέχνη και την Θεωρία της Τέχνης από την Σχολή Καλών Τεχνών του Εδιμβούργου στη Σκωτία. Παίρνει μέρος σε συμπόσια μαρμαρογλυπτικής και έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Αναδρομική ατομική έκθεση στο Αρχείο Ιστορίας και Τέχνης στην Καισάρεια Κοζάνης. Επίσης, έχει κάνει εισηγήσεις σε συνέδρια και δημοσιεύει τακτικά σε περιοδικά και εκδόσεις τέχνης. Μέλος του Δ.Σ. και υπεύθυνος εκδόσεων του Ιδρύματος Δημητρίου Καλαμάρα, Εθνικό Κληροδότημα που έχει ως βασικό σκοπό την προαγωγή της καλλιτεχνικής παιδείας και την έρευνα στην Διδακτική Μεθοδολογία της Τέχνης.
