Ὁ ἀρχιερεὺς Χριστός
Γ’ Κυριακὴ Νηστειῶν, Ἑβ 4,14. 5,1-6 (17.3.2023)
Στὸ σημερινὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα γίνεται λόγος γιὰ ἕνα ἀπὸ τὰ τρία ἀξιώματα τοῦ Χριστοῦ, καὶ συγκεκριμένως γιὰ τὸ ἀρχιερατικό, ἐννοώντας ὡς δύο ἄλλα τὸ βασιλικὸ καὶ τὸ προφητικὸ ἢ διδακτικό. Σύμφωνα μὲ αὐτὰ ὁ Χριστὸς ὡς βασιλεὺς βασιλεύει στὴν ἐπὶ γῆς καὶ ἐν οὐρανοῖς ἐκκλησία, ποὺ ἵδρυσε ὁ ἴδιος` ὡς προφήτης ἢ διδάσκαλος ἀποκαλύπτει τὴ θεία ἀλήθεια στοὺς ἀνθρώπους, ἡ ὁποία πρὶν ἦταν παντελῶς ἄγνωστη` καὶ ὡς ἀρχιερεὺς προσφέρει τὸ αἷμα του, ὡς θύτης καὶ θῦμα, ἐπάνω στὸ σταυρὸ γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων, γενόμενος ἄνθρωπος. Στὸ ἀνάγνωσμα ὁ ἀπόστολος Παῦλος μᾶς ἐξηγεῖ πῶς ἐννοεῖ τὴν ἀρχιερωσύνη του, καὶ ποιά εἶναι τὰ εὐεργετἠματα ποὺ προέρχονται ἀπὸ αὐτήν. Ἂς δοῦμε λοιπόν ἕνα ἕνα τὰ νοήματα τοῦς ἀναγνώσματος.
Ἀφοῦ λοιπόν, λέει , ἔχουμε ἀρχιερέα μεγάλο ποὺ διεισέδυσε στοὺς οὐρανούς, τὸν Ἰησοῦ, τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ, νὰ κρατᾶμε τὴν ὁμολογία (4,14).
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὀνομάζει τὸ Χριστὸ ὲδῶ Γιὸ τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ Θεό, καὶ μεγάλο ἀρχιερέα τῶν Χριστιανῶν, ποὺ στὸ σύνολό τους συγκροτοῦν τὴν ἐκκλησία. Τὸν χαρακτηρίζει δὲ μεγάλον σὲ σύγκρισι μὲ τοὺς πρὸ Χριστοῦ συνηθισμένους ἀρχιερεῖς τοῦ Ἰσραήλ, ὅπως λ.χ. ἦταν ὁ Ἀαρών ὁ ἀδελφὸς τοῦ Μωϋσέως, ποὺ ἦταν ὁ πρῶτος διωρισμένος ἀπὸ τὸ Θεὸ ἀρχιερεύς, οἱ δύο ἀπὸ τοὺς 4 γιούς του Ἐλεάζαρ καὶ Ἰθάμαρ μετὰ ἀπὸ αὐτὀν, ὁ Ἠλὶ ἐπὶ Σαούλ, ὁ Ἀβιάθαρ ἐπὶ Δαυΐδ, ὁ Σαδδὼκ ἐπὶ Σολομῶντος καὶ ἄλλοι πολλοί, μέχρι τὸ 70 μ.Χ., ὅταν τὸ ἱερατεῖο τοῦ Ἰσραὴλ ἐξοντώθηκε ἀπὸ τοὺς Ῥωμαίους Βεσπασιανὸ καὶ Τίτο. Ὅλοι αὐτοὶ ἦταν μικροὶ ἀρχιερεῖς σὲ σύγκρισι μὲ τὸ Χριστό, διότι ὁ Χριστός, ὅπως προεῑπα, ἐκτὸς ἀπὸ ἄνθρωπος, ἦταν καὶ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ καὶ Θεός.
Τί θαυμαστὸ ἔκανε ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ καὶ μεγάλος ἀρχιερεὺς Χριστός, ποὺ δὲν ἔκαναν οἱ ἄλλοι ἀρχιερεῖς, ὥστε νὰ ἐξυμνῆται ἐδῶ ἀπὸ τὸν ἀπόστολο Παῦλο ὡς ἀνώτερος καὶ ἀσύγκριτος; Τὸ θαυμαστὸ καὶ ἐξαιρετικὸ ποὺ ἔκανε ὁ Χριστός, ὁ μέγας καὶ μοναδικὸς ἀρχιερεύς, εἶναι ὅτι διεισέδυσε (διελήλυθε) στοὺς οὐρανούς). Τί σημαίνει αὐτό; Σημαίνει ὅτι, ἀφοῦ ἔχυσε τὸ αἷμα του καὶ πέθανε ἐπάνω στὸ σταυρὸ γιὰ ὅλους ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους, καὶ ἀναλήφθηκε, διέσχισε καθ᾿ ὕψος τοὺς οὐρανούς, καὶ τελικὰ κἀθισε ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός (Μρ 16,19). Καὶ αὐτὸ τὸ ἔκανε μιὰ φορὰ γιὰ πάντα, ὅταν πρόσφερε ὁ ἴδιος θεληματικὰ πάνω στὸ σταυρὸ θυσία τὸν ἑαυτό του (Ἑβ 7,27). Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ Παῦλος ἐφιστᾷ τὴν προσοχὴ ὅλων τῶν πιστῶν νὰ κρατᾶμε τὴν ὁμολογία. Ποιά ὁμολογία; Μᾶς ἐξηγεῖ ὁ Ἰωάννης Χρυσόστομος` ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι Θεός, ὅτι ὑπάρχει ἀνάστασι τῶν νεκρῶν, ὅτι θὰ γίνῃ ἀνταπόδοσι τῶν πράξεων, ὅτι ἡ πίστι μας εἶναι ἀληθινή. Αὐτὰ νὰ πιστεύουμε, τονίζει ὁ ἱερὸς πατέρας, αὐτὰ νὰ ὁμολογοῦμε, ἔστω κι ἂν πρόκειται νὰ γίνουν στὸ μακρινὸ μέλλον. Ποτὲ νὰ μὴν ντραποῦμε ἢ δειλιάσουμε νὰ ὁμολογήσουμε αὐτὰ καὶ ἄλλα γιὰ τὸν μεγάλο ἀρχιερέα μας.
Ὡραῖα, λοιπόν. Νὰ κρατήσουμε σταθερὰ τὴν ὁμολογία μας στὸν μεγάλο ἀρχιερέα καὶ σωτῆρα μας, ὅπως μᾶς προτρέπει ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Ἀλλ᾿ ἐμεῖς οἱ ἁμαρτωλοὶ φοβόμαστε μἠπως ὁ ἅγιος ἀρχιερεὺς δείξῃ πρὸς ἐμᾶς κάποια ἀποστροφὴ καὶ ἀσυμπάθεια. Κι αὐτὸ μᾶς κρατάει κάπως διστακτικοὺς ἀπέναντί του, διότι, ναὶ μὲν κρατοῦμε τὴν ὁμολογία καὶ τὴν πίστι μας, ἀλλ᾿ εἴμαστε καὶ ἄνθρωποι, καὶ ὡς ἄνθρωποι ἔχουμε τὶς ἀδυναμίες μας, τοὺς πειρασμούς μας, καὶ τὶς ταλαντεύσεις μας, τὶς ὁποῖες ὁ ἀρχιερεύς μας δὲν ἀποκλείεται νὰ σιχαθῇ καὶ νὰ μᾶς ἀπορρίψῃ. Ποιός θ᾿ ἀπαντήσῃ στὸ φόβο μας αὐτό; Πάλι ὁ θεόπνευστος Παῦλος, ὁ ὁποῖος προαισθάνεται τὸ φόβο τῶν πιστῶν, θὰ μᾶς ἐξηγήςῃ ὅτι θὰ ἦταν δικαιολογημένος ὁ φόβος σας, ἂν ὁ ἀρχιερεὺς ἦταν ἄπονος καὶ ἀπόμακρος καὶ ἀσυμπαθὴς πρὸς τοὺς ἁμαρτωλούς. Σᾶς διαβεβαιώνω ὅμως, λέει, ὅτι συμβαίνει τὸ ἀντίθετο. Ὁ ἀρχιερεύς μας εἶναι συμπαθὴς πρὸς τοὺς ἁμαρτωλοὺς καὶ φιλάγαθος, καὶ στοργικὸς μεσίτης, ἕτοιμος γιὰ κάθε βοήθεια. Συγκεκριμένως λέει`Δὲν ἔχουμε ἀρχιερέα ποὺ νὰ μὴν μπορῇ νὰ νοιώσῃ τὶς ἀδυναμίες μας, ἀλλ᾿ ἀρχιερέα ποὺ ἔχει δοκιμαστῆ σὲ ὅλα τὸ ἴδιο μὲ ἐμᾶς, χωρὶς νὰ κάνῃ ἁμαρτία. Ἂς πλησιάζουμε λοιπὸν μὲ θάρρος στὸ θρόνο τῆς χάριτος, γιὰ νὰ πάρουμε ἔλεος καὶ νὰ βροῦμε βοήθεια, ποὺ ἔρχεται στὴν κατάλληλη ὥρα (4,15-16).
Ὀ ἀρχιερεύς μας δὲν εἶναι κανένας σκληρὸς καὶ ἀσυναίσθητος, ποὺ δὲν μπορεῖ ἢ δὲν ἔχει διάθεσι νὰ νοιώςῃ τὶς ἀδυναμίες μας, ὅπως συμβαίνει συνήθως μὲ τοὺς περισσοτέρους ἀρχιερεῖς, οἰ ὀποῖοι δὲν γνωρίζουν αὐτοὺς ποὺ περνοῦν θλίψεις καὶ δοκιμασίες, οὔτε ξέρουν γενικὰ ὅτι ὑπάρχει θλῖψι. Αὐτοὶ καλὰ περνοῦν. Δὲν εἶναι ὅμως καὶ ὁ μέγας ἀρχιερεύς μας Ἰησοῦς ἔτσι` ὁ δικός μας ἀρχιερεὺς πέρασε πολλὲς τέτοιες παρόμοιες μὲ ἐμᾶς θλίψεις, καὶ διώχτηκε καὶ συκοφαντήθηκε καὶ φτύστηκε καὶ κοροϊδεὐτηκε καὶ διώχτηκε καὶ σταυρώθηκε. Ὅλα ὅσα ὑπέστη ἦταν ὅμοια μὲ αὐτὰ ποὺ παθαίνουμε ἀνθρωπίνως ὅλοι, καὶ βαρύτερα ἀκόμη, ἀλλὰ δὲν ἁμάρτησε. Κι ὅταν ἀκόμη ἦταν πάνω στὴν ὀδύνη τοῦ σταυροῦ, τὰ ἀνέχθηκε ὅλα μὲ μεγάλη ὑπομονή, ὅπως εἶχε προφητεύσει γι᾿ αὐτὸν ὁ προφήτης Ἠσαΐας ὅτι, ἐνῷ θὰ ὑφίσταται τὶς κακώσεις, δὲν θ᾿ ἀνοίξῃ στὸ στόμα του` θὰ τὰ ὑπομείνῃ ὅλα ἄφωνα καὶ ἀδιαμαρτύρητα σὰν πρόβατο ποὺ ὁδηγεῖται στὴ σφαγή (53,7). Εἶχε λοιπὸν ὁ ἀρχιερεύς μας πικρὴ πεῖρα ἀπὸ τὰ κακὰ ποὺ πέρασε ὡς ἄνθρωπος, διότι ὡς ἄνθρωπος προχειρίστηκε ἀρχιερεὺς ἀπὸ τὸν Πατέρα, καὶ ὡς τέτοιος, μᾶς βεβαιώνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, εἶναι συμπαθὴς πρὸς τὶς ἀδυναμίες τῶν ἀνθρώπων. Γι᾿ αὐτὸ καὶ κάνει τὴν προτροπή πρὸς ὅλους`Ἂς πλησιάζουμε λοιπὸν μὲ θάρρος τὸ θρόνο τῆς χάριτος, γιὰ νὰ πάρουμε ἔλεος καὶ νὰ βροῦμε βοήθεια, ποὺ ἔρχεται στὴν κατάλληλη ὥρα (16).
Ἠ προτροπὴ εἶναι τόσο ἐνθαρρυντικὴ ὅσο καὶ ἄκρως συγκινητική. Ὅλοι γνωρίζουμε ὅτι στὸ μέλλον θὰ βρεθοῦμε στὸ θρόνο κρίσεως ἢ θρόνο τῆς θείας δικαιοσύνης (Μθ 25,31). Ἀλλὰ πρὶν ἔρθῃ ἡ ὥρα ἐκείνη προτρέπονται οἱ πιστοὶ νὰ προσέλθουν μὲ θάρρος στὸν ἄλλο, τὸν τωρινὸ θρόνο τοῦ Χριστοῦ, τὸ θρόνο τῆς χάριτος, τῆς ἀφέσεως, τοῦ ἱλασμοῦ, τοῦ ἐλέους καὶ τῆς βοηθείας, ὅπου ὁ σπλαγχνικὸς μεσίτης μας καὶ μέγας ἀρχιερεὺς Ἰησοῦς, ὁ παρήγορος συνήγορός μας, μιλάει στὸν Πατέρα ἀκατάπαυστα γιὰ τὸν καθένα μας, νὰ μᾶς δοθοῦν τὰ δῶρα αὐτά. Παράδειγμα. Ἕνας λυγίζῃ κάτω ἀπὸ τὸ ἀσήκωτο βάρος ποὺ κουβαλάει στὴν πλάτη. Δὲν θὰ ἤθελε ἆραγε αὐτὸς ἕνας πονετικὸς ἄνθρωπος νὰ τοῦ πάρῃ τὸ βάρος καὶ νὰ τὸν ἀνακουφίσῃ; Αὐτὸ ἀκριβῶς κάνει ὁ ἀληθινὸς ἀρχιερεὺς Χριστὸς μὲ τὴ μεσιτεία του στὸν Πατέρα, ὁ ἕνας μεσίτης Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων (Α Τι 2,5. Ἀνακουφίζει ἀπὸ τὸ βάρος τῆς ἐνοχῆς τοὺς ἀνθρώπους καθὼς τοὺς χορηγεῖ ἔλεος καὶ χάρι. Εἶναι ἀπορίας ἄξιο ὅτι ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ καταδικάζουν τὸν ἑαυτό τους στὴν ἀπώλεια, ἐπειδὴ δὲν προσέρχονται γιὰ νὰ λάβουν βοήθεια ἀπὸ τὸν μεγάλο ἀρχιερέα καὶ μεσίτη μας Χριστὸ κατὰ τὴν κατάλληλη εὐκαιρία.
Ἔχει ἰδιαίτερη σημασία τὸ ν᾿ ἁρπάξῃ κανεὶς τὴ βοήθεια τὴν κατάλληλη στιγμή. Ἂν προσέλθῃς τώρα, λέει ὁ Ἰωάννης Χρυσόστομος, θὰ λάβῃς χάρι καὶ ἔλεος` ἂν ὅμως ἀμελήσῃς καὶ βρεθῇς αὔριο μπροστὰ στὸ θρόνο τῆς κρίσεως, ὁ καιρὸς εἶναι ἀκατάλληλος γιὰ θεία βοήθεια. Ὀ θρόνος τῆς χάριτος λειτουργεῖ ὅσο ὁ μεγαλόδωρος Βασιλεὺς καὶ ἀρχιερεὺς καὶ μεσίτης Χριστὸς κάθεται σ᾿ αὐτὸν καὶ μοιράζει δωρεὰν τὴν ἄφεσι. Ὅταν ὅμως γίνεται συντέλεια, τότε ὁ βασιλεὺς σηκώνεται γιὰ νὰ κρίνῃ, σύμφωνα μὲ τὸ Ἀνάστα, ὁ Θεός, κρίνον τὴν γῆν (Ψα 81,8). Ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέει καὶ μιὰ τελευταία λεπτομέρεια στὴν προτροπή του` Νὰ πλησιάσουμε, λέει, τὸ θρόνο τῆς χάριτος μὲ παρρησία, μὲ θάρρος, ἐπειδὴ πιστεύουμε ὅτι «ὁ Χριστὸς ὡς ἀρχιερεὺς Ἔστιν ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ, ὃς καὶ ἐντυγχάνει ὑπὲρ ἡμῶν, δηλαδὴ πρεσβεύει καὶ μεσιτεύει γιὰ τὴ σωτηρία μας στὸν Πατέρα (Ῥω 8,34). Νὰ ὁ μεγἀλος μεσίτης καὶ πρεσβευτὴς τῶν Χριστιανῶν. Γιὰ ὅλους τοὺς ἄλλους, στοὺς ὁποίους ἀποδίδονται οἰ χαρακτηρισμοί αὐτοί, ὀφείλουμε νὰ εἴμαστε ἐπιφυλακτικοί.
Τέλος, ἐπειδὴ τὸ ἀρχιερατικὸ ἀξίωμα κατέχει πολλὲς ἐξουσίες καὶ ἁρμοδιότητες, ὁ Παῦλος ἀπαριθμεῖ κάποια χαρακτηριστικὰ τοῦ ἀξιώματος αὐτοῦ. Λέει`Κάθε ἀρχιερεὺς ποὺ προέρχεται ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους διορίζεται γιὰ τὴν πρεσβεία πρὸς τὸ Θεὸ ὑπὲρ τῶν ἀνθρώπων, γιὰ νὰ προσφέρῃ δῶρα καὶ θυσίες ὑπὲρ ἁμαρτιῶν` καὶ μπορεῖ νὰ εἶναι ἐπιεικὴς πρὸς ἐκείνους ποὺ βρίσκονται στὴν ἄγνοια καὶ στὴν πλάνη, γιατὶ κι ὁ ἴδιος φοράει ἀδυναμία. Καὶ γι᾿ αὐτὴν ὀφείλει, ὅπως προσφέρει ὑπὲρ ἁμαρτιῶν γιὰ τὸ λαό, ἔτσι νὰ προσφέρῃ καὶ γιὰ τὸν ἑαυτό του. Καὶ δὲν παίρνει κανεὶς τὸ ἀξίωμα γιὰ τὸν ἑαυτό του μόνος του, ἀλλὰ μόνον ἂν τὸν καλῇ ὁ Θεός, ὅπως ἀκριβῶςς κλήθηκε κι ὁ Ἀαρὼν. Ἔτσι κι ὁ Χριστὸς δὲν δόξασε τὸν ἑαυτό του ὁ ἴδιος γιὰ νὰ γίνῃ ἀρχιερεύς, ἀλλὰ τὸν δόξασε ἐκεῖνος ποὺ τοῦ εἶπε`
Εἶσαι Γιός μου,
ἐγὼ σὲ γέννησα σήμερα.
Ὅπως κι ἀλλοῦ λέει`
Σὺ εἶσαι ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὸ χρῖσμα τοῦ μελχισεδέκ.
(Κατὰ τὴν ὁμοιότητα τῆς ἀρχιερωσύνης τοῦ μελχισεδέκ).
Ἀθανάσιος Γ. Σιαμάκης, ἀρχιμανδρίτης
