Ο Άγιος της λίμνης των Πρεσπών Αχίλλιος
Άρθρο του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας κ. Ειρηναίου
Η Πρέσπα δεν είναι απλώς λίμνη. Είναι λίκνο πίστης, μνήμης και ταυτότητας. Εκεί όπου τα νερά αγκαλιάζουν ήσυχα το νησάκι του Αγίου Αχιλλίου, εκεί αντηχεί ακόμη η φωνή του αγίου. Όχι με ανθρώπινο ήχο, αλλά με τη σιγή. Άρχοντες του τόπου, ιερείς, μαθητές, γονείς και κατηχητές, όλοι μαζί, στην επίσημη λήξη των μαθημάτων των κατηχητικών σχολείων. Λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών η Θεία Λειτουργία τελικά τελέστηκε στον Ιερό Ναό Αγίου Γερμανού Πρεσπών. Μάλλον οι Άγιοι θέλανε να είναι μαζί και οι δύο σε αυτή την τόσο ξεχωριστή μέρα για τις Πρέσπες. Λάβαμε όλοι μας διπλή ευλογία. Αμέσως μετά τη Θεία Λειτουργία επισκεφτήκαμε τη Βασιλική του Αγίου Αχιλλίου.
Εκεί, στο λιτό προσκυνητάρι του Αγίου, εκεί που τα πουλιά γίνονται ψάλτες και ο άνεμος θυμιατήρι, η παρουσία του Αγίου μάς δεν ήταν ανάμνηση αλλά μια ζωντανή συνοδοιπορία. Ποιος όμως είναι ο αυτός ο Ιεράρχης που μας κάλεσε κοντά του; Τι μας αναφέρει ο Συναξαριστής του;
Γεννήθηκε το 270 μ.Χ. και καταγόταν από την Καππαδοκία. Έζησε στα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου (306 – 337 μ.Χ.). Ο νεανικός του πόθος, τον έφερε στους άγιους Τόπους και κατόπιν στη Ρώμη. Εκεί επιδόθηκε στο Ιερό έργο του Ιεροκήρυκα, διδάσκοντας ακατάπαυστα το θείο λόγο σε πόλεις και χωριά, αψηφώντας ανάγκες, βρισιές, διωγμούς και ταλαιπωρίες. Οι μεγάλες και σπουδαίες υπηρεσίες του, τον ανέδειξαν επίσκοπο Λαρίσης.Από τη νέα του θέση ο Επίσκοπος , υπήρξε ο πατέρας και διδάσκαλος, αυτός που έλεγε και έπραττε. Κήρυττε κάθε μέρα, βοηθούσε τους αδελφούς, προστάτευε τα ορφανά, ανακούφιζε τους φτωχούς, υπεράσπιζε τους αδικημένους, ήταν ο άγρυπνος φύλακας και φρουρός της παρακαταθήκης της πίστεως και του ποιμνίου πού του εμπιστεύτηκαν.Ο Αχίλλιος διακρίθηκε και στην Α’ Οικουμενική σύνοδο που έγινε το 325 μ.Χ. στη Νίκαια, εναντίον του Αρείου. Το έργο του βέβαια δεν περιορίστηκε στα εκκλησιαστικά επεκτάθηκε και στη φιλανθρωπία και στην ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου. .Τα τέλη του ήταν άγια και η κοίμησή του οσιακή, περίπου το 350-360 μ.Χ.Μετά την κοίμησή του, το άγιο λείψανό του έγινε πηγή ιάσεων και παρηγορίας στο λαό του Θεού.
Στα τέλη του 10ου αιώνα, όταν ο βασιλέας των Βουλγάρων Σαμουήλ έκανε την Πρέσπα πρωτεύουσα του βασιλείου του, μετέφερε το σκήνωμα του Αγίου από τη Λάρισα στη νησίδα της Πρέσπας. Έκτοτε, αυτό το έδαφος έλαβε το όνομα του Αγίου. Εκεί χτίστηκε η περίφημη βασιλική προς τιμήν του, ως μαρτυρία πίστης και πνευματικής ακτινοβολίας. Αυτός είναι προστάτης και φύλακας του μικρού νησιού των Πρεσπών.
Η φετινή όμως Λειτουργία ξεχώρισε, δεν ήταν απλώς ένα τελετουργικό καθήκον. Ήταν μια πνευματική ανάβαση. Τα παιδιά των κατηχητικών σχολείων της Μητροπόλεώς μας, λευκά και φωτεινά σαν αναμμένες πασχαλινές λαμπάδες και ο Άγιος μας αόρατος, αλλά παρών μας χαμογελούσε. Ο Άγιος είναι ο κρίκος που συνδέει τη θεολογία με την ιστορική μας ταυτότητα. Δεν ήταν απλώς ένας άγιος της εποχής του, αλλά ένα διαχρονικό πρότυπο ήθους, παρρησίας και ευσέβειας. Η αγιότητα γεννά πολιτισμό κι αν δεν το βλέπουμε αυτό, τότε έχουμε απωλέσει τα μάτια της ψυχής μας.
Ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος μας τονίζει τα εξής: «Οίδα πρόσωπονφαεινότερον του ηλίου». Αυτό το πρόσωπο, το φως, το είδαμε στην Πρέσπα. Στην ηρεμία της λίμνης, στο βλέμμα των παιδιών και στην αναστάσιμη μεγαλοπρέπεια των ύμνων. Η Πρέσπα μιλά, με τη σιωπή της φύσης και την παρουσία του οικοδεσπότη της. Μιλά με τον παλμό της πέτρας, με την ανάσα του νερού και φέτος μαζί με όλα αυτά προστέθηκαν και τα χαμόγελα των παιδιών. Το κατηχητικό έργο της Εκκλησίας είναι το πιο ιερό καθήκον της απέναντι στο μέλλον και στη νέα γενιά. Και δεν είναι τυχαίο πως η εορτή του Αγίου Ιεράρχου μας, θα συμπίπτει κάθε χρόνο πλέον με τη λήξη των μαθημάτων κατηχητικών σχολείων της Μητροπόλεώς μας. Ο Άγιος δεν δίδαξε μόνο με λόγια, δίδαξε με τη ζωή του. Το ίδιο καλούμαστε να κάνουμε κι εμείς. Όταν ένα παιδί μαθαίνει το «Πιστεύω» με την καρδιά του, τότε η Εκκλησία καρποφορεί. Όταν η Πρέσπα γεμίζει παιδικές φωνές, τότε ο Άγιος χαίρεται και η γη της δυτικής Μακεδονίας μας ελπίζει για ένα καλύτερο αύριο.
Ας καταλάβουν λοιπόν οι ελληνικές οικογένειες ότι τα κατηχητικά μας σχολεία δεν είναι στέκια είναι κιβωτοί σωτηρίας. Τέλος αν τα παιδιά δεν περπατήσουν στη βασιλική του Αγίου Αχιλλίου, θα περπατήσουν σε αδιέξοδες λεωφόρους κινδυνεύοντας καθημερινά να χάσουν τον προσανατολισμό τους. Ο ναός του Θεού δεν είναι μουσείο. Είναι μαρτυρία. Κάθε πέτρα του είναι προσευχή. Αν τη δούμε μόνο ως αρχαιολογικό κατάλοιπο, χάνουμε το βαθύ νόημά. Είναι ναός, που λειτουργεί ακόμη και δίχως στέγη. Γιατί το στέγαστρο του Αγίου είναι ο ουρανός.
Φτάνοντας στον επίλογο αυτών των λίγων σκέψεων για τη φετινή γιορτή του Αγίου μας ας αφουγκραστούμε τι μας διδάσκει ο Άγιος σήμερα σε μικρούς και μεγάλους:
- Η Πίστη είναι πράξη και Ομολογία.
Ο Ιεράρχης Αχίλλιος δεν ήταν διαχειριστής του θρόνου και της εξουσίας. Είναι ένας αγωνιστής της Αλήθειας δηλαδή του Χριστού. Αυτό απέδειξε με τη ζωή του μακριά από το μίσος και τη διχόνοια.
- Η Αγιοσύνη γεννά Πολιτισμό.
Η βασιλική του είναι μια ακατάπαυστη προσευχή που ηχεί εκατοντάδες χρονιά στον ευλογημένο τόπο μας. Αυτό αποτελεί και τη σφραγίδα της ενότητάς μας ως Εκκλησίας. Το μπόλιασμά μας με τον Θεό.
- Η Παράδοση είναι Πυξίδα, όχι παρελθόν.
Όσο τιμούμε τους Αγίους, πορευόμαστε με ασφάλεια και δεν εισερχόμαστε σε περιπέτειες. Η υπακοή στη διδασκαλία της Εκκλησίας δεν είναι σκλαβιά αλλά το κλειδί της εν Χριστώ ζωής και σωτηρίας.
- Η Κατήχηση είναι το θεμέλιο του μέλλοντος.
Τα παιδιά δεν χρειάζονται κούφιες θεωρίες, αλλά φλόγα πίστης και το σημαντικότερο το βίωμα των μεγαλύτερων. Το παράδειγμα λειτουργεί καλύτερα από τα λόγια.
- Η Πρέσπα είναι τόπος θεολογίας.
Δεν είναι απλώς λίμνη, αλλά σηματοδότης ελπίδας και φωτός. Μας οδηγεί στην λαμπρή Ανάσταση αν βέβαια μπορέσουμε και το αντιληφθούμε και φωταγωγήσουμε τη ζωή μας. Ένα είναι σίγουρο αδελφοί και αδελφές μου, ότι θα μας περιμένει ο Άγιος μας και του χρόνου στο ίδιο μέρος όλους τους προσκυνητές. Μικρούς και μεγάλους. Ας μην το ξεχάσουμε αυτό. Καλή αντάμωση λοιπόν Άγιε της λίμνης των Πρεσπών Αχίλλιε.
1 Συναξαριστής του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, τόμος Β΄, εκδ. Ι. Μονή Αγίου Παύλου, Άγιον Όρος.
2 Σωφρονίου Ευστρατιάδου, Οι Πατέρες των Οικουμενικών Συνόδων, εκδ. Αστήρ, Αθήνα 1992.
3 Ν. Μουτσόπουλος, Η Βασιλική του Αγίου Αχιλλίου στις Πρέσπες, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1985.
4 Χ. Μπούρας, Η Βυζαντινή Αρχιτεκτονική και η Λειτουργία, εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 1994.
5 Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, Ύμνοι Θείων Ερώτων, Λόγος ΝΑ΄.
