Ο Σακουλέβας
Ο γνωστός από τα παλαιά χρόνια ποταμός Λύγκος, δηλαδή το ποτάμι της Φλώρινας, μετα από την κάθοδο των Σλάβων, τον 7ο αιώνα μετα Χριστόν ονομάστηκε Στάρα Ρέκα= παλαιό ποτάμι και αργότερα, κατά τα πρώτα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ονομάστηκε Καρά Σου=μαύρα νερά, μαύρο ποτάμι.
Το ποτάμι αυτό αργότερα, την τουρκικο-οθωμανική του ονομασία Σακουλέβας,την πήρε εξ αιτίας του επί πάρα πολλά χρόνια ανεξέλεγκτου της κατακλύσεως των υδάτων του, δεδομένου ότι κατα τις εποχές των χιονοπτώσεων και της εξάρσεως των υδάτων, τα νερά του κατέκλυζαν την πεδιάδα, μιας περιοχής της Φλώρινας και προ πάντων τις πεδιάδες του Τριποτάμου, της Ιτιάς, του Παπαγιάννη, της Μαρίνας, του Μεσοχωρίου, του Μεσoκάμπου κλπ., σε σημείο, που κατέστρεφε τις ιδιοκτησίες.
Ο ποταμός Λύγκος ή το ποτάμι της Φλώρινας, με τη διασπορά των νερών του, αλλά και με την έλλειψη ελέγχου και διαχειρίσεως των υπογείων υδάτων, δημιουργούσε μόνιμους υδρότοπους με λιμνάζουσες πεδιάδες.
Οι παρόχθιες πεδιάδες γίνονταν τόσο απροσπέλαστες και η κίνηση στις χαμηλότερου βάθους από αυτές γινόταν με πλωτά μέσα, ώστε στη γνωστή θέση «μαρίν τσεσμέ», της περιοχής, όπου σήμερα είναι χτισμένο το χωριό Μαρίνα, υπήρχε μαρίνα, δηλαδή χώρος για να ελλιμενίζονται τα πλωτά, οι βάρκες οι σχεδίες κλπ.
Πρέπει να σημειωθή ότι γύρω στο 1840 κατοίκησαν γύρω απο τη θέση μαρίν τσεσμέ, για πρώτη φορά, δύο οικογένειες κτηνοτρόφων και στη συνέχεια, εποικήστηκε ο τόπος και συστήθηκε το χωριό Μαρίνα.
Εδώ πρέπει να σημειωθή ακόμη ότι στην περιοχή, τα νερά που, όταν λιγόστευαν, λίμναζαν, εκτός του ότι γίνονταν εστία ενοικήσεως και πολλαπλασιασμού υδρόβιων και υδροχαρών οργανισμών και κουνουπιών, ανέδιδαν και την ανυπόφορη βρώμα του βούρκου
Η περιοχή, εξ αιτίας των ακάθαρτων υδάτων αυτών, λεγόταν Sakylova {Sakyl (Σακούλ) = υδρότοπος, βρομονερότοπος, βρωμότοπος, με -σ- παχύ + ova (οβα)= πεδιάδα, κάμπος }.
Με παρόμοια σύνθεση θα συναντήσουμε και άλους τόπους, λχ.Hassanova (κάμπος του Χασάν)= Μεσοχώρι, Ortaova (μέση του κάμπου)=Μεσόκαμπος.
Έτσι η περιοχή, εξ αιτίας της κατακλύσεως των υδάτων και της δημιουργίας βρωμονερότοπων, κατα την ύστερη εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ονομάστηκε Sakylova, βρωμονερότοπος, βρωμότοπος, με S παχύ + ova που σημαίνει κάμπος, πεδιάδα.
Η λέξη sakil , sakyl, που έναι παλαιά αραβική, Οθωμανική, όχι τουρκική και σημαίνει βρωμόνερα, βρωμότοπος, με τη τουρκική λέξη ova , που σημαίνει κάμπος, πεδιάδα, έγινε Sakyl-ova, Sakylova και προδίδει την ονομασία Sakulova ( με το γράμμα -S- παχύ), ήτοι Σακούλοβα.
Πάντως η ονομασία είναι της ύστερης εποχής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η ονομασία Σακούλοβα δεν ήταν αρχικά, όνομα τόπου, χωριού, αφού, όπως αναφέρεται παραπάνω, το χωριό Μαρίνα άρχισε να εποικήται, μετα από το έτος 1840. Η ονομασία Sakylova ήταν ονομασία του υδρότοπου, του βρωμότοπου και του ποταμού μαζί. Ωστόσο αργότερα η ονομασία Sakylova, Σακούλοβα, περιορίστηκε στο χωριό Μαρίνα, όπου μάλιστα υπήρχε και ο χώρος ελλιμενισμού των πλωτών μέσων, μαρίν τσεσμέ ( μαρίν = χώρος ελλιμενισμού + τσεσμέ= κρήνη, βρύση, πηγή, επειδη αρχικά θεωρούσαν ότι υπήρχε πηγη και ανέβλυζαν τα νερά), είναι λεξη αραβική, οθωμανική, τουρκική.
Αλλά η ονομασία του πλημμυρισμένου τοπίου, δεν άφησε ανεπηρέαστη και την ονομασία του ποταμού.
Εξ άλλου, οι ποταμοί στην Ελλάδα, κατα κανόνα, έχουν ονομασίες αρσενικού γένους. Από τον κανόνα αυτό δεν εξαιρείται ο ποταμός Λύγκος, το ποτάμι της Φλώρινας.
Έτσι το ποτάμι αυτό, που, εξ αιτίας των αποτελέσματων του, έδωσε στον εαυτό του και στήν περιοχή το όνομα Σακούλοβα, έγινε, στην ελληνική γλώσσα αρσενικού γένους, ο Σακούλοβας,που, στη διαδρομή των ετών και χάριν ευφωνίας αλλά και προς τον σκοπό της διακρίσεώς του από τον νέο οικισμό, , την Σακούλοβα, τη Μαρίνα, το ενδιάμεσο -ο- της λέξεως αντικαταστάθηκε με το γράμμα -ε- και έγινε ο Σακούλεβας, ο Σακουλέβας ποταμός, διατηρώντας την οθωμανική – τουρκική ονομασία του, Σακουλέβας.
Σήμερα, για επίδειξη γλωσσομαθείας, ο ποταμός Λύγκος, το ποτάμι της Φλώρινας, από πολλούς συνηθίζεται να λέγεται με την τουρκο-οθωμανική του ονομασία, Σακουλέβας.
Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθή και το ακόλουθο ευτράπελο:
Οι κάτοικοι όλων των παροχθίων περιοχών γνώριζαν και απεγνωσμένα επιζητούσαν να κινηθή η κρατική μηχανή, για να πραγματοποιήση την αποστράγγιση των υδάτων, προκειμένου έτσι,να συγκεντρωθούν τα νερά στη διαμορφωμένη κοίτη του ποταμού, να απελευθερωθούν οι μεγάλες πλημμυρισμένες πεδιάδες και να αποτελέσουν, για τους γεωργούς, πολύτιμες αγροτικές εκτάσεις.
Αντίστοιχα, το ίδιο γνώριζαν και οι υποψήφιοι βουλευτές και γι αυτό, εν όψει βουλευτικών εκλογών, έστελναν τοπογραφικό συνεργείο και έκαναν δήθεν σχετικές επιμετρήσεις, πιστεύοντας ότι έτσι θα επηρεαστούν οι κάτοικοι,στους οποίους θα τάξουν μέριμνα για πραγματοποίηση των αποστραγγιστικών έργων και θα πάρουν την ψήφο τους.
Βέβαια, οι κάτοικοι, στην συντριπτική τους πλειοψηφία γεωργοί, πάντοτε, μετά απο κάθε εκλογές, επί πάρα πολλά χρόνια, έμεναν με την ελπίδα απραγματοποίητη.
Τότε, η κρατική ενημέρωση ήταν δύσκολη, ωστόσο οι κάτοικοι, όταν έβλεπαν ανθρώπους να μετρούν γύρω απο το ποτάμι, μάθαιναν έγκαιρα ότι επίκεινται εκλογές.
Αργότερα,με Κρατική μέριμνα, από των αρχών της δεκαετίαςτου ´50 και εξής, εκτός απο τον εγκιβωτισμό της κοίτης, σε πολλά σημεία του ποταμού, έγιναν και διάφορα αποστραγγιστικά έργα και έτσι, τά νερά περιορίστηκαν στο φυσικό τους λίκνο στην κοίτη τους και οι εύφορες πεδιάδες αποδόθηκαν, χωρίς προβλήματα, στους καλλιεργητές.
Γεώργιος Λ. Μαντρατζής
δικηγόρος
