100 υγρότοποι, 7 χώρες, 1 απόγευμα: 1η απογραφή πελεκάνων Νοτιοανατολικής Ευρώπης και Τουρκίας
Τα αποτελέσματα της διεθνούς απογραφής των δύο ειδών πελεκάνων, του παγκοσμίως απειλούμενου αργυροπελεκάνου (Pelecanus crispus) και του ροδοπελεκάνου (Pelecanus onocrotalus), έφεραν στα χέρια των επιστημόνων που ασχολούνται με την προστασία τους δεδομένα που αποκτώνται για πρώτη φορά. Η ταυτόχρονη καταμέτρηση πραγματοποιήθηκε στις 7 Μαΐου 2016 σε 6 χώρες των Βαλκανίων και στην Τουρκία. Η πρωτοβουλία ανήκε στην Εταιρία Προστασίας Πρεσπών (ΕΠΠ), περιβαλλοντική ΜΚΟ με έδρα τον Άγιο Γερμανό Πρεσπών, η οποία ήρθε σε επαφή με φορείς και οργανώσεις σε Ελλάδα, Αλβανία, πΓΔΜ, Μαυροβούνιο, Βουλγαρία, Ρουμανία και Τουρκία που με τη σειρά τους κινητοποίησαν εθελοντές τους. Συνολικά καταμετρήθηκαν οι πελεκάνοι σε 98 υγροτόπους, καλύπτοντας σχεδόν όλο το δίκτυο των υγροτόπων που χρησιμοποιούν οι πληθυσμοί τους σε αυτή τη γωνιά του κόσμου που εκτιμάται ότι φιλοξενεί περίπου το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού του αργυροπελεκάνου.
Η απογραφή δίνει μια πλήρη εικόνα για το συνολικό μέγεθος του πληθυσμού, ο οποίος περιλαμβάνει τόσο τα αναπαραγόμενα όσο και τα μη αναπαραγόμενα και ανώριμα άτομα. Τονίζεται ότι οι πελεκάνοι είναι τα μόνα είδη, οι πληθυσμοί των οποίων, παρακολουθούνται κάθε χρόνο σε όλη την ΝΑ Ευρώπη μέσω μετρήσεων των αναπαραγόμενων ζευγαριών και του αριθμού των διαχειμαζόντων ατόμων.
Ένα τέτοιο φιλόδοξο εγχείρημα δε θα μπορούσε να έρθει εις πέρας χωρίς τη συμβολή πολλών δεκάδων συμμετεχόντων. Συμμετείχαν Φορείς Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων (12 στην Ελλάδα, 1 στην Αλβανία και 1 στο Μαυροβούνιο), το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Μαυροβουνίου, διεθνείς, εθνικές και τοπικές περιβαλλοντικές ΜΚΟ (PPNEA-Αλβανία, MES-πΓΔΜ, ΝΟΕ-Γαλλία, ΕΠΠ-Ελλάδα), μεταξύ των οποίων και 4 εθνικές ορνιθολογικές οργανώσεις (Βουλγαρίας–BSPB, Ρουμανίας–SOR, Μαυροβουνίου–CZIP και Ελλάδας– ΕΟΕ, εταίροι του Birdlife International), καθώς και το Πανεπιστήμιο της Σμύρνης. Συνολικά, 138 παρατηρητές καταμέτρησαν 6.265 αργυροπελεκάνους και 22.944 ροδοπελεκάνους.
Σύμφωνα με όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα ο πληθυσμός του αργυροπελεκάνου σε Μεσόγειο και Μαύρη Θάλασσα αριθμούσε 4.350-4.850 άτομα. Τα αποτελέσματα αποδεικνύουν ότι ο συγκεκριμένος πληθυσμός είναι πλέον μεγαλύτερος, κάτι που αποτελεί ένα θετικό στοιχείο μεν αλλά καθόλου ενδεικτικό για την τάση του παγκόσμιου πληθυσμού δε, αφού τα στοιχεία για τους πληθυσμούς της Κεντρικής και Δυτικής Ασίας δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά. Οι υγρότοποι των Βαλκανίων λειτουργούν ως σημαντικότατα καταφύγια για τα άγρια υδρόβια πουλιά και δη τους πελεκάνους, αλλά συγχρόνως η αξία του καθενός από αυτούς μεγεθύνεται από τη γειτνίασή του με άλλους υγροτόπους. Αυτό συμβαίνει καθώς οι πελεκάνοι που έχουν τις αναπαραγωγικές τους αποικίες σε μόλις 20 περίπου υγροτόπους στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης και της Τουρκίας, χρησιμοποιούν έναν πολλαπλάσιο αριθμό για την κάλυψη των αναγκών τους σε τροφή και ξεκούραση.
Αυτή η μεγάλη προσπάθεια ανέδειξε επίσης την σημασία των συνεργασιών και τους καρπούς που αυτές μπορούν να δώσουν. Το όλο εγχείρημα που κάλυψε δεκάδες χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα και για το οποίο χρησιμοποιήθηκαν από αυτοκίνητα και βάρκες μέχρι και ελαφρύ αεροσκάφος για τις αποικίες του Δέλτα του Δούναβη, οι οποίες εκτείνονται σε τεράστιους δυσπρόσιτους καλαμιώνες, απαίτησε ελάχιστους οικονομικούς πόρους, χάρη στην «επιστράτευση» τόσων ενθουσιωδών ορνιθοπαρατηρητών. Η απογραφή απέφερε απαραίτητα στοιχεία για το σχεδιασμό κοινών μέτρων προστασίας και διαχείρισης των πελεκάνων. Το συγκεκριμένο εγχείρημα ενίσχυσε το δίκτυο συνεργασίας μεταξύ φορέων και επιστημόνων των διαφορετικών χωρών που τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιείται σε επίπεδο ανταλλαγής γνώσεων και στοιχείων. Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλονται στους δεκάδες εθελοντές που συμμετείχαν στις καταμετρήσεις.
Δείτε εδώ τα αναλυτικά αποτελέσματα από την απογραφή των πελεκάνων.
