Ομιλία της Π. Πέρκα με θέμα την “καταστροφική και ανέφικτη μετάβαση που προτείνει ο κ. Μητσοτάκης για τις λιγνιτικές περιοχές της Ελλάδας” (videos)

Ομιλία στην ολομέλεια της Βουλής κατά τη συζήτηση της επίκαιρης επερώτησης 61 Βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ

«Ως Βουλευτής Φλώρινας, Θα ξεκινήσω από την μεγάλη καταστροφή που έχει συμβεί στη Δυτική Μακεδονία. Έρχεται σήμερα η ΝΔ ως φιλοπεριβαλλοντικό κόμμα και μιλάει για απολιγνιτοποίηση λόγω της κλιματικής αλλαγής.  Η ΝΔ, το κόμμα που ευθύνεται διαχρονικά για τη μονοκαλλιέργεια στις λιγνιτικές περιοχές, γιατί δεν υπήρξε ποτέ κανένας άλλος σχεδιασμός. Που έχει την ευθύνη της απουσίας της ΔΕΗ από την αγορά Φυσικού Αερίου τη δεκαετία του 1990. Το ίδιο ακριβώς συνέβη και με τις ΑΠΕ όπου με ευθύνη  της ΝΔ η ΔΕΗ αποκλείστηκε από την αγορά των ΑΠΕ το 2010 – 13 και παρέδωσε τη ΔΕΗ 2015 με μερίδιο κάτω του 2% στις ΑΠΕ. Το 2018 η Ελλάδα για πρώτη φορά έπιασε τους ευρωπαϊκούς στόχους για τις ΑΠΕ.

Η ανεργία στην Φλώρινα των νέων κάτω των 24 ετών αγγίζει το 75% και η συνολική ανεργία 42%. Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους. Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας σήμερα αντιμετωπίζει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας στην Ευρώπη (τρίτη από το τέλος στις Ευρωπαϊκές περιφέρειες, και είναι η Περιφέρεια με την υψηλότερη ανεργία στην Ελλάδα – 28% το 2018). Επομένως, οι πολιτικές συνοχής, με ευθύνη των εθνικών κυβερνήσεων, έχουν αποτύχει να αντιμετωπίσουν τη διαχρονική υστέρηση στην ανάπτυξη μέχρι σήμερα, αφού σταθερά η Περιφ. Δυτ. Μακεδονίας βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις όσον αφορά στην περιφερειακή ανάπτυξη.

Προφανώς συμφωνούμε με τον στόχο της απολιγνιτοποίησης και ακόμα περισσότερο με το στόχο της απανθρακοποίησης.  Προφανώς, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ άλλωστε υπέγραψε τη συμφωνία του Παρισιού. Ακούστε, όμως, ακόμα και τα ευρωπαϊκά κείμενα μιλάνε για δίκαιη μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα. Ότι  το σημείο εκκίνησης δεν είναι το ίδιο για όλα τα κράτη μέλη ή τις περιφέρειες. Η κλίμακα της πρόκλησης δεν είναι η ίδια. Ορισμένες περιφέρειες θα υποστούν βαθύ οικονομικό και κοινωνικό μετασχηματισμό. Τι σημαίνει αυτό; μπορούμε να βάζουμε φιλόδοξους στόχους μόνο αν έχουμε τα κατάλληλα σχέδια και τα απαιτούμενα χρηματοδοτικά εργαλεία, που δεν φαίνεται να υπάρχουν. Η χώρα μας επομένως, επέλεξε να είναι στο «frontline» στην πρώτη γραμμή της απολιγνιτοποίησης. Επιλέγει να είναι η χώρα πιλότος της νέας συμφωνίας, χωρίς όμως να διεκδικεί παραπάνω πόρους. Τα κριτήρια χρηματοδότησης της μετάβασης δεν είναι τα απαιτούμενα και φαίνεται ότι δεν υπάρχει διεκδίκηση από την Κυβέρνηση. Όπως και σε άλλους τομείς πολιτικής, αυτή η κυβέρνηση φαίνεται ότι δεν έχει μάθει να διεκδικεί.Τα κριτήρια δεν λαμβάνουν υπόψη ούτε τον βαθμό εξάρτησης από την λιγνιτική δραστηριότητα, ούτε βέβαια την ταχύτητα της απολιγνιτοποίησης.  κ. Υπουργέ, η κυβέρνηση της ΝΔ θα έπρεπε ήδη να έχει κάνει παρέμβαση και να έχει πιέσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να αλλάξουν τα κριτήρια χρηματοδότησης της μετάβασης.

Στο σημείο αυτό θα αναφερθώ σε κάποια στοιχεία της  Έκθεσης Εαρινού Εξαμήνου για την Ελλάδα (27 Φεβρουαρίου 2020) που αφορούν στη Δυτική Μακεδονία:

1. • Εκτιμώμενη απώλεια θέσεων εργασίας: 25,000-27,000 (5,500 άμεσες, περίπου 20,000 έμμεσες)
   • 100,000 συνδέσεις σε δίκτυα τηλεθέρμανσης.

Σημαντική πρόκληση η αποκατάσταση αλλά και το repurposing (αποκατάσταση ανάλογα με τη χρήση δηλ. διαμόρφωση)  των λιγνιτωρυχείων.

Η απώλεια θέσεων εργασίας και εισοδήματος δεν θα είναι δυνατό να αντισταθμιστεί με προτάσεις τύπου μεγάλων φωτοβολταϊκών (φ/β). Ειδικότερα για τα φ/β. Χρειάζονται πολλά στρέμματα. Καμία σχέση με την πραγματικότητα της πρότασης σας, στην οποία προσμετρώνται εκτάσεις γεωργικής γης που έχουν δοθεί σε νέους αγρότες, περιοχές που έχουν αποκατασταθεί ως δάση, 7000 στρ.για το  εξαγγελθέν- από την προηγούμενη διοίκηση- Φ/Β πάρκο 200 MW, που τώρα θα συμμετάσχει για δεύτερη φορά στον επικείμενο διαγωνισμό ΑΠΕ.

Για την αποκατάσταση των εδαφών, θα μιλήσω ως μηχανικός. Σε κάθε περίπτωση η αποκατάσταση των εδαφών χρειάζεται  τουλάχιστον πέντε χρόνια  για να πάρει τις διαφορικές καθιζήσεις και στην συνέχεια χρειάζονται  συμπυκνώσεις κλπ. Δεν έχει γίνει τίποτα από όλα αυτά. Υπάρχει έντονη ανησυχία και στους κατοίκους της περιοχής ακριβώς για αυτό. Ανησυχούμε γιατί δεν υπάρχει έτοιμο κανένα έργο, καμία πρόβλεψη, κανένα σχέδιο και καμία στρατηγική εναλλακτική για τους νομούς που όλα δείχνουν ότι θα ρημάξουν. Για τα επιβαλλόμενα έργα αποκατάστασης, δεν υπάρχει ούτε καν σκέψη και όσοι κάτοικοι απομείνουν θα παραμείνουν στο διηνεκές «αγκαλιά» με τη ρύπανση απαλλοτριωμένων εκτάσεων που έχασαν για πάντα. Υπάρχουν και κάτοικοι χωριών όπως η Αχλάδα, Βαλτόνερα, Ανάργυροι, Ακρινή (Κοζάνη), οι αφημένες στην τύχη τους καταστροφικές κατολισθήσεις και οι αυταναφλέξεις (Αυλή λιγνίτη Μελίτης- προσωρινό κλείσιμο ΑΗΣ).

Η αποκατάσταση των εδαφών και η διαφοροποίηση του profil μιας περιοχής απαιτεί 10ετίες. Σε αυτό συνηγορεί και η διεθνής εμπειρία – γιατί έχουμε σχετικά παραδείγματα από τη διεθνή εμπειρία. βλ. παράδειγμα Ruhr Γερμανίας ή της οικολογικής μετάβασης της περιοχής του Emscher, Γερμανία που απαιτήθηκε σταδιακός σχεδιασμός, πολυετής υλοποίηση, κινητοποίηση πολλαπλών χρηματοδοτικών εργαλείων και διαρκής διαβούλευση όχι μόνο σε επίπεδο φορέων αλλά και με τους ίδιους τους πολίτες.

Σχετικά με τη συμμετοχική διαδικασία, για εμάς έχει σημασία αν η ανάπτυξη των ΑΠΕ θα γίνει αποκλειστικά από τις μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις (bussnesasusual) ή θα υπάρξει συμμετοχή των πολιτών, που θα παράγουν οι ίδιοι την ενέργεια που καταναλώνουν, και οι τοπικές κοινωνίες θα συμμετέχουν και θα ωφελούνται από αυτό. O ΣΥΡΙΖΑ εισήγαγε τον θεσμό των ενεργειακών κοινοτήτων. Η πρόθεσή μας είναι ένα σημαντικό ποσοστό των νέων ΑΠΕ, περίπου το 30%, να πηγαίνει αποκλειστικά σε ενεργειακές κοινότητες (στη Γερμανία έχουν ήδη το 25%). Επιπρόσθετα οι ιδιωτικές επενδύσεις θα δίνουν υποχρεωτικά ένα μέρος των μετοχών τους (πάλι στη Γερμανία είναι περίπου το 20%) σε τοπικούς θεσμούς -δήμους, περιφέρειες ή άλλους .

Σχετικά με την τηλεθέρμανση, η κ. Πέρκα ανέφερε «μαντέψτε λοιπόν …η πόλη με τις χαμηλότερες θερμοκρασίες και τον πιο βαρύ χειμώνα η Φλώρινα παρόλο που έχει υποστεί τις συνέπειες της λιγνιτικής δραστηριότητας σε όλους τους τομείς δεν διαθέτει τηλεθέρμανση. Σήμερα και ενώ το δίκτυο ολοκληρώνεται ακούμε προτάσεις για σταμάτημα του έργου και είσοδο του Φυσικού αερίου. Το έργο της τηλεθέρμανσης Φλώρινας και Μελίτης πρέπει να ολοκληρωθεί, ανεξάρτητα από το είδος του θερμικού φορτίου που θα επιλεγεί.  Δεν μπορεί να καταργηθεί το δίκτυο της τηλεθέρμανσης. Σύμφωνα με τη Διεθνή εμπειρία, στη Δανία για παράδειγμα το 1/3 των επενδύσεων αφορά επενδύσεις στη τηλεθέρμανση (ηλιακά, τεράστια εργοστάσια ηλιακής ενέργειας, αντλίες θερμότητας). Η Γαλλία κάνει το ίδιο με την αξιοποίηση της γεωθερμίας . Στην Αγγλία έχει σταματήσει η εγκατάσταση φυσικού αερίου στα νεόδμητα σπίτια, πράγμα πολύ λογικό αφού σε λίγα χρόνια θα πρέπει για να επιτευχθεί η κλιματική ουδετερότητα να αντικατασταθεί και το φυσικό αέριο. Αντίθετα εδώ βλέπουμε ότι όλη αυτή ιστορία γίνεται για να πάμε στο φυσικό αέριο που είναι επίσης ορυκτό καύσιμο. Επομένως καταλαβαίνουμε ότι η απολιγνιτοποίηση είναι ένα μέρος της απανθρακοποίησης, δεν είναι το όλον. Δεν μπορείς να αντικαταστήσεις με ορυκτό καύσιμο όσο και εάν θέλεις να εξυπηρετήσεις ιδιωτικά συμφέροντα».

Ολοκλήρωσε την τοποθέτησή της αναφέροντας «η συμμετοχή και η συμφωνία της τοπικής κοινωνίας στο σχέδιο της μετάβασης είναι απαραίτητη. Απαιτείται μια «buttomup»  προσέγγιση. Χρειάζεται πιο διάφανη διαδικασία με τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας. Όλοι οι εμπλεκόμενοι παίκτες (stakeholders) πρέπει να συμφωνήσουν σε ένα κοινό σχέδιο μετάβασης σε εθνικό και τοπικό επίπεδο».

Στη δευτερολογία της η κ.Πέρκα δήλωσε «κ. Υπουργέ, σήμερα μας απαντήσατε με τον τρόπο που προσποιείται κάποιος που νομίζει ότι κατάλαβε ότι είναι άλλη η ερώτηση ή το θέμα. Μακάρι να μαλώναμε για το ποιος είναι πιο πράσινος. Δεν είναι αυτό το πρόβλημα.φοβάμαι μη δω να γίνεται αύριο στην περιοχή μου ότι κάνετε και στα νησιά. Υπάρχουν και κάποια δημοσιεύματα που εγώ θα ήθελα να τα διαψεύσετε,  ότι η γερμανική εταιρία  RWE θα αναλάβει την απολιγνιτοποίηση!!. Αν καταλήγουμε για κάθε τι που δεν μπορείτε να διαχειριστείτε, γιατί είναι σαφές ότι δεν μπορείτε να διαχειριστείτε ούτε το θέμα της δίκαιης μετάβασης, να το δίνουμε σε μία Ανώνυμη Εταιρία, φοβάμαι ότι θα δώσετε και τη διακυβέρνηση της χώρας σε καμία Ανώνυμη Εταιρία στο τέλος.

Για τα φ/β, αναφέρθηκα και στην πρωτολογία μου αλλά μάλλον δεν με ακούσατε. Αυτά θέλουν πολύ σοβαρές μελέτες, σχεδιασμό και τμηματική υλοποίηση και εσείς έχετε μόνο εξαγγελίες. Αυτό είναι πολύ σοβαρό πρόβλημα. Μόνο εξαγγελίες χωρίς τεκμηρίωση και μελέτες.

Εξαγγείλατε τη καύση απορριμμάτων. Ξέρετε για τι πράγμα μιλάτε; ξέρετε ότι δεν είναι επιλέξιμα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα σχέδια καύσης σύμμεικτων απορριμάτων; μα εδώ δεν ξέρετε τι είναι τα σύμμεικτα απορρίμματα, και τι λέει για το θέμα ο ΕΖΔΑ της Περιφέρειας. Ακούστε λίγο. Η πολιτική έχει και το τεχνικό κομμάτι, έχει και την επιστήμη και έχει και τη διεθνή εμπειρία. Δεν μπορούμε να πετάμε λέξεις και εξαγγελίες και να χειροκροτάνε οι ιθαγενείς. Σήμερα πήγε ο κ. Καράογλου (Υφυπουργός Μακεδονίας Θράκης) στην περιοχή μου, στον ΑΗΣ Μελίτης, που είναι κλειστός εδώ και δυο μήνες, είχαμε και αυταναφλέξεις και υποσχέθηκε ότι θα πιέσει την Κυβέρνηση να δει τα προβλήματα του κόσμου. Μακάρι, καλοδεχούμενο να έρθει να σας πιέσει ο κ. Καράογλου!!

Κλείνετε τα τμήματα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και ειδικότερα, το τμήμα επιστήμης τεχνολογίας τροφίμων της σχολής γεωτεχνικών επιστημών στην Φλώρινα, που σύμφωνα με μελέτη του Γεω Τεχνικού Επιμελητηρίου θα μπορούσε να συνεισφέρει στρατηγικά στο νέο αναπτυξιακό μοντέλο της περιοχής για πιστοποιημένα προϊόντα, για τυποποίηση, μεταποίηση. Αυτά εσείς τα θεωρείτε τίποτα. Αυτά όμως είναι η ανάπτυξη. Δεν είναι το φωτοβολταϊκό,  ίσως το μεγαλύτερο στον πλανήτη χωρίς να ξέρετε καν σε ποια εδάφη.

Για τις τηλεθερμάνσεις, εάν δεν σας πείθει το γεγονός ότι όλη η Ευρώπη επενδύει χρήμα για τις τηλεθερμάνσεις και τώρα έρχεστε στην Φλώρινα, που μετά από τόσα χρόνια ολοκληρώνεται το δίκτυο, σταματάει το έργο, και ξαφνικά λέτε ότι πάμε πάλι πίσω, με φυσικό αέριο στην θέρμανση. Κάνετε πολύ μεγάλο λάθος. Σε αυτό το θέμα θα βρείτε απέναντι σας όλη την κοινωνία. Γιατί υπάρχουν τρόποι να λειτουργήσει η τηλεθέρμανση με διαφορετικό θερμικό φορτίο, και θα λειτουργήσει. Έξω, ο τομέας της ενέργειας έχει προχωρήσει σε άλλο επίπεδο, αυτά όμως χρειάζονται σοβαρές μελέτες και όχι εξαγγελίες».