Τι είναι η Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή;

Αγγελική Βέργου
Κλινική Λογοθεραπεύτρια Παιδιατρικού & Ενήλικου Πληθυσμού

– Τι σημαίνει:

Αναπτυξιακή: εμφανίζεται κατά την ανάπτυξη ενός ανθρώπου (συγκεκριμένα από τα πρώτα χρόνια ζωής).

Γλωσσική: αφορά τη γλώσσα που μιλάμε και τους κανόνες που χρησιμοποιούμε στη γλώσσα μας.

Διαταραχή: ανωμαλία στην τυπική – κανονική λειτουργία ενός οργανισμού ή τμήματος του.

– Μερικά στοιχεία για αυτήν:

• Επηρεάζει 1 στα 14 παιδιά (πολύ συχνότερα από τη διαταραχή του Αυτισμού και τη ΔΕΠΥ)
• Στον τομέα της γλώσσας επηρεάζει διάφορες πτυχές (φωνολογία, σύνταξη, μορφολογία, λεξιλόγιο, πραγματολογία)
• Πιο απλά, μπορεί να επηρεάζει την κατανόηση της γλώσσας από τον άνθρωπο, την έκφραση του ή και τους δύο τομείς μαζί.
• Επηρεάζει τη ψυχολογία, τη μάθηση, την εκπαιδευτική πορεία αλλά και τις φιλίες του ανθρώπου
• Τείνει να απαντάται σε οικογένειες
• Δεν ευθύνονται εγκεφαλικές βλάβες, απώλεια ακοής, γνωστικές ή ψυχολογικές διαταραχές για την ύπαρξη της

– Αφού είναι τόσο κοινή, πώς και δεν τη γνωρίζουμε;

Έρευνα του 2022* στον ελλαδικό χώρο έδειξε ότι το 50% των νηπιαγωγών και των δασκάλων του Δημοτικού δεν γνωρίζουν τίποτα για τη συγκεκριμένη διαταραχή, δεν έχουν εκπαιδευτεί γύρω από αυτή, αλλά ούτε γνωρίζουν τρόπους αντιμετώπισης και βοήθειας για αυτά τα παιδιά.

Ακόμα, από έρευνες των τελευταίων ετών, η ΑΓΔ αναφέρεται στη βιβλιογραφία με τον γενικό τίτλο “μαθησιακές δυσκολίες” και ταξινομείται με άλλες διαταραχές, όπως δυσκολίες στην ανάπτυξη δεξιοτήτων γραμματισμού** ή αριθμητικής.

* Ralli, Kalliontzi, Kazali, 2022

**δεξιότητες ανάγνωσης και γραφής

– Πώς θα την αναγνωρίσω;

Όσον αφορά το λόγο – ομιλία μερικά συμπτώματα είναι:

• Συχνά παρουσιάζεται καθυστέρηση λόγου
• Ύπαρξη φωνολογικής διαταραχής
• Δεν είναι κατανοητό αυτό που λένε (μειωμένη καταληπτότητα)
• Μειωμένο λεξιλόγιο και δυσκολία στην εκμάθηση νέων λέξεων (χρειάζονται περισσότερες επαναλήψεις)
• Δυσκολία στη σύνταξη των προτάσεων – οι λέξεις μπορεί να είναι τοποθετημένες λάθος (”πήγαμε εκεί που όταν η μαμά είπε”)
• Μπορεί να παραλείπουν άρθρα (”εγώ πήγα σπίτι γιαγιάς“, “Ο Γιώργος πέταξε μπάλα εκεί“)
• Ή γραμματικά μέρη του λόγου (”θέλω κοιμηθώ”, “δώσε αμαξάκι”)
• Μπορεί να αντιστοιχούν λάθος την κλίση του άρθρου με του ουσιαστικού (”η μαμά πήρε τη κάλτσες μου“)
• Χρησιμοποιούν λάθος ερωτηματικές αντωνυμίες (”που ήταν;” αντί για “ποιος ήταν;”)
• Δυσκολεύονται να κατανοήσουν μια ιστορία και απαντήσουν μετά σε ερωτήσεις ή να διηγηθούν αυτό που άκουσαν
• Στη σχολική ηλικία θα δούμε παιδιά να διαβάζουν ένα κείμενο (αποκωδικοποιούν) χωρίς να κατανοούν αυτό που μόλις διάβασαν
• Αντίστοιχα, στο γραπτό λόγο οι προτάσεις μπορεί να είναι μικρές με γραμματικά και συντακτικά λάθη

– Υπάρχουν, όμως και κάποια “σημάδια” εκτός της ομιλίας και του λόγου:

• Δυσκολία ακολουθίας 2-3 εντολών (πχ. πάρε το αυτοκινητάκι, βάλ’ το στο καλάθι και φέρε τα παπούτσια σου)
• Έντονη δυσκολία στη διατήρηση της προσοχής για να ολοκληρώσουν μια δραστηριότητα (συντηρούμενη προσοχή)
• Οι δυσκολίες μπορεί να μοιάζουν με αυτές ενός παιδιού με ΔΕΠΥ.
• Δυσκολία να μεταβούν από μία δραστηριότητα σε μία άλλη και να κατανοήσουν αυτό που τους ζητείται να κάνουν (χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να συγκεντρωθούν στη νέα δραστηριότητα) ή να κάνουν δύο πράγματα μαζί (όπως να ακούσουν μια ιστορία και να κάνουν επίλυση προβλημάτων με βάση όσα ακούνε)